سایت تخصصی پایان نامه های دانشگاهی

فصل دوّم: درآمدی بر معرفت­شناسی و بررسی موانع موجود……………………………………………………. ۱۶

۲-۱- تمهید……………………………………………………………………………………………………………………………۱۷

۲-۲- تعریف معرفت­شناسی………………………………………………………………………………………………………….۱۸

۲-۲-۱- معرفت گزاره­ای………………………………………………………………………………………………………………۱۹

۲-۲-۲- مؤلفه­های اصلی معرفت­شناسی………………………………………………………………………………………….۱۹

۲-۲-۲-۱- باور و تعریف آن………………………………………………………………………………………………۲۰

۲-۲-۲-۱-۱- اقسام باور………………………………………………………………………………………………………………۲۱

۲-۲-۲-۱-۱-۱- باورهای پایه………………………………………………………………………………………………….۲۱

۲-۲-۲-۱-۱-۲- باورهای غیرپایه………………………………………………………………………………………………….۲۳

۲-۲-۲-۲- صدق………………………………………………………………………………………………………………………..۲۴

۲-۲-۲-۳- توجیه……………………………………………………………………………………………………………..۲۵

۲-۲-۲-۳-۱- توجیه انسجام­گرا………………………………………………………………………………………….۲۶

۲-۲-۲-۳-۱-۱- نقد و بررسی…………………………………………………………………………………………..۲۷

۲-۲-۲-۳-۲- توجیه مبناگرا……………………………………………………………………………………………….۲۷

۲-۲-۳- معرفت­شناسی غربی…………………………………………………………………………………………………..۲۸

۲-۲-۴- معرفت­شناسی اسلامی………………………………………………………………………………………………..۳۲

۲-۳- موانع موجوددر معرفت­شناسی……………………………………………………………………………………….۳۳

۲-۳-۱- شکّاکیّت و تقابل آن با مبناگرایی………………………………………………………………………………….۳۴

۲-۳-۲- تسلسل­ معرفتی………………………………………………………………………………………………………….۳۷

۲-۴- خلاصه­ی فصل…………………………………………………………………………………………………………….۳۹

فصل سوّم: رویکرد مبناگرایی……………………………………………………………………………………………….۴۱

      ۳-۱- تمهید…………………………………………………………………………………………………………………………۴۲

۳-۲- تعریف مبناگرایی………………………………………………………………………………………………………….۴۴

۳-۳- مبناگرایی: رویکردی توجیه­نگر………………………………………………………………………………………۴۵

۳-۴- اقسام مبناگرایی…………………………………………………………………………………………………………….۴۶

۳-۵- اهداف مبناگرایی…………………………………………………………………………………………………………..۴۷

۳-۶- سیر تاریخی مبناگرایی و مراحل تکوّن آن در معرفت­شناسی غربی………………………………………۴۷

۳-۵-۱- مبناگرایی و راسیونالیسم……………………………………………………………………………………………..۵۰

۳-۵-۱-۱- راسیونالیسم ارسطویی………………………………………………………………………………………………….۵۱

۳-۵-۱-۲- راسیونالیسم دکارتی…………………………………………………………………………………………………….۵۱

۳-۵-۲- مبناگرایی و اِمپریسم…………………………………………………………………………………………………..۵۳

۳-۶-پیشینه­ی مبناگرایی در معرفت­شناسی اسلامی……………………………………………………………………………۵۵

۳-۷- بدیل­های معرفتی مبناگرایی…………………………………………………………………………………………………..۵۶

۳-۷-۱- توجیه مبتنی بر انسجام……………………………………………………………………………………………….۵۷

۳-۷-۱-۱- نقد و بررسی……………………………………………………………………………………………………۵۹

۳-۷-۲- نامتناهی­گرایی…………………………………………………………………………………………………………………۶۰

۳-۷-۲-۱- نقد و بررسی………………………………………………………………………………………………………………۶۱

۳-۷-۳- شکّاکیّت افراطی………………………………………………………………………………………………………..۶۱

۳-۷-۳-۱- نقد و بررسی………………………………………………………………………………………………………………۶۲

۳-۸- خلاصه­ی فصل…………………………………………………………………………………………………………….۶۴

فصل چهارم: مبناگرایی برتراند راسل……………………………………………………………………………………..۶۷

۴-۱- راسل و آثار علمی……………………………………………………………………………………………………………….۶۸

۴-۲-تحوّلات فکری راسل……………………………………………………………………………………………………………۷۱

۴-۳- علم و مسئله­ی شناخت………………………………………………………………………………………………………..۷۶

۴-۳-۱- نمودار علم و مسئله­ی شناخت………………………………………………………………………………………….۸۱

۴-۳-۲- سلسله مراتب معرفت………………………………………………………………………………………………..۸۲

۴-۳-۳- بدیهیّات…………………………………………………………………………………………………………………..۸۴

۴-۳-۳-۱- اصل امتناع تناقض…………………………………………………………………………………………….۸۸

۴-۳-۳-۱-۱- نقد و بررسی ……………………………………………………………………………………………..۹۰

۴-۳-۴-گزاره/ باور/ صدق و کذب/ حکم……………………………………………………………………………………….۹۲

۴-۳-۵-مکانیزم خطا در معرفت­شناسی راسل……………………………………………………………………………….۱۰۰

۴-۳-۶-مفهوم “امر واقع” و اقسام آن………………………………………………………………………………………….۱۰۲

۴-۳-۶-۱- امور واقع اتمی……………………………………………………………………………………………… ۱۰۴

۴-۳-۶-۲- امور واقع مولکولی…………………………………………………………………………………………………….۱۰۵

۴-۳-۶-۳- امور واقع از راه آشنایی……………………………………………………………………………………۱۰۵

۴-۳-۶-۴- امور واقع مربوط به حافظه…………………………………………………………………………………………۱۰۷

۴-۳-۶-۵- امور واقع از راه درون­نگری………………………………………………………………………………………..۱۰۸

۴-۳-۶-۵-۱- نقد و بررسی…………………………………………………………………………………………….۱۰۹

۴-۳-۶-۶- امور واقع سلبی……………………………………………………………………………………………………..۱۰۹

۴-۴-تجربه­گرایی راسل…………………………………………………………………………………………………………..۱۱۰

۴-۵- راسل و مبناگرایی………………………………………………………………………………………………………………۱۱۴

۴-۵-۱- ادلّه­ و قراین بر مبناگرا بودن راسل…………………………………………………………………………………..۱۱۷

۴-۶- خلاصه فصل…………………………………………………………………………………………………………………….۱۱۹

فصل پنجم: مبناگرایی علّامه طباطبائی…………………………………………………………………………………..۱۲۲

۵-۱- علّامه طباطبائی و آثار فلسفی………………………………………………………………………………………………۱۲۳

۵-۲- علم و مسئله­ی شناخت……………………………………………………………………………………………….۱۲۴

۵-۲-۱-سلسله مراتب معرفت……………………………………………………………………………………………………..۱۲۷

۵-۲-۲-بدیهیّات………………………………………………………………………………………………………………….۱۲۸

۵-۲-۲-۱- اقسام بدیهیّات………………………………………………………………………………………………..۱۲۹

۵-۲-۲-۲- بدیهیّات اوّلیّه و شکّ­ناپذیری آن­ها……………………………………………………………………………۱۳۰

۵-۲-۲-۳- اصل امتناع تناقض، به ­عنوان اصلی حاکم بر تفکر………………………………………………………….۱۳۳

۵-۲-۲-۴- تصدیقات بدیهی و نحوه­ی ارتباط آن­ها با اصل امتناع تناقض………………………………………..۱۳۴

۵-۲-۲-۵- تصدیقات نظری و نحوه­ی ارتباط آن­ها با تصدیقات بدیهی…………………………………………….۱۳۵

۵-۲-۲-۵-۱- تسلسل­ناپذیری تصدیقات نظری………………………………………………………………………….۱۳۷

۵-۲-۳-تصدیق/ حکم/ قضیّه/ باور…………………………………………………………………………………………..۱۳۹

۵-۳- مکانیزم خطا در معرفت­شناسی علّامه طباطبائی……………………………………………………………………..۱۴۴

۵-۴- علّامه طباطبائی، فیلسوفی رئالیسم………………………………………………………………………………………..۱۴۶

۵-۵- علّامه طباطبائی فیلسوفی مبناگرا…………………………………………………………………………………………..۱۴۸

۵-۵-۱- ادلّه­ی منطقی و موجّه در اثبات مبناگرا بودن علّامه طباطبائی………………………………………………..۱۵۲

۵-۶- خلاصه­ی فصل…………………………………………………………………………………………………………………۱۵۳

فصل هفتم: نتیجه­گیری………………………………………………………………………………………………………۱۵۵

منابع………………………………………………………………………………………………………………………………۱۶۲

منابع فارسی و عربی…………………………………………………………………………………………………………۱۶۲

منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………..۱۶۶

چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………..۱۷۰

 ۱- ۱- بیان مسئله

مبناگرایی، دیدگاهی است درباب ساختارمعرفت، که از این­حیث،به توجیه باورهای استنتاجیمی­پردازد.

براین اساس، «مبناگرایی، نگرشی استدرباب ساختار توجیهِ شناخت.»(Fumerton, 2005,p 284). که با ارجاع باورهای استنتاجی به باورهای پایه، ساختارمعرفت را توجیه می­نماید.

بنابر اهمیّتِ این رویکرد درتبیین مسئله­ی شناخت، بسیاری از معرفت­شناسان، این دیدگاه توجیه­نگر را پذیرفته­اند؛ چنان­که، با مطالعه­ی سیر تاریخ معرفت­شناسی، می­توان به این نتیجه مؤول شد که اکثر معرفت­شناسان نیز،مبناگرا بوده­اند.

با این­وصف، معرفت­شناسان مذکور، نه تنها خود را مبناگرا نمی­خواندند بلکه تا دوران اخیر نیز، به این رویکرد توجیه­نگر اشاره­ای نداشته­اند. براین اساس، استناد مبناگرا بودن به این معرفت­شناسان، چیزی است که از نحوه­ی تفکر مبناگرایانه­ی آنان استنباط می­گردد. نمونه­ی­بارز این امر، راسل و علّامه طباطبائی است که هریک از آنان، علی­رغم اذعان به تئوری مطابقت، هیچ وقت خود را به عنوان یک فیلسوف مبناگرا معرّفی نکرده­اند.

باتوجّه به این موارد می­توان تصریح نمود که مبناگرایی، رویکردی جدید و مربوط به قرن بیستم نیست، بلکه سابقه­ی آن، به قدمت طولانی تئوری مطابقت برمی­گردد.[۱]

نکته­ای که دراینجا باید متذکّر شویم این است که، اکثر مبناگرایان دراثبات باورهای مبنایی خود، از برهان نفی تسلسل استفاده کرده­اند؛ چنان­که،ارسطو دراین­زمینه، ، معتقد است که «به طورکلی ممکن نیست برای همۀ چیزها برهانی یافت شود وگرنه جریانی تا بی­نهایت کشیده­می­شود که دیگر برهان­پذیر نیست» ( ارسطو، ۱۳۷۷، ص ۹۸).

راسل، غالباً درحوزه­ی تجربه­گرایی،به­عنوان فیلسوفی مبناگرا محسوب می­شود.به این­معنا که وی، حسیّات را به عنوان مأخذ باورهای حسّی و بدیهی لحاظ می­کند و از این حیث، به توجیه باورهای استنتاجی می­پردازد.

راسل، درمعرفت­شناسی خود، به مفهوم سلسله­مراتب معرفت، توجّه خاصّی دارد و درتمام دوره­ها، آن را به عنوان مفهومی­کانونی لحاظ می­کند. به نظر وی، «وظیفه­ی اصلی معرفت­شناس مرتب­کردن معلوماتی ادعایی در سلسله­مراتب معرفت است.معرفت با باورهای پایه آغاز شود.»(Chisholm, 1989,p421).