ماهیت بررسی عوامل داخلی
هر سازمان در قلمرو واحدهای وظیفهای خود دارای نقاط قوت و ضعف است. نقاط قوت و ضعف داخلی، فرصتها و تهدیدات خارجی و سرانجام مأموریت سازمان، در مجموع، میتوانند مبنایی به دست دهند که بر آن اساس هدفهای بلند مدت و راهبردها را تعیین کرد.
برخی از نیروهای اصلی داخلی شرکتها عبارتند از:
– بازاریابی؛
– امور مالی؛
– حسابداری؛
– مدیریت؛
– سیستم اطلاعات رایانه؛
– تولید (عملیات)؛
فرآیند بررسی داخلی سازمان
– فرآیند ارزیابی عوامل درونی سازمان درست موازی فرآیند بررسی عوامل خارجی میباشد.
– برای تعیین نقاط قوت و ضعف سازمان باید نمایندگان مدیران و کارکنان تمام سازمان نقشی فعال داشته باشند.
– باید درباره مدیریت، بازاریابی، امور مالی/ حسابداری، تولید/ عملیات، سیستم اطلاعات رایانه و تحقیق و توسعه اطلاعاتی گردآوری و دسته بندی نمود.
– بررسی عوامل درونی سازمان مستلزم گردآوری، دسته بندی و ارزیابی اطلاعات مربوط به عملیات است.
ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE)
این ماتریس نقاط قوت و ضعف اصلی واحدهای وظیفهای سازمان را تدوین و ارزیابی مینماید، همچنین برای شناسایی و ارزیابی روابط بین این واحدها راههایی ارائه مینماید.
میتوان با طی پنج مرحله ماتریس ارزیابی عوامل داخلی را تهیه کرد:
پس از بررسی عوامل داخلی، مهمترین عوامل را فهرست کنید.
به این عوامل ضریب بدهید، از صفر (اهمیت ندارد) تا 1 (بسیار مهم است).
به هر یک از این عاملها نمره 1 تا 4 بدهید.
برای تعیین نمره نهایی هر عامل، ضریب هر عامل را در نمره آن ضرب کنید.
مجموع نمرههای نهایی هر عامل را محاسبه کنید تا نمره نهایی سازمان مشخص شود.
نمونهای از ماتریس ارزیابی عوامل داخلی در شکل(2-7)، نشان داده شده است.
ارزیابی عوامل داخلی IFE | ضریب | رتبه | نمره |
نقاط قوت | |||
1- | |||
2-… | |||
نقاط ضعف | |||
1- | |||
2-… | |||
جمع کل |
شکل 2-7. ماتریس ارزیابی عوامل داخلی
منبع: (فروزنده دهکردی،1394).
ج- مرحله مقایسه: تدوین راهبرد
در این مرحله به انواع راهبردهای امکانپذیر توجه میشود و بدین منظور بین عوامل داخلی و خارجی سازمان نوعی توازن و تعادل برقرار میشود. روشها و ابزارهایی که در مرحله دوم مورد استفاده قرار میگیرند به شرح زیر میباشد: ماتریس نقاط قوت و ضعف و فرصتها و تهدیدها (SWOT) و ماتریس
عوامل داخلی و خارجی (IE).
1) ماتریس نقاط قوت و ضعف، فرصتها و تهدیدها (SWOT)[1].
ماتریس نقاط قوت و ضعف، فرصتها و تهدیدها یکی از ابزارهای مهمی است که مدیران بدان وسیله اطلاعات (محیط داخلی و خارجی) را مقایسه میکنند و میتوانند با استفاده از آن چهار نوع راهبرد ارائه کنند:
راهبردهای SO، راهبردهای WO، راهبردهای ST، و راهبردهای WT
راهبردهای SO
در اجرای استرتژی SOیعنی راهبرد مبتنی بر نقاط قوت سازمان و فرصتهای محیطی، سازمان میکوشد از فرصتهای خارجی بهره برداری کند. همه مدیران ترجیح میدهند سازمانشان در موقعیتی قرار گیرد که بتوانند با استفاده از نقاط قوت داخلی از رویدادها و روندهای مطلوب خارجی بهره برداری کنند. معمولاً سازمانها برای رسیدن به چنین موقعیتی از راهبردهای WO، ST، یا راهبردهای WT استفاده میکنند تا به آنجا برسند که بتوانند از راهبردهای SO استفاده کنند. هنگامی که یک سازمان دارای نقاط ضعف عمده میباشد، میکوشد این نقاط ضعف را از بین ببرد یا آنها را به نقاط قوت تبدیل کنند.
راهبردهای WO:
هدف راهبردهای WO، این است که سازمان با بهره برداری از فرصتهای موجود در محیط خارج بکوشد نقاط ضعف داخلی را بهبود بخشد. گاهی در خارج از سازمان فرصتهای بسیار مناسبی وجود دارد ولی سازمان، به سبب داشتن ضعف داخلی نمیتواند از این فرصتها بهره برداری کند. راههایی که بتوان از راهبردهای WO استفاده کرد، یکی این است که از طریق مشارکت با سایر سازمانها بتوان از فرصتها استفاده کرد (برای مثال پست بانک میتواند با مشارکت سازمان پست و مخابرات تعداد شعب و باجههای خود را بیشتر نماید.) دیگری استخدام افراد واجد شرایط در زمینه فنون مورد نظر و آموزش به سایر افراد، جهت استفاده از فرصتهاست.
راهبردهای ST
سـازمانها در اجرای راهبردهای ST یعنی راهبرد مبتنی بر نقاط قوت سازمان و تهدیـدهای محیـط، میکوشند با استفاده از نقاط قوت خود، اثرات ناشی از تهدیدهای موجود در محیط خارج را کاهش دهند یا آنها را از بین ببرند. این بدان معنی نیست که یک شرکت قوی، ناگزیر در محیط خارجی با تهدیدهایی روبرو خواهد شد.
[1] – Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats
برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید
- ۹۸/۰۶/۱۲