بررسی تاثیر اخلاق ترافیک شهروندی بر رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی؛ مطالعه موردی شهر اصفهان
استاد راهنما:
دکتر منظمی تبار
استاد مشاور:
سرهنگ حاجی مقصود
بهار ۱۳۹۴
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
تخلف رانندگی ضایعه ای است که سالانه خسارات زیادی برای جوامع مختلف و در سطح وسیعتری برای جامعه جهانی به بار می آورد. در این میان ایرانیان با داشتن تمدن چند هزار ساله در دنیا و سرآمد فرهنگ و اخلاق در جهان متاسفانه در این عرصه جزء کشورهایی به شمار می رود که رانندگی برای یک خارجی در ایران نسبتا سخت و با ریسک بسیار بالاست. بررسی های متعددی در خصوص رابطه بین ویژگی های شخصیتی و فرهنگی و رفتارهای رانندگی صورت گرفته است. به نظر می رسد، عناصر خاصی از فرهنگ و اخلاق ترافیک شهروندی باعث رفتارهای قانون شکنانه در رانندگی می شود، از این رو این رفتارها منجر به برآورده شدن برخی از نیازهای شخصی فرد گردیده، هر چند که با سیستم قانونمند محیط اطراف مغایرت دارد. بدیهی است این امر ریشه در فرآیند درست اجتماعی شدن، جامعه پذیر شدن و نهادیه شدن قوانین و مقررات اجتماعی در افراد جوامع دارد.
در این پژوهش، تاثیر اخلاق شهروندی بر میزان رعایت قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی شهر اصفهان مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده از پژوهش در جامعه مورد مطالعه به صورت میدانی نشان می دهد که از متغیرهای مربوط به عوامل انسانی همچون جنس، تحصیلات، ناکارآمدی قوانیین و مقررات راهنمایی و رانندگی ،عدم احساس عدالت اجتماعی و شاخص هایی همچون تاثیر گروه های اولیه و ثانویه در جامعه پذیرکردن افراد، رابطه معناداری با میزان رعایت قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی دارد. به زبانی دیگر، اخلاق ترافکی شهروندی با میزان تخلفات راهنمایی و رانندگی رابطه معناداری دارد. هرچه افراد اجتماع به ابعاد اجتماعی و فرهنگی اخلاق ترافیکی شهروندی توجه و تعهد بیشتری داشته باشند، در عین حال به رعایت قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی الزام بیشتری دارند. این امر نقش موثری در کاهش تخلفات رفتارهای رانندگی و رعایت قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی دارد.
مفاهیم کلیدی: اخلاق شهروندی، ترافیک، اخلاق ترافیک شهروندی، رانندگی، تخلفات رانندگی.
فهرست مطالب
فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱-مقدمه. ۲
۱-۲-بیان مساله. ۳
۱-۳-اهداف ۴
۱-۳-۱- هدف اصلی ۴
۱-۳-۲- اهداف فرعی ۴
۱-۴- ضرورت و اهمیت ۴
۱-۵- سوالهای تحقیق ۵
۱-۵-۱- سؤال اصلی ۵
۱-۵-۲- سوال های فرعی ۵
۱-۶- فرضیه ها ۵
۱-۶-۱- فرضیه اصلی ۵
۱-۶-۲- فرضیه های فرعی ۶
۱-۷- کاربردهای تحقیق ۶
۱-۸- استفاده کنندگان تحقیق ۶
۱-۹- روش تحقیق ۷
۱-۱۰- روش و ابزارگردآوری اطلاعات ۷
۱-۱۱- جامعه آماری و حجم نمونه. ۷
۱-۱۲- روش نمونه گیری ۷
۱-۱۳- روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات ۸
۱-۱۴- رئوس مطالب و فصول. ۸
فصل دوم
مبانی نظری
۲-۱- مقدمه. ۱۰
۲-۲-پیشینه تحقیق ۱۱
۲-۳- مفاهیم کلیدی ۱۵
۲-۳-۱- اخلاق. ۱۵
۲-۳-۲- شهروندی ۱۶
۲-۳-۳- اخلاق شهروندی ۱۷
۲-۳-۴- حقوق شهروندی ۱۸
۲-۳-۵- حقوق مدنی ۱۹
۲-۳-۶- حقوق سیاسی ۱۹
۲-۳-۷- حقوق اجتماعی ۱۹
۲-۳-۸- مشارکت اجتماعی ۲۰
۲-۳-۹- ترافیک شهری ۲۱
۲-۳-۱۰- اخلاق ترافیک شهروندی ۲۲
۲-۴- رویکردهای نظری مفاهیم. ۲۲
۲-۴-۱- رویکردهای نظری اخلاق شهروندی ۲۲
۲-۴-۱-۱- تالکوت پارسونز. ۲۲
۲-۴-۱-۲- برایان ترنر. ۲۴
۲-۴-۱-۳-کیت فالکس. ۲۷
۲-۴-۱-۴- ویل کیملیکا ۳۰
۲-۴-۱-۵- توماس جانوسکی ۳۱
۲-۵- جمع بندی مفهوم شهروندی ۳۴
۲-۶- رویکردهای نظری مربوط به جرائم شهری ۳۵
۲-۶-۱- نظریات کنترل اجتماعی ۳۶
۲-۶-۲- نظریه کنترل اجتماعی هیرشی ۳۷
۲-۶-۳- نظریه ارتباطات نسبی ساترلند به عنوان عامل کجرفتاری ۳۸
۲-۶-۴- نظریه مرتون در مورد کجرفتاری ۳۹
۲-۷- برخی عوامل محیطی موثر بر جرائم شهری ۴۰
۲-۸- جمع بندی رویکردهای نظری مربوط به جرایم شهری ۴۱
۲-۹- رویکرد نظری مفهوم ترافیک. ۴۳
۲-۹-۱- تعریف ترافیک. ۴۴
۲-۹-۲- تاریخچه ترافیک در ایران. ۴۵
۲-۱۰- چهارچوب نظری ۴۹
۲-۱۱- فرضیات تحقیق ۵۳
۲-۱۱-۱- فرضیه اصلی ۵۳
۲-۱۱-۲- فرضیات فرعی ۵۳
۲-۱۱-۲-۱- بعد اجتماعی ۵۳
۲-۱۱-۲-۲- بعد فرهنگی ۵۳
۲-۱۱-۲-۳- عوامل زمینه ای ۵۳
فصل سوم
روش شناسی تحقیق
۳-۱- مقدمه. ۵۵
۳-۲- روش تحقیق ۵۵
۳-۳- روش گردآوری اطلاعات ۵۶
۳-۴- روایی و پایایی ابزار گردآوری اطلاعات ۵۶
۳-۵- جامعه آماری ۵۷
۳-۶- نمونه آماری ۵۸
۳-۷- حجم نمونه. ۵۸
۳-۸- واحد تحلیل ۵۹
۳-۹- روش نمونه گیری ۵۹
۳-۱۰- فرضیات تحقیق ۵۹
۳-۱۰-۱- فرضیه اصلی ۵۹
۳-۱۰-۲- فرضیات فرعی ۵۹
۳-۱۰-۲-۱- بعد اجتماعی ۵۹
۳-۱۰-۲-۲- بعد فرهنگی ۶۰
۳-۱۱- تعاریف نظری مفاهیم. ۶۰
۳-۱۱-۱- تخلفات رانندگی ۶۰
۳-۱۱-۲- اخلاق ترافیک شهروندان. ۶۰
۳-۱۱-۳- بعد اجتماعی اخلاق. ۶۰
۳-۱۱-۴-آنومی اجتماعی ۶۱
۳-۱۱-۴-۱- احساس امنیت اجتماعی ۶۱
۳-۱۱-۴-۲- ناکارآمدی قوانین ۶۳
۳-۱۱-۴-۳- عدالت اجتماعی ۶۴
۳-۱۱-۵- سرمایه اجتماعی ۶۴
۳-۱۱-۵-۱- آگاهی ۶۴
۳-۱۱-۵-۲- اعتماد. ۶۵
۳-۱۱-۵-۳- مشارکت ۶۵
۳-۱۱-۶-۱- بعد فرهنگی ۶۷
۳-۱۱-۶-۲- الگوپذیری ۶۷
۳-۱۱-۶-۳- تاثیر رسانه های جمعی ۶۸
۳-۱۱-۶-۴- دانش عمومی ۶۸
۳-۱۲- شاخص های متغیرهای مستقل ۶۸
۳-۱۲-۱- شاخص های متغیر وابسته. ۶۹
۳-۱۲-۲- میزان تخلفات رانندگی ۷۰
۳-۱۳- روش های تجزیه و تحلیل داده ها ۷۰
فصل چهارم
یافته های تحقیق
۴-۱- مقدمه. ۷۳
۴-۲- آمار توصیفی ۷۴
۴-۲-۱- توصیف سیمای جامعه مورد مطالعه بر مبنای متغیرهای زمینه ای ۷۴
۴-۲-۲-۱- جنس. ۷۴
۴-۲-۲-۲- سن ۷۵
۴-۲-۲-۳- وضعیت تاهل ۷۶
۴-۲-۲-۴- سطح تحصیلات ۷۷
۴-۲-۲-۵- وضعیت اشتغال. ۷۹
۴-۲-۲-۶- تعداد وسیله نقلیه تحت تملک خانواده ۸۰
۴-۲-۲-۷- وضعیت مسکن ۸۱
۴-۲-۲- توصیف سیمای جامعه مورد مطالعه بر مبنای مولفه های اخلاق ترافیک شهروندی ۸۲
۴-۲-۲-۱- شاخص های بعد اجتماعی اخلاق ترافیک شهروندی در جامعه مورد مطالعه. ۸۲
۴-۲-۲-۲- سرمایه اجتماعی ۸۵
۴-۲-۲-۳-آنومی اجتماعی ۹۱
۴-۲-۳- متغیرهای بعد فرهنگی اخلاق ترافیک شهروندی در جامعه مورد مطالعه. ۹۵
۴-۲-۳-۱- دانش عمومی ۹۵
۴-۲-۳-۲- الگوپذیری افراد. ۹۷
۴-۲-۳-۳- اخلاق ترافیک شهروندی ۹۹
۴-۲-۳-۴- توصیف سیمای جامعه مورد مطالعه بر مبنای میزان تخلفات رانندگی ۱۰۰
۴-۳- آمار استنباطی ۱۰۱
۴-۳-۱- آزمون فرضیات ۱۰۱
۴-۳-۲- تحلیل رگرسیون. ۱۰۴
فصل پنجم
تحلیل یافته ها و نتایج تحقیق
۵-۱- مقدمه. ۱۰۹
۵-۲- تحلیل فرضیات بر اس
اس ضرایب همبستگی دوگانه (اسپیرمن) ۱۰۹
۵-۳- نتایج به دست آمده براساس آزمون همبستگی چندگانه (تحلیل رگرسیون) ۱۱۲
۵-۳-۱- جنس. ۱۱۳
۵-۳-۲- تحصیلات ۱۱۳
۵-۳-۳- ناکارآمدی قوانین ۱۱۳
۵-۳-۴- عدم احساس عدالت اجتماعی ۱۱۴
۵-۳-۶- آنومی اجتماعی ۱۱۴
۵-۳-۷- دانش عمومی ۱۱۴
۵-۳-۸- الگوپذیری ۱۱۵
۵-۴- نتایج و پیشنهادات ۱۱۵
منابع. ۱۱۹
پیوست ها ۱۲۵
فهرست جداول
جدول ۳-۱: میزان تخلفات عمده رانندگی از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ در اصفهان. ۸۳
جدول ۴-۱: توزیع فراوانی جنس پاسخگویان. ۸۸
جدول ۴-۲: توزیع فراونی سن پاسخگویان. ۸۹
جدول ۴-۳: توزیع فراوانی وضعیت تاهل پاسخگویان. ۹۰
جدول ۴-۴: سطح تحصیلات پاسخگویان. ۹۱
جدول ۴-۵: وضعیت اشتغال پاسخگویان. ۹۲
جدول ۴-۶: تعداد وسیله نقلیه تحت تملک خانواده ۹۳
جدول ۴-۷: وضعیت مسکن پاسخگویان. ۹۴
جدول۴-۸: درصد پاسخ افراد به هریک از گویه ها ۹۶
جدول۴-۱۰: درصد پاسخ افراد به هریک از گویه ها ۹۶
جدول ۴-۱۱: توزیع فراوانی متغیر تعهدات انضمامی (فردی) ۹۷
جدول ۴-۱۲: توزیع فراوانی متغیر تعهدات اجتماعی افراد. ۹۷
جدول ۴-۱۳: درصد پاسخ افراد به هریک از گویه ها ۹۹
جدول ۴-۱۴: توزیع فراوانی متغیر آگاهی افراد نمونه مورد مطالعه. ۹۹
جدول ۴-۱۵: درصد پاسخ افراد به هریک از گویه ها ۱۰۰
جدول ۴-۱۶: توزیع فراوانی متغیر اعتماد فردی افراد نمونه مورد مطالعه. ۱۰۱
جدول ۴-۱۷: توزیع فراوانی متغیر عدم اعتماد عمومی افراد در نمونه مورد مطالعه. ۱۰۱
جدول ۴-۱۸: توزیع فراوانی متغیر عدم اعتماد اجتماعی افراد در نمونه مورد مطالعه. ۱۰۱
جدول ۴-۱۹: درصد پاسخ افراد به هریک از گویه ها ۱۰۲
جدول ۴-۲۰: توزیع فراوانی متغیر مشارکت اجتماعی افراد در نمونه مورد مطالعه. ۱۰۳
جدول ۴-۲۱: توزیع فراوانی متغیر سرمایه اجتماعی افراد در نمونه مورد مطالعه. ۱۰۳
جدول ۴-۲۲: درصد پاسخ افراد به هریک از گویه ها ۱۰۴
جدول ۴-۲۳: توزیع فراوانی متغیر عدم عدالت اجتماعی در نمونه مورد مطالعه. ۱۰۵
جدول ۴-۲۴: درصد پاسخ افراد به هریک از گویه ها ۱۰۵
جدول ۴-۲۵: توزیع فراوانی متغیر عدم امنیت اجتماعی در نمونه مورد مطالعه. ۱۰۶
جدول ۴-۲۶: درصد پاسخ افراد به هریک از گویه ها ۱۰۶
جدول ۴-۲۷: توزیع فراوانی متغیر ناکارآمدی قوانین در نمونه مورد مطالعه. ۱۰۷
جدول ۴-۲۸: توزیع فراوانی شاخص آنومی اجتماعی در نمونه مورد مطالعه. ۱۰۸
جدول ۴-۲۹: درصد پاسخ افراد به هریک از گویه ها ۱۰۹
جدول ۴-۳۰: توزیع فراوانی شاخص نقش سواد در نمونه مورد مطالعه. ۱۰۹
جدول ۴-۳۱: درصد پاسخ افراد به هریک از گویه ها ۱۱۰
جدول ۴-۳۲: توزیع فراوانی شاخص الگوپذیری گروه های اولیه در نمونه مورد مطالعه. ۱۱۱
جدول ۴-۳۳: توزیع فراوانی شاخص الگوپذیری گروه های ثانویه در نمونه مورد مطالعه. ۱۱۱
جدول ۴-۳۴: توزیع فراوانی شاخص الگوپذیری در نمونه مورد مطالعه. ۱۱۲
جدول ۴-۳۵: توزیع فراوانی متغیر اخلاق ترافیکی در نمونه مورد مطالعه. ۱۱۲
جدول ۴-۳۶: توزیع فراوانی میزان تخلفات رانندگی افراد. ۱۱۳
فهرست نمودارها
نمودار ۴-۱: توزیع فراوانی جنس پاسخگویان. ۸۸
نمودار ۴-۲: توزیع فراونی سن پاسخگویان. ۸۹
نمودار۴-۳: توزیع فراوانی وضعیت تاهل پاسخگویان. ۹۰
نمودار ۴-۴: سطح تحصیلات پاسخگویان. ۹۱
نمودار ۴-۵: وضعیت اشتغال پاسخگویان. ۹۲
نمودار ۴-۶: تعداد وسیله نقلیه تحت تملک خانواده ۹۴
نمودار ۴-۷: وضعیت مسکن پاسخگویان ۹۵
۱-۱- مقدمه
همگام با افزایش جمعیت و رشد شهرنشینی، شاهد افزایش تولید وسایل حمل و نقل و استفاده گسترده از آنها به ویژه در شهرهای بزرگ می باشیم. با این حال صنعت حمل و نقل همچون سایر دستاوردهای بشری، علی رغم فراهم نمودن تسهیلات و آسایش های فراوان برای زندگی راحت انسان، عوارض و مشکلات بسیاری مانند تصادفات، آلودگی هوا، آلودگی صوتی و راه بندان های طولانی به همراه داشته است. در نگاه کلی بهره برداری و بهره وری مناسب و مطلوب از کلیه تسهیلات نوین، نیاز به تدوین قوانین و مقرراتی متناسب با امکانات و شرایط فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هر اجتماعی دارد.
بی توجهی به مقررات راهنمایی و رانندگی و قانون گریزی، همواره یکی از علل بروز مشکلات، معضلات و حوادث ترافیکی در بسیاری از جوامع می باشد که بنا بر بافت فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و جغرافیایی جوامع میزان آن متفاوت است. آمار حوادث ترافیکی در ایران موید میزان بالا و غیرمتعارف تخلفات رانندگی در ایران است که هر ساله زیان های جبران ناپذیر اقتصادی و آسیب های اجتماعی را باعث می گردد. اگر چه در بروز تخلفات رانندگی عوامل مختلفی دخیل هستند اما طبق بررسی ها عامل انسانی، به عنوان اصلی ترین علت حوادث ترافیکی در ایران، گزارش شده است. عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی ریشه درفرآیند اجتماعی شدن شهروندان و عدم نهادینه شدن قوانین اجتماعی در جامعه ی شهری دارد. بنابراین ریشه یابی علل تخلفات رانندگی در شهری چون اصفهان که حجم زیادی از وسایل نقلیه در معابر آن جریان دارد، می تواند گامی در جهت کاهش مشکلات سیستم حمل و نقل درون شهری کشور باشد.
۱-۲- بیان مساله
- ۹۹/۰۴/۰۷
