۱-۵-۱. سؤال اصلی
۱۱
۱-۵-۲. سؤالهای فرعی
۱۱
۱-۶. اهداف انجام پژوهش
۱۱
۱-۷. سئوالات پژوهش
۱۲
۱-۸. قلمرو پژوهش
۱۳
۱-۸-۱. قلمرو موضوعی پژوهش
۱۳
۱-۸-۲. قلمرو مکانی پژوهش
۱۳
۱-۸-۳. قلمرو زمانی پژوهش
۱۳
۱-۹. تعریف مفاهیم و اصطلاحات
۱۳
۱-۱۰. کیفیت سیستم
۱۵
۱-۱۰-۱. وضعیت نرم افزارهای موجود در ایران
۱۵
۱-۱۰-۲. وضعیت نرم افزارهای موجود در کرمانشاه
۱۵
۱-۱۱. کیفیت اطلاعات
۱۵
۱-۱۲. ارزیابی
۱۶
۱-۱۳. کارایی
۱۶
فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق و پیشینه تحقیق
۲-۱. مقدمه
۱۸
۲-۲. تاریخچه ظهور HIS در ایران و اروپا
۱۸
۲-۳. تعریف و مفهوم سیستم اطلاعات بیمارستانی (HIS)
۱۹
۲-۴. ضرورت راه اندازی سیستم اطلاعات بیمارستانی (HIS)
۲۰
۲-۵. مفهوم ارزیابی سیستم اطلاعات بیمارستانی
۲۱
۲-۶. کارآیی Efficiency
۲۳
۲-۶-۱. کارایی
۲۳
۲-۷. مدیریت سیستم اطلاعات
۲۴
۲-۸. ضرورت ایجاد بانک اطلاعات الکترونیک
۲۵
۲-۹. مدیریت سیستم اطلاعات بیمارستانی
۲۶
۲-۹-۱. فواید سیستم اطلاعات بیمارستانی و پرونده الکترونیکی بیمار
۲۷
۲-۹-۲. اهداف سیستم اطلاعات بیمارستانی (HIS)
۲۷
۲-۹-۳. مزایای از دیدگاه مدیریتی سیستم اطلاعات بیمارستانی
۲۸
۲-۹-۴. معایب سیستم اطلاعات بیمارستانی (HIS)
۲۸
۲-۱۰. انواع داده ها و اطلاعات وابسته به سیستم اطلاعات بیمارستانی
۲۹
۲-۱۱. اطلاعاتی که توسط سیستم اطلاعات بیمارستانی جمع آوری می شود
۲۹
۲-۱۱-۱. ضبط و بازخوانی اطلاعات بیمارستانی
۳۱
۲-۱۲. عوامل مؤثر بر رضایتمندی کاربران از سیستم اطلاعاتی بیمارستان
۳۲
۲-۱۳. کیفیت سیستم اطلاعات بیمارستانی
۳۳
۲-۱۴. سخت افزار: بستر سخت افزاری و شبکه
۳۳
۲-۱۵. نرم افزار
۳۴
۲-۱۵-۱. نرم افزار (HIS)
۳۴
۲-۱۵-۲. مزایای از دیدگاه مدیریتی به سیستم های اطلاعات بیمارستانی
۳۵
۲-۱۶. سیستم پیشرفته (HIS)
۳۵
۲-۱۶-۱. تاریخچه و تعریف
۳۵
۲-۱۶-۲. ویژگیهای یک سیستم اطلاعات بیمارستانی ایده آل (HIS)
۳۵
۲-۱۷. توانمندسازی سیستم اطلاعات بیمارستانی
۳۶
۲-۱۸. پیشینه پژوهش
۳۸
۲-۱۸-۱. پژوهش های داخل کشور
۳۸
۲-۱۸-۲. ارزیابی سیستم اطلاعات بیمارستانی بیمارستان های منتخب شهر تهران ۱۳۹۰
۴۰
۲-۱۸-۳. کارایی سیستم اطلاعات بیمارستان دانشگاه علوم پزشکی مشهد ۹۱
۴۱
۲-۱۸-۴. پژوهش های خارج کشور
۴۲
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
۳-۱. مقدمه
۴۵
۳-۲. روش پژوهش
۴۵
۳-۳. جامعه آماری پژوهش
۴۶
۳-۴. حجم نمونه و روش اندازه گیری آن
۴۶
۳-۵. روش نمونه گیری
۴۷
۳-۶. روش و ابزار گردآوری اطلاعات
۴۸
۳-۷. روایی و پایایی پرسشنامه
۴۹
۳-۷-۱. روایی
۴۹
۳-۷-۲. پایایی
۵۰
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
۴-۱. بخش اول: یافته های پژوهش
۵۳
۴-۲. بخش دوم: آمار استنباطی
۶۷
۴-۳. یافته های جانبی پژوهش
۷۶
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
۵-۱. نتیجه گیری
۸۰
۵-۱-۱. نتیجه فرضیه اول
۸۰
۵-۱-۲. نتیجه فرضیه دوم
۸۰
۵-۱-۳. نتیجه فرضیه سوم
۸۱
۵-۱-۴. نتیجه فرضیه چهارم
۸۱
۵-۱-۵. نتیجه فرضیه پنجم
۸۱
۵-۱-۶. نتیجه فرضیه ششم
۸۱
۵-۱-۷. نتیجه فرضیه هفتم
۸۲
۵-۱-۸. نتیجه فرضیه هشتم
۸۲
۵-۲. پیشنهادهای حاصل از پژوهش
۸۴
۵-۲-۱. سایر پیسنهادهای کاربردی پژوهش
۸۴
فهرست منابع و مآخذ
۸۸
فهرست منابع فارسی
۸۹
فهرست منابع غیرفارسی
۹۲
فهرست منابع اینترنتی
۹۳
چکیده انگلیسی
۹۴
چکیده:
با توجه به تأثیرات مثبت سیستم اطلاعات بیمارستانی در فرایند درمان بیماران و عملکرد سازمان، ضرورت دارد کیفیت خدماتی، که به وسیله این سیستم ها ارائه می شود مورد ارزیابی قرار گیرد از این رو پژوهش حاضر با هدف ارزیابی سیستم های اطلاعات بیمارستانی در بیمارستان دولتی کرمانشاه انجام شد.
پژوهش حاضر از نوع کاربردی بود که در بیمارستان های دولتی شهر کرمانشاه در سال ۱۳۹۲ انجام شد. جامعه پژوهش را کاربران سیستم اطلاعات بیمارستان در دو گروه کادر اداری و کادر درمان تشکیل دادند. نمونه گیری به روش طبقه ای و حجم نمونه ۲۷۰ نفر بود. ابزار جمع آروری داده ها پرسش نامه محقق ساخته براساس سه معیار (کیفیت سیستم – کیفیت اطلاعات و رضایت کاربر) براساس مدل Delone و مک لین بود که سه دسته پرسش نامه مجزا طراحی گردید.
روایی محتوایی پرسش نامه با توجه به نظر کاربران تأیید گردید و جهت برآورد پایایی پرسش نامه از ضریب Cronbach’s alpha استفاده گردید و تحلیل داده ها با بهره گرفتن از نرم افزار Spss صورت گرفت.
میانگین نمره کیفیت سیستم، کیفیت اطلاعات و رضایت مندی در انواع سیستم های اطلاعات بیمارستانی و در بین بیمارستانهای مختلف تفاوت معنی دار داشت P≤۰/۰۵ می باشد.
با توجه به نتایج این پژوهش می توان اظهار داشت که معیارهای سیستم اطلاعات بیمارستانی پائین تر از نسبتاً مطلوب پیاده شده است بنابراین برای رسیدن به حالت مطلوب، باید در طراحی سیستم به عوامل مؤثر در ارتقای کیفیت سیستم، کیفیت اطلاعات و رضایت کاربر توجه خاصی مبذول گردد.
| برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید. |
واژه های کلیدی:
ارزیابی تکنولوژی- بیمارستان- سیستم اطلاعات- بیمارستان نرم افزار – کیفیت سیستم – کیفیت اطلاعات – رضایت کاربر
۱-۱ مقدمه
امروزه هیچ کدام از عرصه های دانش بشری از تاثیرات دانش انفورماتیک و فن آوری اطلاعات به دور نمانده است. با رشد و توسعه فناوری اطلاعات خدمات متنوعی از قبیل بانکداری الکترونیک، کالاها و خدمات دیجیتال و سیستم اطلاعات قابل ارائه به مشتریان است.
محصول این دانش پدید آمدن ابزاری تحت عنوان سیستم اطلاعات است سیستم اطلاعات به کمک کامپیوتر مدیریت جدیدی را برمراکز حاکم می سازد در واقع این ابزار بر ضرورت کاهش هزینه های، افزایش کبیفیت و همچنین ملاحظات راهبردی درباره ی کسب توسعه ی خدمات، همچنین ملاحظات راهبردی درباره کسب مزایای رقابتی و بکارگیری این سیستم های تاکید و ضرورت توسعه ی آن را توجیه می نماید. (کیمیافر،۲۰۰۷، شماره ۴،۴۳-۵۰).
سیستم اطلاعات بیمارستانی (HIS)، یک نرم‌افزار جامع برای یکپارچه‌سازی اطلاعات مربوط به بیمار جهت ارسال و تبادلات اطلاعات جامع بیمار بین بخشها و سایر مراکز درمانی بمنظور تسریع در فرایند مراقبت و درمان بیمار، بهبود کیفیت، افزایش رضایتمندی و کاهش هزینه‌ها میباشد (ابدهاک ،۲۰۰۱).
نرم افزار مکانیزه بیمارستان HIS جایگزینی برای گردش فعالیتهای دستی در بیمارستان است. سیستم اطلاعات بیمارستانی، به عنوان یک سیستم اطلاعاتی در نظر گرفته میشود که این گونه سیستم ها بطور معمول وظیفه مدیریت اطلاعات را بر عهده دارد که میتواند شامل باز خوانی، ذخیره، آنالیز و یا جستجوی انتخابی اطلاعات باشد. (حسینی،۲۰۰۵) سیستم اطلاعات بیمارستانی یک نظام اطلاعاتی جامع و یکچارچه است که برای مدیریت اطلاعات اداری و بالینی بیمارستان طراحی شده است و اطلاعاتی که در این سیستم وجود دارد اطلاعات جاری و مرتبط با بیمارستان می باشد هدف اصلی آن، توجه به مسایل موثر در سیستم سلامت است (چاک ،۲۰۰۵ :۱۵-۷).
این سیستم اطلاعات مورد نیاز را برای هریک از سطوح مدیریت در زمان مقتضی و مکان مناسب به شکل مطلوب فراهم می سازد، تا تصمیماتی موثر، کارآمد و اثربخش اتخاذ گردد. (کاویال،۲۰۰۵، ،۱۵-۷ ) هدف از ارزیابی سیستم های اطلاعات بیمارستان توسعه سرویس مکانیزه اطلاعات بیمار می باشد که منجر به ارتقای سیستم و بازیابی اطلاعات، جهت انجام امور خواهد شد. (مجله دنیای سلامت ،۲۰۰۶،۹۹ ) قبل از ارزیابی باید سیستم ارزیابی مناسب با نیازهای خدمات سلامت در کلیه سطوح و امکانات نرم افزار که این نیازها در آن دیده شود وجود داشته باشد (پریسا،۲۰۰۲، ۲۹).
متأسفانه با وجود اهمیت این مسئله و با توجه به آنکه یکی از مهمترین ویژگیهای عصر فراصنعتی، رضایتمندی اطلاعاتی کاربران است، بسیاری از سیستم های اطلاعاتی ایرانی به این مسئله به ویژه در بُعد رضایتمندی اطلاعاتی مشتریان توجه چندانی نکرده و نتوانسته‌اند مشتریان را از لحاظ اطلاعاتی راضی نگاه دارند (ربیر،۲۰۰۷).
از طرفی، باید گفت یکی دیگر از علل بی‌توجهی به رضایتمندی کاربران، نبود تعریفی مشخص و واضح از ابعاد و ویژگیهای این نوع رضایتمندی است. به هر حال، با وجود تعریفهای متنوع از واژه رضایتمندی کاربر و ارائه تعریفهایی همچون ایجاد حالت شادمانی، خشنودی و مطلوبیتی که در نتیجه تأمین نیازهای مشتری توسط ارائه کننده یک خدمت در مراجعه‌کنندگان ایجاد میشود، این رضایتمندی میتواند تحت تأثیر عوامل مختلفی همچون امنیت شغلی، کاهش خطا، صحت اطلاعات، دسترسی آسان، آموزشهای ارائه شده در این زمینه و خدمات پس از فروش به کار گرفته شده و . افزایش یا کاهش یابد. (حسینی ،۲۰۰۵،شماره ۵،۴۱-۴۷ ) که توسط مدیریت وب‌سایت یا عاملان فروش به کاربر ارائه میشود. در این تعریف، برخی مسائل مهم همچون کیفیت اطلاعات و کیفیت سیستم ارائه شد، مد نظر قرار گرفته که بر اساس تعریف و در تحقیق حاضر، به این مفاهیم نیز توجه شده است.
کیفیت سیستم و کیفیت اطلاعات نرم افزارهای ارائه شده در عمده بحث این عامل است. (موسوی،۱۳۹۳، شماره ۴،۵۸-۶۳ )
ارزیابی مستمر به عنوان یکی از مراحل اصلی ایجاد و توسعه سیستم های اطلاعات مطرح است و هدف اصلی آن، توجه به مسایل موثر در سیستم سلامت است. (سقایی نژاد،۱۳۹۰،شماره ۵،۴۷-۵۰ ) ساختار بهداشت و درمان و به خصوص مراکز بهداشتی و درمانی دولتی کرمانشاه نیز با توجه به حجم انبوه اطلاعات بی نیاز از این ارزیابی نبوده و ارزیابی بر سنجش ارزش نسبی پدیده ها با بهره گرفتن از معیار های معین تاکید دارد و هدف از انجام تحقیق ارزیابی تعین میزان مطابقت کار انجام شده در هر بیمارستان و مقایسه سیستم اطلاعاتی و کیفیتی سیستم و رضایت کاربر در بیمارستانهای دولتی سطح کرمانشاه می باشد.
۱-۲ بیان مسأله پژوهش
در نظام بهداشت و درمان نیز اطلاعات حائز اهمیت فراوان است. نظام بهداشت و درمان برای تعیین اهداف و اولویت بندی فعالیت ها، پایش اقدامات انجام شده، بازبینی مداخله های جاری و انجام تغییرات مورد لزوم، ناگزیر از بکار گرفتن اطلاعات است لذا در کنار نظام مراقبتی وجود یک نظام جاری و مطلوب اطلاعاتی که تامین، حفظ، بازیابی و توسعه مناسب اطلاعات را عهده دار باشد یک ضرورت محسوب می گردد.
با توجه به حجم انبوه اطلاعات تولید شده و تنوع آن در بیمارستانها به طور حتم ازفناوری بی نیاز نیست و محصول این دانش، پدیدآوردن سیستم های اطلاعاتی مطرح است و هدف اصلی آن، توجه به روز درآمدن ابزاری تحت عنوان سیستم اطلاعات بیمارستانی تأکید و ضرورت توسعه این گونه سیستم ها را توجیه می کند.
به طورکلی پیاده سازی سیستم اطلاعات مدیریت بیمارستانی به عنوان ضرورتی مهم که باید بتواند وضعیت بیمارستان و نیازهای آینده را شناسایی کند می باشد و نقش این سیستم در فراهم آوردن اطلاعات مدیریت بیمارستان و سیستم بهداشت و درمان جامعه و نیز اطلاعات پایه ای برای برنامه ریزی فعالیت بیمارستان بطوریکه اساس و زمینه برای تضمین کیفیت خدمات بیمارستان می باشد.
نکته مهمی که نباید فراموش شود این است که سیستم اطلاعات مدیریت را تنها در صورتی می توان ابزار مهم و کارآمد مدیران در امر تصمیم گیری محسوب کرد که متناسب با نیاز های مدیریتی ایشان طراحی شده باشد (کرونهلم ،۲۰۰۳،۲۵-۲۶).
و هدف سیستم جامع اطلاعات بیمارستانی از بکارگیری کامپیوترها و تجهیزات ارتباطی، گردآوری، ذخیره سازی، پردازش، بازیابی و انتقال اطلاعات مدیریتی و همچنین اطلاعات مراقبتی در یک شبکه ارتباطی در تمام بیمارستان هایی است که فعالیت های مرتبط دارند و نیز هدف دیگر برآورده ساختن نیازهای کار تمام کاربران مجاز سیستم. با بهره گرفتن از HIS در بیمارستان های آموزشی امکان تحقیق و پژوهش در مورد بیماری های بیماران بستری شده در محدوده فیزیکی جغرافیایی خاص و روش های پیشگیری و کاهش آنها فراهم خواهد شد.
ارزیابی مستمر به عنوان یکی از مراحل اصلی ایجاد سیستم های اطلاعاتی مطرح است و هدف اصلی آن، توجه به مسایل مؤثر در سیستم سلامت است. ارزیابی بر سنجش ارزش نسبی پدیده ها با بهره گرفتن از معیارهای معین تأکید میکند. (تافلر ،۱۳۷۰، شماره ۱،۱۳-۱۵ )
از آنجایی که سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی به عنوان سیستم های پیچیده سازمانی شناخته می شوند، ارزیابی دقیق آنها کار مشکلی خواهد بود. گردآوری فهرستی از کارکردهای مختلف اینگونه سیستم ها معمولاً به اختلاف نظر ذینفعان می انجامد. به همین علت در این نگارش ساختاری برای طبقه بندی قابلیت‌ها ایجاد شده است تا بتوانیم این محصولات را از محورهای مختلف مورد ارزیابی قرار دهیم (مختاری پور، ۱۳۹۰: ۱۸۱-۱۸۵).
از آنجایی که ذینفعان سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی طیف گسترده ای از افراد را شامل می شوند و این طیف گسترده دارای نیازمندی‌ها و سلایق متنوعی می باشند، جمع آوری نیازمندی‌های کارکردی مناسب مشکل بوده و نیاز به روشی می باشد تا ارزیابی را آسان‌تر نماید.
با توجه به تاثیرات سیستم اطلاعات بیمارستانی در فرایند درمان بیماران و عملکرد سازمان، ضرورت دارد کیفیت خدماتی، که به وسیله این سیستم ها ارائه میشود مورد ارزیابی قرار میگیرد از این رو پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و مقایسه سیستم های اطلاعاتی بیمارستان مزایای رقابتی و بکارگیری سیستم های اطلاعات بیمارستانی در بیمارستانهای دولتی شهر کرمانشاه توسط اندازه گیری کیفیت اطلاعات و کیفیت سیسستم اطلاعات و رضایت کاربر طبق مدل دلون و مکلین انجام میشود. درک دلیل پذیرش یا عدم پذیرش سیستم‌های کامپیوتری از سوی کاربران به عنوان یکی از چالشی ترین موضوعات در مطالعات سیستم‌های اطلاعات به شمار می رود (علوی،۱۳۹۱ شماره۱۰).
۱-۳ سیستم های اطلاعاتی در بیمارستان
نرم افزار سیستم اطلاعات بیمارستانی، برای خودکار نمودن امور بیمارستانها نیاز به اطلاعاتی که توسط سیستم اطلاعات بیمارستانی جمع آوری میشود بطورکلی شامل موارد زیر میباشد. جهان توسعه یافته مدت‌ها است که به اهمیت سیستم اطلاعاتی و نیز فن آوری اطلاعات در دستیابی به موفقیت و قدرت اقتصادی پی برده است. پتانسیل سیستم‌های فن آوری اطلاعات برای بهبود کیفیت مراقبت و به ویژه ایمنی بیمار در صنعت مراقبت بهداشتی و سایر صنایع تأیید شده است. امروزه استفاده از قابلیت‌های فناوری اطلاعات در سلامت، به شکل کاربردهای مختلف سلامت الکترونیک، روز به روز گسترده تر می گردد. هدف تمامی این فعالیت‌ها، کاهش هزینه‌ها و افزایش کارایی و کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی می باشد.
سیستم اطلاعات بیمارستان(HIS) Hospital Information System) نوعی سیستم کامپیوتری است که به منظور حمایت و برآوردن تمام نیازهای اطلاعاتی بیمارستان از جمله نیازهای اطلاعاتی بیماران، کاربر طراحی می گردد.(شاخص های ارزیابی سیستم اطلاعات بیمارستانی:۱۳۸۸)
- اطلاعات مربوط به منابع مالی و انبار: مانند میزان موجودی انبار، داروها، اقلام مصرفی، بودجه و هزینه و درآمد، زمانبندی مناسب
- اطلاعات پرونده الکترونیکی پزشکی: ثبت تولد مرگ، جواب آزمایش، دستورات پزشک، خلاصه پرونده
- اطلاعات پرونده الکترونیکی پرستار: ثبت اندازه گیری، گذاشتن یاد داشت
- اطلاعات مدیریت(تخت بیمار)
- اطلاعات (تغذیه): برنامه غذایی و رژیم مخصوص بیمار
- وجود اطلاعات پرسنلی و زمانبندی: ثبت ورود و خروج، حکم مرخصی
- وجوداطلاعات پذیرش: دموگرافیک، ثبت شماره پرونده و ارجاع و توانایی بازخوانی مجدد در دفعات بعدی
- وجوداطلاعات بیماران سرپایی: نوبت دهی، مشاهده پرونده قبلی
- وجوداطلاعات بخش بیمار بستری شده
- وجود اطلاعات ترخیص
- اطلاعات مدارک پزشکی بیمار: (سونو- سی تی ورادیولوژی)
و از طرفی توانایی سیستم های اطلاعاتی نیز مهم می باشد حتی در بیمارستانهایی که بیشتر ازHIS استفاده می کنند، جزئیات مشاهدات روزانه و یادداشت‌های کاربران به سیستم کامپیوتری وارد نمی شود (شریفیان،۱۳۸۶: ۵۱-۴۵).
ارزیابی انجام شده توسط محققان در بیمارستان ها و سایر مراکز درمانی مشخص نمود که استفاده از این سیستم تا چه اندازه پیاده سازی فن آوری در سرتاسر صنعت مراقبت سلامت، کمتر از حد مطلوب بوده است.
با وجود پژوهش‌هایی که در رابطه با ارزیابی در سطح کشور انجام شده است، ولی تاکنون ارزیابی مؤثر بر این فناوری در محیط بهداشت و درمان ایران در شهر کرمانشاه مورد توجه قرارنگرفته است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی و ارزیابی سیستم اطلاعات بیمارستانی در کلیه بیمارستانهای دولتی کرمانشاه با کمک شاخص های ارزیابی این سیستم به کمک شاخص های ارزیابی ارائه شده توسط وزارت بهداشت می باشد و مؤلفه های سیستم اطلاعات و کیفیت اطلاعات و سیستم اطلاعات بیمارستان و رضایت کاربر در بیمارستان دولتی شهر کرمانشاه اجرامی گردد. دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، بیماران و مراجعه کنندگان به مراکز درمانی، پرسنل کلیه بیمارستانهای دولتی کرمانشاه شامل بیمارستانهای امام رضا (ع) و بیمارستان امام خمینی(ع) و بیمارستان امام علی(ع) و بیمارستان طالقانی و بیمارستان معتضدی و بیمارستان دکتر محمد کرمانشاهی از بیمارستانهای دولتی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی و بیمارستان امام حسین (ع) تحت پوشش ارتش جمهوری اسلامی ایران واقع در استان کرمانشاه که جز بیمارستانهای دولتی محسوب میشوند و مورد ارزیابی قرار میگیرد.
۱-۴ ضرورت پژوهش
سیستم اطلاعات بیمارستانی، یک سیستم مکانیزه مدیریت اطلاعات و اسناد در بیمارستانها می باشد. با توجه به تحولات گسترده در تکنولوژی پزشکی و افزایش انتظارات بیماران، نیاز روزافزون به استفاده ازHIS در بیمارستان پدیدآمده است. در دوران تکنولوژی و انفجار اطلاعات در سطح بهداشتی و درمانی، کارشناسان معتقدند در قرن بیست‌ویکم بیمارستانهایی که فاقد سیستم اطلاعات بیمارستانی باشند، حرفی برای گفتن ندارند و توانایی رقابت با سایر بیمارستانها دنیا را ندارند. سیستم اطلاعات بیمارستانی، یک ابزار قدرتمند اطلاعاتی است که میتواند مدیران بیمارستانها را در فرایند اداره بیمارستانها و اتخاذ تصمیم‌های صحیح یاری نماید و عملکرد مثبت بیمارستانها را به نحو چشمگیری افزایش دهد.
ارزیابی سیستم اطلاعات بیمارستانی، تعیین میزان رشد کیفیت سیستم و اطلاعات و در نتیجه انجام تحقیقات در این زمینه، پیشرفت در روش‌های ارتباطی اطلاعات به مراکز قابل استفاده از اطلاعات، روش‌های نوین در بالا بردن رضایت کاربران، پیشرفت عظیم در بیمارستان ها حاصل میگردد، افزایش سطح تخصصی کاربران و مدیران و طراحان و مسئولین و تحول در نحوه سرویس‌دهی و مدیریت بیمارستانی به کمک نرم افزارHIS رشد روزافزون می یابد. هزینه‌های درمانی، افزایش انتظارات بیماران، ضرورت ارتباط مراکز پزشکی و متخصصان علوم پزشکی با یکدیگر وغیره از مهمترین ضرورت‌ها در بالا بردن کیفیت اتوماسیون سیستم اطلاعات بیمارستانی میباشد. همچنین وجود یک سیستم اطلاعات مدیریتی خوب، برای ارزیابی کیفیت مراقبت انجام شده برای بیمار ضروری میباشد.
سیستم اطلاعات بیمارستانی، قابلیت‌ها و ارزشهای افزوده بسیار دارد و می تواند انقلابی در خدمات بیمارستانی ایجاد نماید. ارتقا کیفیت خدمات بهداشتی درمانی، ایجاد مدیریت به روش نوین در اداره بیمارستان سبب بهبود اقتصاد درمان، رشد پژوهش در علوم پزشکی، اصلاح سیاست گذاری کلان در بهداشت و درمان و توسعه اموزش پزشکی از جمله ثمرات این سیستم است. تحقیقات جهانی نیز م‍ؤید این تأثیرات مطلوب است.
بنابراین اجرای سیستمHIS با توجه به نوع کامل در بیمارستانها سبب کاهش مدت زمان تبادل اطلاعات در سطح بیمارستانها موجب ارتقای کیفییت خدمات بیمارستانی خواهد شد.
بطورکلی کاربرد فناوری اطلاعات در سیستم بهداشتی و درمانی دارای مزایای زیر میباشد. و ارزیابی آن در بیمارستانها می تواند منافع کمی: منافع مالی هستند که کاملاً قابل اندازه گیری بوده و به استفاده از یک فناوری به خصوص نسبت داده میشود. برای مثال استفاده از فناوری در ارائه الکترونیکی دعاوی پزشکی منجر به صرفه‌جویی در زمان و کاهش هزینه نیروی انسانی میشود. و منافع کیفی: داده‌های صحیح و دقیق، ارسال سریع داده‌ها، افزایش قابلیت دسترسی و ارتباط بین اجزاء مختلف داده‌ها مزایایی هستند ارتقا پیدا کند.
از طرفی برنامه ریزی استراتژیک ویژه‌ای برای سازمان دنبال بیاورد که در طولانی‌مدت پایه و اساس برنامه ریزی استراتژیک و تحقیقات بهداشتی و پزشکی می باشند.
از دیگر مزایای ارزیابی کاربرد فن‌آوری اطلاعات درحوزه‌های سیستم بهداشتی و درمانی: کاربرد آن در حوزه‌های سیستم بهداشتی و درمانی برای بیماران، پرسنل بهداشتی درمانی، و مدیران دارای میباشد. که استفاده بیشتر از سیستم های اطلاعات بیمارستان تأثیرات مستقیم و قابل رویتی درنحوه تعامل آنها با سیستم بهداشتی درمانی دارد بطوریکه بر این اساس، سوابق مربوط به بیمار همیشه و بسرعت در دسترس کارکنان اداری و درمان قرار خواهد گرفت و اطلاعات با صحت و دقت تغییری و از بین نخواهد رفت، در عوض بیماران نیز با مشاهده سیستم های فناوری ارتباطات و اطلاعات با کیفیت بالا، به کارکنان مطمئن‌تر میشوند.
کاربران (ادرای ودرمان) بارضایت استفاده بیشتر و مناسب تری با سیستم‌های جدید، سریع، و ایمن فناوری ارتباطات و اطلاعات را در اختیار خواهند داشت تا از کار روزمره آنان پشتیبانی کنند. بدین ترتیب آنان قادر خواهند بود پیشینه بیمار مورد نظر را بازبینی و طرحهای مراقبت از وی را برنامه‌ریزی، داروها را تجویز، آزمایشها را بررسی و نتایج ان را سریعاً و به راحتی مشاهده کنند.
علاوه بر آن مدیران و سرپرستان نیز تأمین داده‌های صحیح و معتبر مالی و بالینی، تعیین نیروی کار بهتر، و اداره منابع راحت تر میشود. نظارت بالینی افزایش می‌یابد و سطح کیفیت مراقبت از بیماران ارتقاء می‌یابد. سلامت عمومی، طرح‌ریزی خدمات برای مردم، و نیز عملیات آماری و تحلیلی بر اساس داده‌های با کیفیت بهتر خواهد بود (موسوی و نوروزی، ۱۳۸۶ شماره ۱۷۴).
بنابراین با توجه به موارد فوق‌الذکر، موارد زیر را بطور خلاصه می‌توان بعنوان مزایایی ارزیابی سیستم اطلاعات بیمارستانی (HIS) ذکر نمود:
- ایجاد مدیریت علمی بهتر در اداره بیمارستان
- ایجاد نظم منطقی در واحدهای مختلف
- افزایش سرعت و دقت در ارائه خدمات شامل؛ پذیرش، بستری، ترخیص، خدمات کلینیکی و پاراکلینیکی، خدمات اداری و مالی
- ارتقای کیفیت خدمات درمانی به همراه افزایش رضایتمندی گیرندگان خدمات
- افزایش دقت در تهیه، ثبت، نگهداری و ارسال به موقع گزارشهای درمانی
- بهبود اقتصاد و درمان با صرفه‌جویی در وقت پرسنل و جلوگیری از هدر رفتن مواد مصرفی و دارویی
- افزایش امکان کنترل مدیریت بر فعالیت های روزمره بیمارستانی
- امکان دسترسی به اخرین اطلاعات بخش‌های مختلف و نظارت مستقیم بر امور بیمارستان
- امکان تهیه گزارشهای مختلف مدیریت
کاهش تخلفات پزشکی: از آنجا که در سیستم HIS ثبت ساعات و فعالیتهای پزشکی، دقیق و غیرقابل تغییر است، به طور حتم تخلفات پزشکی نیز در سطح بیمارستانها کاهش می‌یابد (کرونلهم،۱۳۸۲ :۲۶-۲۵).
به همین دلیل ارزیابی مستمر ضرورت ایجاد و توسعه سیستم های اطلاعات بیمارستانی است و هدف آن، توجه به مسایل موثر در این سیستم می باشد ساختار بیمارستانها و به خصوص بیمارستانهای دولتی کرمانشاه نیز با توجه به استفاده از سیستم اطلاعات بیمارستان بی نیاز از این ارزیابی نبوده و ارزیابی بر سنجش ارزش نسبی پدیده ها با بهره گرفتن از معیار های معین مطرح شده تاکید دارد و هدف از انجام تحقیق ارزیابی تعین میزان مطابقت کار انجام شده در هر بیمارستان و مقایسه سیستم اطلاعاتی و کیفیتی سیستم و رضایت کاربر در بیمارستانهای دولتی سطح کرمانشاه می باشد و به دنبال میزان تحت پوشش گرفتن سیستم his در کرمانشاه در بیمارستانهای دولتی تاچه حد است میباشد و نیز با کمک این تحقیق میزان رضایت کاربران از استفاده این برنامه و میزان کیفیت سیستم اطلاعات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و سیستم های مورد استفاده در بیمارستانها مناسب می باشد و کیفیت سیستم اطلاعات آنها نیز کافی و مناسب است و نقاط ضعف آن در چه قسمتهایی دیده می شود آیا در بیمارستانها تا حدی که قابلیت های سیستم اطلاعات از دیدگاه های کاربران متفاوت سنجیده رضایت ایجاد شده و از کیفیت مناسب برخوردار است تا بتوان به ارتقای سیستم اطلاعات بیمارستانی کمک نمود.
۱-۵ سؤالهای پژوهش
در این پژوهش میخواهیم ارزیابی کارایی سیستم اطلاعات بیمارستانی در مورد مطالعه بیمارستانهای دولتی کرمانشاه بررسی کنیم و به این سؤالها پاسخ دهیم که:
۱-۵-۱ سؤال اصلی
بررسی کارایی سیستم اطلاعات بیمارستانی در بیمارستان های دولتی شهر کرمانشاه.
۱-۵-۲ سؤالهای فرعی
کیفیت سیستم اطلاعاتی بیمارستان بر رضایت کاربر از سیستم موثر واقع میگردد؟
کیفیت اطلاعات سیستم بیمارستان بر رضایت کاربر کاربر از سیستم موثر واقع میگردد؟
۱-۶ اهداف انجام پژوهش
هر تحقیق و پژوهش به منظور رسیدن به هدف یا اهدافی انجام می گیرد و در واقع آن هدف است که پژوهشگر را به انجام پژوهش وا میدارد، و انگیزه ای است برای شروع پژوهش و به اتمام رساندن آن.
هدف کلی:
بررسی کارایی سیستم اطلاعات بیمارستانی در بیمارستان های دولتی شهر کرمانشاه.
اهداف جزئی:
- تعیین رابطه بین کیفیت سیستم و رضایت کاربر از سیستم های اطلاعات بیمارستانی.
- تعیین رابطه کیفیت اطلاعات و رضایت کاربر از سیستم های اطلاعات بیمارستانی.
- تعیین میانگین (میزان) کیفیت اطلاعات در سیستم های اطلاعات بیمارستانی.
- تعیین میانگین (میزان) کیفیت سیستم در سیستم های اطلاعات بیمارستانی.
- تعیین میانگین (میزان) رضایت کاربر در سیستم های اطلاعات بیمارستانی.
- تعیین میانگین نمره کیفیت سیستم، کیفیت اطلاعات و رضایت کاربر در انواع سیستم های اطلاعات بیمارستانی.
- تعیین میانگین نمره نهایی کیفیت سیستم، کیفیت اطلاعات و رضایت کاربر در انواع سیستم های اطلاعات بیمارستانی.
- تعیین میانگین نمره نهایی کیفیت سیستم، کیفیت اطلاعات و رضایت کاربر در بیمارستان های مختلف.
۱-۷ سئوالات پژوهش:
- چه رابطه ای بین کیفیت سیستم و رضایت کاربر از سیستم های اطلاعات بیمارستانی رابطه وجود دارد؟
- چه رابطه ای بین کیفیت اطلاعات و رضایت کاربر از سیستم های اطلاعات بیمارستانی رابطه وجود دارد؟
- میانگین کیفیت اطلاعات سیستم اطلاعات بیمارستانی در چه حدی می باشد؟
- میانگین کیفیت اطلاعات سیستم اطلاعات بیمارستانی در چه حدی می باشد؟
- میانگین کیفیت سیستم اطلاعات بیمارستانی در چه حدی می باشد؟
- میانگین رضایت کاربر از سیستم اطلاعات بیمارستانی در چه حدی می باشد؟
- ۹۹/۰۸/۲۹
