gl/l (1060)

رفتن به محتوا

gl/l (1060)

فهرست صفحه

تاریخچه تأسیس ایران خودرو 1

شرکت خودروسازان 3

سیستم مالی شرکت ایران خودرو 7

اداره رسیدگی اسناد 9

اداره حقوق و مزایا 9

اداره حسابداری خریدهای خارجی 10

اداره حسابداری اموال 10

حسن انجام کار 15

اوراق بهادار جاری 16

اداره پرداخت 17

بودجه سفارش کار 19

اداره کل فروش 20

اداره کل حسادباری عمومی 21

قراردادهای ایران خودرو 24

اداره اموال و پروژه ها 26

نوشتن معین و تفصیل 29

پیمانکاری پروژه های ایران خودرو 34

نتیجه گیری 39

تاریخچه تأسیس ایران خودرو

شرکت سهامی عام کارخانجات صنعتی ایران خودرو با هدف انجام امور تولیدی و صنعتی برای تاسیس کارخانجات اتوبوس سازی و ساختن قطعات و لوازم مختلف اتومبیل و تولید محصولاتی از این قبیل در تاریخ 27 مرداد ماه 1341 با سرمایه اولیه یک صد میلیون ریال و تعداد یکهزار سهم یک هزار ریالی به ثبت رسید و از مهرماه 1342 عملاً فعالیت خود را با تولید اتوبوس آغاز کرد.

آمار تولید محصولات ایران خودرو از بدو تأسیس تا پایان سال 1376

بر اساس اساسنامه شرکت که در تاریخ 18 آبانماه 1354 در مجمع عمومی فوق العاده به تصویب رسید، سرمایه شرکت از مبلغ دو هزار میلیون ریال برآورد شد که این مبلغ تا سال 1357 به بیش از 13 میلیارد ریال افزایش یافت. به استناد صورت جلسه مجمع عمومی فوق العاده مورخ 30/3/1357 سرمایه شرکت ایران خودرو از 13 میلیارد و 440 میلیون ریال به مبلغ 15 میلیارد و 680 میلیون ریال منقسم به 15 میلیون و 680 هزار ریال سهم یک هزار ریالی افزایش یافت.

ایران خودرو از اولین شرکتهایی بود که قانون گسترش مالکیت واحدهای تولیدی را به نحو کامل اجرا کرد و 49 درصد سهام آن به کارکنان و مردم واگذار گردید. این شرکت به موجب بند الف قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران مصوب سهام 16/4/1358 ش.رای انقلاب اسلامی اعتبار نوع صنعت، ملی اعلام شد و به موجب مصوبه 28/2/1365 هیئت وزیران، سهام شرکت از طرف دولت با نام سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران صادر شد و تحت پوشش این سازمان با مدیریت منتخب دولت به کار خود ادامه داد. شرکت سهامی عام کارخانجات صنعتی ایران ناسیونال با مجوز صادره از سوی هیئت عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در تاریخ 27/2/1362 به نام شرکت ایران خودرو «سهامی عام» تغییر نام یافت.

در تاریخ 20/11/1370 طبق مصوبه ای از سوی هیئت دولت اسامی و شرایط شرکتهایی که می توانستند به بورس بروند تعیین شد و ایران خودرو اولین شرکت خودروسازی بود که توانست خود را با بازار بورس تطبیق دهد. بر اساس اعلام سازمانی مالی در مرداد ماه سال 1372 سرمایه شرکت بالغ بر 57 میلیارد ریال و تعداد سهام 57 میلیون سهم نیز بوده است و کل سهام متعلق به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران است.

شرکت خودروسازان:

شرکت خودروسازان ایران با نام شرکتهای کنسرسیوم کارخانجات صنعتی اتوبوس سازان ایران در تاریخ 1/10/1343 تاسیس گردید و بر اساس تصمیم مجمع عمومی در اسفند 1351 نام و نوع شرکت به ترتیب به شرکت صنعتی خودروسازان ایران و شرکت سهامی خاص تغییر یافته و هدف از تأسیس این شرکت ایجاد کارخانه اتوبوس سازی واردات و تهیه مواد اولیه و ماشین آلات و لوازم مورد احتیاج و قطعات متحرکه و شاسی و موتور به منظور ساختن، اتوبوس، مینی بوس، میکروبوس، وانت و هر نوع خودرو و امور تولیدی و صنعتی مربوط به آن و معادلات مجاز این امور بوده است.

سرمایه اولیه شرکت به موجب مدارک موجود بالغ بر 60 میلیون ریال منقسم به سهم عادی ده هزار ریالی بوده و تغییرات بعدی افزایش سرمایه به ترتیب از 60 میلیون ریال به 100 میلیون ریال و بعد به 200 میلیون ریال و آخرین افزایش سرمایه از 200 میلیون ریال به 400 میلیون ریال بعد از انقلاب بوده است و با موافقت دولت 25% از سهام این شرکت به شرکت ایویکو (فیات ایتالیا) واگذار شد تا از تکنولوژی آن شرکت در کار بهره برداری از کارخانه استفاده شود.

تولید کامیونت در این کارخانه در تمام طول 20 سال گذشته در سطح پایین ادامه داشت و پس از یک دوره سه ساله سالهای 1361، تا 1363 از سال 1364 دوباره به توقف کشیده شد تولید مینی بوس آن نیز دچار یک فراز و نشیب بوده است. در نهایت از سال 1372 تنها به تولید مینی بوس ایویکو روی آورده است که در ابتدا از وضعیت نسبتا خوبی برخوردار بوده ولی در سال 1374 به حد نصاب 193 دستگاه رسیده است.

تولید شرکت خودروسازان در سال های 1356 تا 1374
سال مینی بوس کامیونت مینی بوس ایویکو

1356 297 – –

1357 148 – –

1358 105 – –

1359 80 – –

1360 474 – –

1361 616 – –

1362 1257 – –

1363 1520 – –

1364 1734 – –

1365 872 – –

1366 246 – –

1367 576 – –

1368 1132 – –

1369 2456 – –

1370 1251 – –

1371 – – –

1372 – – 960

1373 – – 892

1374 – – 193

تولید شرکت خودروسازان طی سال های 1356 تا 1367
نام محصولات 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367

مینی بوس فیات 297 148 105 80 474 616 1275 1520 1734 877 646 657

شاسی مینی بوس 0 0 0 0 28 414 1538 1178 871 0 0 0

کامیونت 49 35 110 252 – – – – – – – –

«سیستم مالی شرکت ایران خودرو»

اداره رسیدگی اسناد

ادره دفترداری

اداره کل حسابداری عمومی اداره اموال و پروژه ها

اداره حسابداری خرید خارج

اداره حقوق و مزایا

اداره دریافت

اداره کل خزانه داریاداره پرداخت

اداره رسیدگی و دفترداری

اداره بودجه

اداره کل بودجهادارة گزارشات

اداره بودجه سفارشکار

اداره آمار اطلاعات

اداره کل تمرکز هماهنگی حسابها اداره تمرکز

اداره حسابرسی صنفی

اداره کل حسابداری صنعتیاداره هزینه یابی

اداره حسابداری انبار

اداره سفارش کار هزینه ای

اداره کل فروش

حسابداری

خزانه داری

معاونت مالی 6 اداره کل داردبودجه

تمرکز هماهنگی حسابها

اداره کل صنفی

ادارة فروش

حسابداری عمومی 5 اداره دارد: ادارة رسیدگی به اسناد 2- اداره دفترداری و صدور اسناد 3- ادارة حقوق و مزایا 4- اداره خریدهای خارج 5- اداره اموال

اداره رسیدگی اسناد:

کلیه اسناد و مدارکی که می بایست پرداخت شود به ادارات رسیدگی کننده حسابداری عمومی مانند اداره رسیدگی اسناد، حسابداری خرید خارج و حقوق و مزایا ارسال می گردد. اداره رسیدگی اسناد حسابداری عمومی پس از بررسی اسناد رسیده تشخیص می دهد که اسناد فوق می بایست به صورت یک سند حسابداری به اداره دفتر داری صدور اسناد ارسال شود و می بایست برروی اسناد فوق سند پرداخت صادر شود و بررسی چنین مواردی به عهده اداره رسیدگی اسناد می باشد.

اداره حقوق و مزایا:

کلیه مبالغ مربوط به حقوق و مزایای پرسنلی و مواد مربوط به وام های پرداختی به پرسنل و یا هرگونه دریافت و پرداختی که در رابطه با پرسنل توسط این اداره انجام می گیرد که موارد فوق در نهایت به اداره دفتر داری صدور اسناد ارسال می گردد.

اداره حسابداری خریدهای خارجی:

کلیه مواردی که در رابطه با خریدهای خارجی می باشد اعم از ثبت هزینه ها، اعتبارات اسنادی، مبالغ ارزی خریدها، قیمت تمام شده اجناس خریداری شده و موارد مربوط به حملهای خارج و بیمه نامه های مربوط توسط این افراد در اداره، محاسبه و به صورت سندهای روزنامه به اداره دفترداری صدور اسناد جهت ثبت در حسابهای مربوطه ارسال می گردد.

اداره حسابداری اموال:

همانطور که از اسمش پیداست مسئولیت ثبت و نگهداری حسابهای دارایی و اموال شرکت می باشد مسئولیت گرفتن استهلاک جهت دارایی ها و همچنین پروژه ها و سفارش کارهای در جریان به عهده این اداره می باشد. پس از تنظیم اسناد که به صورتی دستی با کامپیوتری می باشد، جهت ثبت در حسابهای مربوط به اداره دفترداری صدور اسناد ارسال می گردد.

اداره دفتر داری و صدور اسناد:

همانطور که توضیح داده شد کلیه اسناد و مدارک جهت تشخیص حساب و تهیه روزنامه ها و ثبت در دفاتر قانونی و گرفتن ترازهای ماهیانه و موارد دیگر به اداره دفترداری ارسال می گردد که در ذیل به آن اشاره شده است این اداره شامل 4 بخش می باشد:

بخش تهیه اسناد روزنامه

بخش نوشتن اسناد تفصیل

بخش تهیه صورت مغایرت با شرکت های تابعه

بخش تهیه صورت مغایرت با شرکت متفرقه
بخش بررسی ترازهای تفصیلی و معین (بخش ثبت دفاتر قانونی) کلیه اسنادی که از ادارات رسیدگی کننده به ادارات دفترداری ارسال می گردد پس از تشخیص حساب توسط معین نویسان به صورت اسناد روزنامه تهیه گردیده و پس از کنترل اسناد و و تصویب اداره جهت پانچ در سیستم معین به پانچیست داده می شود و همچنین کلیه اسناد پرداختها اعم از نقدی و چک پس از ارسال به اداره دفترداری جهت تشخیص حساب و نهایتاً تفکیک اسناد جهت صدور چک به اداره کل خزانه داری ارسال می شود.
اسناد پرداخت پس از تشخیص حساب جهت پانچ در سیستم خزانه داری که یک سیستم جدا از سیستم معین می باشد پانج شده و از اسناد فوق ریز اسناد و خلاصة اسناد تهیه می گردد تا در سیستم حسابهای معین ثبت گردد.

کلیه اسناد به همین شکل روزانه به صورت یک فهرست در سیستم معین پانچ و اسناد به صورت کامپیوتری توسط سیستم خدمات ماشینی درسال می گردد و 2 بار در ماه و هر 15 روز یکبار.

گزارشات جهت ثبت در دفاتر قانونی از قسمت خدمات ماشینی ارسال شده که مبنای دفاتر می باشد در پایان هر ماه نیز از ترازهای ماهانه آزمایشی جهت ارائه به ادارات مربوطه و همچنین کنترل حسابها از قسمت خدمات ماشینی ارسال می شود.

کلیه اسناد روزنامه در اختیار تفصیل نویسان قرار گرفته تا حسابهای معینی که دارای تفصیل می باشد توسط هر گروه از تفصیل نویسان در اسناد تفصیلی ثبت و در اختیار پانچیست مربوطه قرار داده می شود تا در سیستم تفصیلی ثبت گردد و ماهانه تراز تفصیلی جهت اداره تهیه گردیده و پس از بررسی جهت ارائه به مدیریت شرکت ارسال می شود بخش دیگری از اداره عهده دارد ثبت دفاتر قانونی کل و روزنامه می باشد و در 15 روز یکبار طبق گزارشات قسمت خدمات ماشینی شرکت دفاتر روزنامه و کل قانون را ثبت می نمایند.

بخش دیگر از اداره مربوط به قسمت تهیه صورت مغایرت و رفع مغایرت های اختصاصی با شرکت های تابعه می باشد شرکت های تابعه شرکت هایی است که پس از 50% تا 100% سهام شرکت های فوق مربوط به شرکت مادر است (ایران خودرو).

تنظیم صورت مغایرت های فوق در تنظیم صورتهایی تلفیقی بسیار مؤثر هستند و در این گره 4 نفر از پرسنل به صورت مستمر مشغول تهیه مغایرت و ارسال صورت حسابها جهت شرکت های تابعه برای رفع مغایرت های موجود می باشد.

بخش دیگر از اداره مسئولیت مغایرت با شرکت هایی غیر از شرکت های تابعه را به عهده دارند که شامل کلیه شرکت های متفرقه می باشد که با ارسال صورتحساب و یا مراجعه حضوری به شرکت های فوق جهت تهیه صورت مغایرت و رفع مغایرت اختصاصی اقدام می کنند.

جهت مشخص شدن حسابهای اوراق مشارکت که توسط شرکت به فروش رفته است در سرفصلهای جداگانه ای نگهداری شده و اسناد مربوطه توسط یک نفر تنظیم و اسناد فوق و فهرستی از اسناد مربوطه جهت ثبت در دفاتر اوراق مشارکت که در اداره ی کل خزانه داری نگهداری می گرددبه آن اداره کل ارسال می شود تا موارد مفتوح و هزینه های اوراق مشارکت مشخصاً جهت بانک مرکزی و یا حسابرسان مستقل مشخص و معین می شوند.

353132 ح انتظامی اوراق مشارکت 206

353147 کنترل ح انتظامی اوراق مشارکت

این دو حساب چون در 353 ثبت می گردد مانده ندارد و فقط از نظر آماری مورد استفاده قرار می گیرد برای بدست آوردن اطلاعات ریالی باید به حسابداری اموال مراجعه کرد.

اداره دریافت

اداره خزانه داری کلاداره پرداخت

اداره رسیدگی و دفترداری

در قسمت اداره خزانه داری کل تمامی دریافت ها و پرداخت صورت می گیرد و همچنین کارهای مربوط به اوراق بهادار که توسط این اداره صورت می گیرد و تمامی چک های مربوط به هزینه و برداشت توسط این اداره صادر می گردد.

در اداره خزانه داری کل دریافت اوراق بهادار به دو صورت است:

اوراق بهادار تضمینی

اوراق بهادار جاری

اوراق بهادار تضمینی خود به دو دسته تقسیم می شود:

حسن انجام کار

تضمین پس پرداخت
حسن انجام کار:
شرکت ایران خودرو با شرکتی دیگر قرارداد می بندد که یک کار را تحویل شرکت ایران خودرو دهد مانند قرارداد ایران خودرو با شرکت ساپکو در زمینه نصب تجهیزات مثل روبات.

با توجه به این که ایران خودرو این نصب تجهیزات را در مناقصه گذاشته و شرکت ساپکو در این مناقصه برنده شده است شرکت ایران خودرو از شرکت ساپکو یک چک به عنوان حسن انجام کار می گیرد که در هنگام کار اگر مشکلی به وجود آمد چک را به اجرا بگذارد و اگر در پایان کار مشکلی به وجود نیامده باشد و همه چیز طبق قرار داد عمل شده باشد این چک به شرکت ساپکو مسترد خواهد شد.

تضمین پس پرداخت ها:
تسهیلاتی که شرکت ایران خودرو به اشخاص حقیقی یا حقوقی خارج از شرکت پرداخت می کند در قبالش چک تضمین می گیرد که ثبت آن به صورت زیر می خورد
حساب انتظامی ***

طرف حسابهای انتظامی ***

حساب انتظامی شامل اسناد تضمینی بابت حسن انجام کار با پیش پرداخت می باشد.

معین (کدینگ)حسن انجام کار

بدپ پ

سطرف حسابهای انتظامی

ثابت

بعد از اتمام قراردادها چک مسترد می شود و قراردادها توسط اداره رسیدگی کننده بررسی و جهت خزانه داری اعلام می گردد در زمان استرداد چک ثبت‌های برعکس می خورند.

طرف حساب انتظامی

حساب انتظامی مربوطه

5- اوراق بهادار جاری:

اوراق بهادار جاری 2 دسته می باشد که دستة اول ناشی از فروش خودرو و دسته دوم هم راجب درآمدهای متفرقه می باشد مانند درآمد اجاره بیمه، فروش ضایعات و مزایده، خودرو و ثبتی که در اینجا اعمال می شود به صورت زیر می باشد.

چک دریافتی نزد صندوق ***

درآمد***

در زمان وصول چک حساب بانک بدهکار می شود و بستانکار چک های در جریان وصول نزد بانکها می شود.

اداره پرداخت ها:

که پرداخت در این اداره ناشی از خرید می باشد که پرداختها به صورت چک می باشد و پرداخت نقدی کم می باشد و ایران خودرو با بانکی به نام بانک پارسی قرارداد دارد که اکثر پرداختها و دریافتها در این بانک صورت می گیرد

به عنوان مثال شرکت ایران خودرو قطعه ای را از فروشگاه تاسیساتی افروزان به مبلغ 3680000 ریال خریداری می کند که به صورت زیر ثبت می شود.

خرید درخواستی 000/3680

حسابداری عمومی 000/3680

(چک صادره)

در زمانی که این چک پاس می شود ثبت زیر می خورد

خزانه داری 000/680/3

بانک پارسیان 000/680/3

در خزنه داری اکثر ثبت های حسابداری شامل حسابهای بانکی می باشد.

اداره گزارشات

اداره کل بودجه

اداره بودجه سفارش کار

در اداره بودجه بندی ایران خودرو با توجه به گزارش هزینه ای معاونت های تولیدی و خدماتی که هر بخش در هر سال به چه مقدار نیرو و سرمایه و هزینه احتیاج دارد بودجه ای را مصوب می کند و به بخش های مختلف تولیدی و خدماتی ابلاغ می کنند و با توجه به این بودجه تقاضای بودجه می کند و این تقاضا به کمیسیون بودجه داده می شود و در صورت تایید کمیسیون پس از بررسی به تصویب می رسد بودجه لازم به بخش مورد نظر داده می شود.

بودجه سفارش کار:

یک سری از بودجه ها که به صورت جداگانه که سفارش کار هستند در نظر گرفته می شود که این سفارش کار خود به دو دسته تقسیم می شود:

سفارش کار هزینه ای

سفارش کار سرمایه ای
که خارج از سازمان مالی می باشد و در ادارة سفارش کار می باشد.
سفارش کار هزینه ای:

سفارش کار هزینه ای سفارش کاری است که بابت پرداخت هزینه و تعمیرات انجام می شود مانند پرداخت هزینه بابت نقاشی و یا تعمیرات قطعات.

سفارش کار سرمایه ای:

سفارش کار سرمایه ای سفارشی است که به سرمایه اضافه می شود مانند پرداخت بابت ساختن یک ساختمان که این موجب افزایش دارایی و سرمایه می شود و ممکن است یک پروژه ساختمانی دارای بخش هایی است که هر یک از این بخش ها دارای سفارش کار خاصی می باشد.

اداره کل تمرکز و هماهنگی حسابها:

تمامی حسابها و اسنادهای مربوطه در بخش های مختلف به این اداره فرستاده می شود که ماحصل کار در این جا انجام می گیرند یعنی تهیة صورتهای مالی، صورتهای سود و زیان و صورتهای تلفیقی انجام می گیرد که در این حالت تمامی حسابها مورد بررسی و رسیدگی و تطابق داده می شود.

اداره کل حسابداری صنعتی

این اداره که شامل 5 بخش:

حسابداری صنعتی

اداره هزینه یابی

حسابداری انبار

سفارش کار هزینه ای می باشد.
در دایره صدور اسناد، اسنادی که مربوط به مواد و خط تولید می باشد ابتدا ماهیت آن مشخص می کنند که هزینه است و با چه نوع هزینه ای است و آن را سپس به اداره حسابداری صنعتی می فرستند و حسابداری صنعتی اسناد را تفکیک می کند و در هر طبقه خود قرار می دهد. پس از تفکیک، هر یک از اسناد را ثبت می کند و بعد از آن را به دایره تمرکز حسابها می فرستند.
اداره کل فروش:

دراین اداره محصولات نهایی تولید شده شرکت ایران خودرو به فروش می رسد و علاوه بر آن محصولات قطعات یدکی ماشین ها نیز تحت نظر این اداره به انجام می رسد.

اداره کل حسابداری عمومی

رسیدگی حسابها و اسناد:
بیشترین فعالیت من در قسمت رسیدگی اسناد می باشد که روش رسیدگی به اسناد را به طور مختصر که هر روز انجام می دادم را شرح می دهم. در ایران خودرو با توجه به گستردگی کار و فعالیت. هر فرد عهده دار مسئولیت کوچک و خاصی می باشد که کنترل اسناد بدین صورت می باشد که قسمت های مختلف خط تولیدی اگر به مواد احتیاج داشته باشد درخواست خرید مواد می کنند اگر این موارد در انبار موجود باشد این درخواست اجابت می شود و به خط تولید یا قسمتی که خواستار مواد هستند داده می شود اگر مواد در انبار موجود نباشد این درخواست به اداره خرید و قسمت کنترل و برنامه ریزی مواد فرستاده می شود و گروهی هم در اداره خرید هستند که پیش فاکتورهای قیمت مواد مورد نظر را از شرکت های مختلف جمع آوری می کنند و این پیش فاکتورها به کمیسیون درخواست ارجاع داده می شود و با توجه به قیمت مناسب و کیفیت مطلوب، شرکت مورد نظر را انتخاب می کنند و این مسئله باید به تایید قسمت کنترل و برنامه ریزی مواد برسد و دستور خرید را صادر می کند مواد خریداری شده به انبار می رود انباردار پس از بررسی اینکه تعداد کالاهای آورده شده و کالاهای درخواست شده دایره مورد نظر مطابقت دارد و سپس کیفیت کالا توسط دایره کیفیت مورد بررسی قرار می گیرد اگر کالاهای مورد نظر دارای کیفیت مطلوبی باشد آن را تائید می کند و رسید انبار دائمی صادر می گردد که این رسید به دایره حسابداری، قسمت رسیدگی اسناد فرستاده می شود که این دایره وظیفه دارد اقلام فاکتور کالا را با اقلام درخواست کالا مقایسه می کنند که باید با هم دیگر برابر باشد و همچنین تعداد کالاهای درخواستی با تعداد کالاهای فاکتور نیز برابر باشد و همچنین صحت آنکه کالاها از همان شرکت خریداری شده که در برگه استعلام بها آمده است و مبلغ فاکتور باید با مبلغی که در استعلام بها آمده است برابر باشد و اگر استعلام بها وجود نداشته باشد باید به قراردادها مراجعه کرد و مبالغ را با مبالغی که در قراردادها آنده است مطابقت دهد.
بعد از اینکه رسیدگی صورت گرفت یک برگه ای به نام برگه خلاصه خرید وجود دارد که مبلغ و مقدار کل و همچنین شماره فاکتور و شماره رسید وجود دارد که این شماره فاکتور و شماره رسید در خلاصه خرید باید با شماره که دذر رسید کالا و فاکتور ثبت شده است برابر باشد و این برگه به این خاطر است که نشان داده شود که به اسناد رسیدگی شده و اگر این برگه نباشد نشان داده می شود که اسناد باز است یعنی اینکه به اسناد رسیدگی نشده است برای اینکه رسیدگی اسناد از قلم نیفتد در درون سیستم کامپیوتری تعداد این اسناد ثبت می شود در انتهای خلاصة خرید اگر عوارض و مالیات داشته باشد به آن اضافه می شود یا ممکن است خرید به صورت پیش پرداخت باشد از کل مبلغ کم می شود و در زیر نمونه ای از رسیدگی اسناد که ضمیمة گزارش شده است را مورد بررسی قرار می دهیم در این جا شرکت ایران خودرو دو قلم جنس که یکی رنگ طوسی الکترواستاتیک و دیگری تینر مخصوص کیلر پلی اورتان هواخشک می باشد که تعداد جنس اولی 7920 و تعداد جنس دومی 1920 می باشد در ابتدا شماره فاکتور خلاصه خرید یا شماره فاکتور مطابقت داده که برای رنگ طوسی 8210111 می باشد اگر این رقم در هر دو برگ باشد با یک علامت تیک آن را تأئید می کنیم و برای رسید هم به به همین صورت عمل می کنیم و سپس تعداد کالا در خلاصه خرید را با فاکتور ورسید کالا مقایسه می کنیم و در صورت برابر بودن یک تیک می زنیم.

در ادامه برای کنترل قیمت کالا مقدار کل کالای تحویل شده را که برای رنگ عدسی الکترواستاتیک 7920 می باشد در بهای هر واحد آن مبلغ 36650 می‌باشد ضرب می کنیم اگر جواب 000/680/902/2 باشد آنرا یک تیک می زنیم به این معنا درست است و در پایین فاکتور 3% عوارض قانونی لحاظ شده است که باید 290268000 را ضرب در 3% کرد که جواب باید 8708040 باشد در این صورت یک علامت تیک می زنیم و عدد بدست آمده را به اضافه 290268000 می کنیم و جواب نهایی باید 298976040 باشد در این حالت چون برگه استعلام وجود ندارد ما به مبلغ بهای هر واحد را که 36650 می باشد یا مبلغی که در قرارداد با شرکت تابان شیمی ایران خودرو بسته است مطابقت می کنیم.

در بعضی از رسیدگی ها درصدی به عنوان تخفیف وجود داشت که در این صورت بعد از ضرب مقدار کل کالا با بهای واحد که جواب بدست آمده را ضرب در آن درصد مورد نظر می کردیم و جواب را از کل مبلغ کم می کریدم.

قراردادهای ایران خودرو

در ایران خودرو قراردادهای زیادی وجود دارد که با شرکتهای دیگر بسته می‌شود که بعضی از این شرکتها تابع ایران خودرو هستند یعنی حدود 50% سهام این شرکت ها برای ایران خودرو می باشد، مانند شرکتهای ایساکو، ساپکو، ایران گسترش.

یکی از این قراردادها، قراردادی است که شرکت ایران خودرو با شرکت تابان شیمی بسته است به پاره ای از بندهای این قرارداد اشاره شده است:

بند 1: مبلغ قرارداد ذکر شده 000/800/850/20 ریال می باشد.

بند 2: مبلغ 20% از کل بها موضوع قرار داد را به مبلغ 000/160/170/4 به شرکت تابان شیمی پیش پرداخت شود.

بند 3: ایران خودرو نیز یک چک تضمین موضوع بند 2 را نزد خود به عنوان حسن انجام کار نگه دارد و ظرف مدت شش ماه پس از انقضاء قرارداد آن به شرکت تابان شیمی بازگردانده می شود.

بند 4: شرکت متعهد است در هر ماه به تعویض چک فوق الذکر اقدام کند.

بند 5: مدت قرارداد 1/1/1382 تا 31/3/1383 می باشد.

بند 6: میزان و نحوة سفارش: میزان درخواست 20 روز قبل از تحویل سفارش باید باشد و کالا را به اداره دریافت کالای ایران خودرو تحویل دهد.

بند 7: در صورت معیوب بودن کالاها آنها به شرکت تابان شیمی برگشت داده خواهد شد.

بند 8: اگر محصولی از شرکت تابان شیمی خریداری شد، به ماشین آسیبی بزند مبالغ زیر با توجه به نوع ماشین خسارت گرفته می شود.

بابت آسیب به پیکان 000/000/4 ریال

بابت آسیب به بدنه پژو 206 000/000/7 ریال

بابت آسیب به بدنه پژو 405 جی ال ایکس 000/000/8 ریال

بابت آسیب به بدنه پژو پارس 000/000/10 ریال

بابت آسیب به بدنه سمند000/000/12 ریال.

اداره اموال و پروژه ها:
دارایی ها در شرکت ایران خودرو به دو دسته تقسیم می شوند:

دارایی های ثابت خریداری شده مثل کامپیوتر

دارایی های در جریان ساخت پروژه ها
دارایی های ثابت خریداری شده در ایران خودرو دارای 7 معین می باشد:

معین ساختمان و تأسیسات 2- معین ماشین آلات (خطوط) و تولید و دستگاه های بزرگ 3- قالبها و ابزار مخصوص 4- ابزار فنی (دلر و چکشها) 5- وسائل نقلیه 6- اثاثیه و منصوبات 7- وسائل حمل مواد.
دارایی ها دارای سه حساب کنترلی می باشد که بر حسب رسید در این حسابها قرار می گیرد:
کنترل دارایی ثابت

حساب کنترلی تخصیص نیافته

سیستم سفارش کار پروژه

در کنترل دارایی های ثابت، دارایی هایی یکه از طریق رسید مستقیم خریداری شده اند در آن قرار می گیرند. در کنترل تخصیص نیافته کالاهایی که از طریق رسید داخلی به خارجی خریداری می شود.

در سیستم سفارش کار (پروژه ها) هم از طریق رسید مستقیم ولی در زمان تکمیل پروژه ها انجام می شود.

در قسمت اداره اموال رسیدها به 3 دسته تقسیم می شوند.

رسید مستقیم

رسید کالارسید کالاهای داخلی (خریدهای داخلی)

رسید کالاهای خارجی (خریدهای خارجی)

نحوه صدور سند دارایی ها و سفارش کار به شرح زیر می باشد:

سند تفصیلی عمومی که مربوط به دارایی های ثابت می باشد هر رسید کالا در این سند منظور می شود که حساب دارایی های دارای کد 108 می باشد اما سند تفصیلی سفارش کار فقط رسید مستقیم در این سند منظور میشود.

نحوه ثبت حسابداری اموال:

پس از انجام رسیدگی ها سند حسابداری زده می شود که جمع تمام فاکتورهای اموال خریداری شده بدهکار می شود و طرف بستانکار این حساب خزانه داری می شود که اگر پیش پرداخت و علی الحساب داشته باشد از قسمت بدهکار آن کم می شود پس از ثبت این سند برای پرداخت به خزانه‌داری می رود که دارای چهار نسخه می باشد که دو نسخه آن به قسمت رئیس حسابداری عمومی داده می شود و یک نسخه آن به دفترداری و نسخه باقیمانده به همراه اسناد باقیمانده به صنعتی فرستاده می شود.

زدن سند روزنامه

اداره دفتردارینوشتن دفاتر رسمی

نوشتن معین و تفصیل و گرفتن مغایرات

صورت مغایرات: صورت مغایرت حساب فی مابین شرکتهای مختلف را چک می کند در صورت وجود اشکال یا اشتباه، طرفین جهت رفع اشکال آن با نمایندگان دو شرکت در جلسه ای حاضر می شوند و با یکدیگر به توافق می‌رسند. از قبیل شرکتهایی که با ایران خودرو حساب فی ما بین و تحت تابع ایران خودرو هستند می توان به ساپکو، ایساکو، تام، سازمان گسترش اشاره کرد.

در موارد زیر مغایرت در بین حسابها به وجود می آید:

1- کالاهای بین راهی 2- چک بین راهی 3- دریافت یا پرداخت کالاهایی که به دست انباردار نرسیده باشد 4- اشتباهات حسابداری.

صورت مغایراتی که ضمیمه این گزارشات شده است، اقلام باز یعنی اقلامی که بین آنها اختلاف وجود دارد به صورت O کشیده شده است و این باید در نهایت با توافق طرفین اصلاح شود و در نهایت دفاتر دو طرف به موازنه برسد، مغایرت ممکن است بین شرکت و بانک باشد مانند واریزی شرکت (سپرده، بین‌راهی) و بدهی که در پایان ساعت روز به بانک واریز شده باشد و بانک به تاریخ روز بعد عمل کرده باشد، و یا چک هایی که برای وصول به بانک ارائه نشده باشد و یا برداشتهای بانک از حساب موسسه، واریزی بانک به حساب شرکت که اعلامیه بستانکار آن وصول نشده باشد و در صورت مغایرت از طریق دو روش رسیدن از یک مانده به مانده دیگر و یا روش رسیدن به مانده واقعی استفاده می شود، که در این در روش اقلام باز به وسیله مقابله کردن اقلام تثبیت شده در ستون بدهکار دفتر بانک شرکت با اقلام ثبت شده در ستون بستانکار صورتحساب مشخص می شود که در دو طرف در رفع این اختلافات با یکدیگر همکاری می کنند.

نوشتن معین و تفضیل

برای شرکتهایی که 50% سهام آنها متعلق به ایران خودرو می باشد دفاتر معین نگهداری می شود اما در شرکتهایی که قراردادی می باشند دفاتر تفصیلی نگهداری می شود و دو گزارش به نام گزارش 14 و 16 وجود دارد که گزارش 14 گردش تراز تفضیلی را نشان می دهد و گزارش 16 مانده و تراز معین را به تفکیک (ریز به ریز) آن را نشان می دهد و در ایران خودرو یک سیستم SNA وجود دارد که مهمترین سیستم سازمان این شرکت می باشد به وسیله این سیستم اشتباهات رخ داده پیدا می شوند و بعد از پیدا شدن آنرا اصلاح می کند.

ادار کل حسابداری صنعتی:

اداره دفترداری و صدور سند

اداره هزینه یابی و سفارش کار

اداره حسابداری صنعتیاداره انبار

اداره هزینه یابی

اداره قیمت تمام شده

اداره صدور سند: هرگونه اسنادی که بخواهد ثبت بخورد در این اداره ثبت و در این دفاتر وارد میشود

اداره هزینه یابی و سفارش کار: تمام عملیاتی که بصورت غیر تولیدی مثل ساختمان ها و پروژه هایی که غیرتولیدی می باشند. اطلاعات مربوط به سفارش کار هزینه ای در این قسمت جمع آوری می شود این قسمت همچنین اطلاعات هزینه ای یک پروژه را جمع آوری می کند و قیمت تمام شده یک پروژه را محاسبه می کند و در نهایت به اداره اموال رابط می شود.

اداره انبار: جنسی که از بیرون خریداری می شود همواره وارد انبار می‌شود خرید داخلی دارای فرم 42 و خرید خارجی فرم 44 و خرید خارجی یکی و خرید داخلی فلات نامیده می شود. جنسی که از بیرون خریداری می شود باید رسید کالا داشته باشد این فرمها که به حسابداری انبار می رود و در آنجا قیمت گذاری می شود و جنس خریداری شده از طریق کد وارد سیستم انبار می شود قسمت دریافت فیزیکی کالا جنس را تحویل می گیرد و در درون سیستم شارژ می کند و اطلاعات بصورت تعدادی وارد سیستم می شود و مقدار ریالی آن را نداریم که باید حسابداری انبار آن را تعیین کند و به اداره رسیدگی مدارک رابط می کند و مقدار ریالی از حسابداری عمومی گرفته می شود و برروی رسید کالا ثبت می شود جنس های مختلف جمع آوری می شود و در یک لیست تشکیل و گردآوری می شوند و انباشت آن در لیست جمع آوری می شود که از روی این لیست می توان قیمت یک کالا را مشخص که نرخ میانگین سال می‌باشد.
روش انبارداری بصورت میانگین موزون می باشد
موجودی آخر دوره
نرخ میانگین واحد معین شماره فنی کد جنس شرح

6 87/1873 NU 210516 1590256 159026 آرمیچر دنده

اداره هزینه یابی: کلیه هزینه هایی که در شرکت انجام می گیرد اعم از اداری و تشکیلاتی، توزیع و فروش در این اداره انباشت می شود و بر اساس مراکز تولیدی به آنها سرشکن می شود و همچنین تهیه نرخ دستمزد و سربار به اساس مراکز تولیدی توسط این مراکز انجام می شود به عنوان مثال کارخانه برس تمامی هزینه های مربوط به دستمزد را جمع آوری می کند و بر ساعت کارکرد استاندارد تقسیم می کند و نرخ دستمزد بدست می آید و کلیه هزینه‌های آب و برق و استهلاک و حقوق سرپرست کلیه هزینه های سربار جمع می شوند و بر اساس درصدی از دستمزد آن را محاسبه می کنند و نرخ سربار بدست می آید.

اداره قیمت تمام شده: کلیه اقلام پرسی و مونتاژی تولیدی در شرکت توسط اداره قیمت تمام شده قیمت گذاری می شود که احتیاج به یک اطلاعات پایه ای دارد که این اطلاعات از مهندسی اخذ می شود.

به عنوان مثال جنسی که ساخته شده، اطلاعات ریز آن بصورت فرمت زیر از مهندسی اخذ می شود.

کد جنسشماره فنیشرح جنسواحدمیزان مصرف

از طریق لیست انبار نرخ این کدها مشخص می شود و بعد برای بدست آوردن دستمزد میزان زمان مصرفی جهت ساخت آن قطعه در نرخ دستمزد ضرب می‌شود و مبلغ دستمزد در نرخ سربار ضرب می شود و سربار بدست می آید.

نرخ سربار سالن مربوطه مبلغ دستمزد = سربار

شمارش موجودی کالای در جریان ساخت و کالای ساخته شده، و همچنین قیمت گذاری آنها در پایان سال بعهده اداره قیمت تمام شده است. در شرکت ایران خودرو روش ثبت حسابها به صورت استاندارد است در ارزیابی موجودی ها از روش میانگین موزون استفاده می شود و در پایان سال دو نوع گزارش تهیه می شود.

نیروی انسانی

پیمانکاری

پروژه های ایران خودرو

در قسمت پیمانکاری نیروی انسانی که در شرکت راستین خدمات این نوع پیمانکاری انجام می شود در این بخش با توجه به نیروی انسانی که قسمتهای مختلف تولیدی و خدماتی ایران خودرو احتیاج داشتند و سرپرستان این قسمتها تقاضای نیرو می کردند نیروهای درخواستی را از بیرون با توجه به مهارتها و قابلیت های لازم استخدام می کردند و به بخشهای مختلف می‌فرستادند و پنج درصد مبلغ هر قرارداد استخدامی به خود شرکت راستین خدمات داده می شد.

پیمانکاری پروژه های ایران خودرو:

این قسمت از پیمانکاریکه مربوط به قراردادهای پیمانکاری ایران خودرو می‌باشد که شرکت ایران خودرو برای ساختن یک ساختمان یا یک سوله جدید آگهی مزایده می دهد تا شرکتهای مختلف پیمانکاری مبلغهای خود را پیشنهاد دهند و اراده قراردادهای ایران خودرو این پیشنهادها را بررسی می کند و هر قیمتی که مناسب بود با آن شرکت قرارداد می بندد و کار را با آن شرکت شروع می کند هر پروژه به سفارش کارهای مختلفی تقسیم می شود که هر سفارش کار بودجه جداگانه ای دارد و از قبل این بودجه مبلغش مشخص می‌شود پس از انجام قسمتی از مراحل کار پیمانکار با توجه به اینکه هزینه هایی را انجام داده و احتیاج به پول دارد و صورت وضعیتی را تهیه می کند که این صورت وضعیت بر اساس فهرست بها نوشته می شود و این فهرست بها فهرستی است که در آن مبالغ مصوب اجناس معمولاً پایینتر از قیمت بازار می‌باشد تعیین می گردد و به دست کارفرما داده می وشد و صورت وضعیت های بعدی نیز فرستاده می شود تا میزان بودجه سفارش کار به صفر برسد و بیشتر از بودجه هر سفارش نمی تواند درخواست بکند و مسئول قراردادها برای اینکه پیمانکار ضرر نکند درصدهایی را در نظر می گیرد مانند سختی کار و غیره… که به صورت وضعیت اضافه می شود. صورت وضعیتها را ناظر کارفرما بررسی و تائید می کند و قسمت حسابداری کارفرما می فرستد که حسابداری به اتکای این تأئید فقط اعمال جمع و ضرب و میزان درصدها را کنترل می کند در هنگام اجرای پروژه به قسمت اداره اموال و دارایی اطلاع داده می شود که این پروژه در آینده به دارایی تبدیل می شود.

نتیجه گیری از مدت فعالیت در ایران خودرو:

نتیجه گیری من این است که شرکت های بزرگ مانند ایران خودرو که فعالیت گسترده ای دارند و میزان تولیدات و قراردادهایی که با شرکت های مختلف می‌بندد بسیار بالا است. بنابراین قسمت مالی این گونه شرکتها نمی تواند محدود به فعالیت تعداد خاصی از افراد باشد و هر فردی عهده دار چندین وظیفه باشد بنابراین هر فرد در شرکت ایران خودرو دارای یک وظیفه می باشد و این افراد در بخشهای مختلف توسط یک سرپرست کنترل می شود.

این تقسیم بندی سازمان مالی سبب می شود که کارها و وظایف به دقت و با کیفیت بالا انجام شود و هر فرد مسئولیت خود را می داند و تداخل وظایف و مسئولیت به وجود نمی آید. در شرکت ایران خودرو به خاطر همین گستردگی فعالیت بر خلاف شرکتهای دیگر که دارای فصل خاص حسابرسی می باشند در تمامی سال حسابرسان وضعیت مالی شرکت را کنترل و رسیدگی می کنند.

در پایان سازمان مالی ایران خودرو نقش حیاتی را در این شرکت ایفا می کند که پایه همة تصمیمات و اقدامات مدیران می باشد.

بسمه تعالی

تعهد نامه

بمنظور آگاهی و اطلاع کارکنان شرکتهای پیمانکاری مواردی چند از مقررات انضباطی شرکت ایران خودرو (سهامی عام) که اطلاع و رعایت آنان الزامی است بشرح ذیل اعلام می گردد:,

الف – مراتب ذیل موجب اخراج میشود:

عدم رعایت شئونات اسلامی

زدن کارت دیگران

درگیری لفظی و فیزیکی

تردد بدون اطلاع سرپرست مربوطه

عدم استفاده از لباس و کفش ایمنی مربوطه

پوشیدن لباس کار سایر شرکتها

اختفاء و خروج هر نوع جنسی که موجب معرفی فرد به مقامات قانونی نیز می شود.

قصور از وظایف محوله و عدم رضایت سرپرست از نحوه کارکرد

امنیت غیرموجه

نگهداری اموال و دارائیهای شرکت در کمد و رختکن

برهم زدن نظم و انضباط عمومی و ایجاد و پخش شایعه

ایجاد خسارت به اموال و دارائیها که موجب معرفی فرد به مقامات قانونی نیز می شود.
ب- رعایت موارد ذیل الزامی است:

خروج و اخذ مرخصی فقط با هماهنگی سرپرست مربوطه و اخذ مجوز از کارگزینی امکان پذیر است.

حضور به موقع در محل کار و انجام دقیق وظایف محوله از طرف سرپرست مربوطه

رعایت نظافت شخصی و البسه کار

عدم مراجعه به سایر قسمتهای شرکت
اینجانبفرزندشماره شناسنامهکارگر شرکت پیمانکاری با مطالعه موارد فوق و آگاهی کامل متعهد نسبت به انجام دقیق آن بوده و در صورت تخلف نسبت به هر یک از موارد حق هرگونه اعتراض را از خود سلب مینمایم.
نام و نام خانوادگی

امضاء و اثر انگشت

تاریخ

الحاقیه شماره

موضوع قرارداد فیمابین شرکت یاوران خدمات همکار و آقای / خانم حسنی بدینوسیله اعلام می گردد که ماده 4 مندرج در قرارداد فوق الذکر از تاریخ 18/6/80 بشرح ذیل تغییر می یابد.

مدت قرارداد 1 سال از تاریخ 18/8/80 لغایت 18/6/81 میباشد.

بدیهی است به استناد مورد فوق کلیه مفاد قرارداد بقوت خود باقی است.

محل امضاء کارفرمامحل امضاء و اثر انگشت کارگر

---

قیمت: 100 تومان

منتشرشده در شهریور 26, 1396۰

راهبری نوشته‌ها

نوشته‌های کهنه‌تر

نوشته‌های تازه‌تر

با افتخار، نیرو گرفته از WordPress ~ پوسته: Scrawl کاری از WordPress.com.

gl/l (1061)

رفتن به محتوا

gl/l (1061)

تجارت‌ الکترونیک‌ چیست؟

‌تجارت‌ الکترونیک‌ واژه‌ای‌ است‌ که‌ امروزه‌ در مقالات‌ و ادبیات‌ بازرگانی‌ و تجارت‌ و رسانه‌های‌ عمومی‌ بسیار به‌ گوش‌ می‌رسد. این‌ پدیده‌ نوین‌ هم‌ به‌ علت‌ نوپابودن‌ و هم‌ به‌ علت‌ کاربردها و زمینه‌های‌ بسیار متنوع‌ فعالیت، نزد مراجع‌ گوناگون‌ تعاریف‌ مختلفی‌ دارد. همچنین‌ تجارت‌ الکترونیک‌ پدیده‌ای‌ چندرشته‌ای‌ است‌ که‌ ازطرفی‌ با پیشرفته‌ترین‌ مفاهیم‌ فناوری‌ اطلاعات‌ و ازسوی‌ دیگر با مباحثی‌ مثل‌ بازاریابی‌ و فروش، مباحث‌ مالی‌ و اقتصادی‌ و حقوقی‌ پیوستگی‌ دارد. از این‌رو تعابیر گوناگونی‌ از آن‌ پدید آمده‌ است.

‌ ‌برخی‌ فکر می‌کنند تجارت‌ الکترونیک‌ به‌ معنی‌ انجام‌ امور تجاری‌ بدون‌ استفاده‌ از اسناد و مدارک‌ کاغذی‌ است. برخی‌ دیگر تبلیغات‌ بر روی‌ اینترنت‌ و حتی‌ خود اینترنت‌ را مترادف‌ با تجارت‌ الکترونیک‌ می‌دانند. برخی‌ دیگر تصور می‌کنند تجارت‌ الکترونیک‌ یعنی‌ سفارش‌ دادن‌ کالاها و خدمات‌ و خرید آنها به‌وسیله‌ رایانه. همه‌ دیدگاههای‌ بالا بخشی‌ از مفهوم‌ تجارت‌ الکترونیک‌ را پوشش‌ می‌دهند اما کامل‌ نیستند.

تعاریف‌ تجارت‌ الکترونیک‌

‌ ‌سازمانها و موسسات‌ علمی‌ و تحقیقاتی‌ و مراکز تجاری‌ معتبر جهانی‌ و پژوهشگران‌ فعال‌ در زمینه‌ تجارت‌ الکترونیک‌ چندین‌ تعریف‌ از تجارت‌ الکترونیک‌ ارائه‌ کرده‌اند:

تعریف‌ لینچ‌ و لیندکوئیست: <تجارت‌ الکترونیک‌ به‌ معنای‌ مبادله‌ محصولات‌ و خدمات‌ درمقابل‌ پول‌ با استفاده‌ از تواناییهای‌ اینترنت‌ است>.[1]

کالاکوتا و وینسون‌ دو پژوهشگر مشهور تجارت‌ الکترونیک‌ در کتاب‌ خود به‌ نام‌ <مرزهای‌ تجارت‌ الکترونیک> آن‌ را این‌طور تعریف‌ می‌کنند: <تجارت‌ الکترونیک‌ واژه‌ معادلی‌ است‌ برای‌ خریدوفروش‌ محصولات، خدمات‌ و اطلاعات‌ به‌وسیله‌ زیرساختارهای‌ شبکه‌ای>.[2]

گروه‌ کاری‌ فناوری‌ زیرساختارهای‌ اطلاعاتی‌ و کاربرد آن‌ (1(IITA)( یک‌ تعریف‌ کارکردی‌ از تجارت‌ الکترونیک‌ ارائه‌ می‌کند: <تجارت‌ الکترونیک‌ ارتباطات، مدیریت‌ داده‌ها و خدمات‌ ایمنی‌ را یکپارچه‌ می‌سازد تا کاربران‌ تجاری‌ در سازمانهای‌ گوناگون‌ بتوانند به‌ صورت‌ خودکار اطلاعات‌ را مبادله‌ کند>.[3]

ولادیمیر زواس‌ در مقاله‌ خود به‌نام‌ <ساختار و آثار کلان‌ تجارت‌ الکترونیک> بیان‌ می‌دارد: <تجارت‌ الکترونیک‌ به‌ معنی‌ سهیم‌ شدن‌ در اطلاعات، حفظ‌ ارتباطات‌ تجاری‌ و هدایت‌ مبادلات‌ بازرگانی‌ به‌وسیله‌ شبکه‌های‌ ارتباطی‌ است>.[4]

باتوجه‌ به‌ تعاریف‌ فوق‌ شاید بتوان‌ تجارت‌ الکترونیک‌ را این‌طور تعریف‌ کرد که: <تجارت‌ الکترونیک‌ به‌ معنی‌ اطلاع‌رسانی، تبلیغات‌ و خریدوفروش‌ کالاها و خدمات‌ و حفظ‌ و برقراری‌ روابط‌ تجاری‌ ازطریق‌ سیستم‌های‌ مخابراتی‌ و ابزارهای‌ پردازش‌ داده‌ها است>.

‌ ‌ویژگی‌ اصلی‌ همه‌ این‌ فعالیتها تسهیل‌ فرایندهای‌ تجاری، حذف‌ فرایندهای‌ غیرضروری‌ در انجام‌ امور بازرگانی‌ و کاهش‌ هزینه‌ها ازطریق‌ بهبود و افزایش‌ هماهنگی، کاهش‌ هزینه‌های‌ اداری‌ به‌ویژه‌ هزینه‌ مکاتبات‌ و کاغذبازی‌ و بهبود دسترسی‌ به‌ بازار و افزایش‌ تنوع‌ برای‌ مشتریان‌ به‌ معنای‌ عام‌ است.

‌ ‌مهمترین‌ ویژگی‌ تجارت‌ الکترونیک‌ از دیدگاه‌ بازاریابی، برقراری‌ ارتباط‌ سازمان‌ یا فرد با کل‌ مخاطبان‌ و سازگار ساختن‌ محصولات‌ و خدمات‌ با نیازهای‌ فرد – فرد آنهاست. برآیند این‌ عمل‌ رقابت‌ شدید، تنوع‌ عرضه‌کنندگان‌ و محصولات‌ و خدمات‌ آنها و درنتیجه‌ کاهش‌ هزینه‌ها و افزایش‌ رضایتمندی‌ مشتریان‌ است.

‌ ‌نکته‌ مهمی‌ که‌ باید به‌ آن‌ توجه‌ داشت‌ این‌ است‌ که‌ موضوع‌ تجارت‌ الکترونیک، موضوع‌ فناوری‌ و دانش‌ فنی‌ نیست. در بحث‌ تجارت‌ الکترونیک‌ بیشتر هدف‌ شناخت‌ الگوهای‌ جدید تجارت‌ و ارتباطات‌ موجود در محیط‌ الکترونیکی‌ است. همچنین‌ باید توجه‌ داشت‌ که‌ تجارت‌ الکترونیک‌ مجموعه‌ای‌ است‌ از فناوریهای‌ مخابراتی، پردازش‌ و ذخیره‌ داده‌ها در ارتباط‌ با بازارها، سازمانها، مشتریان، واسطه‌ها و سیستم‌های‌ پرداخت‌ الکترونیکی.

پیدایش‌ تجارت‌ الکترونیک‌

‌ ‌تجارت‌ الکترونیک‌ به‌ شیوه‌ امروزی‌ در دهه‌ 1960 برمبنای‌ (2EDI( شکل‌ گرفت. درواقع‌ مبادله‌ الکترونیک‌ داده‌ها را می‌توان‌ پدر تجارت‌ الکترونیک‌ امروزی‌ به‌حساب‌ آورد. با گذشت‌ زمان‌ و پدیدآمدن‌ ابزارهای‌ ذخیره‌ و بازاریابی‌ و پردازش‌ داده‌ها و دسترسی‌ عامه‌ مردم‌ و سازمانها و همچنین‌ پیشرفت‌ فناوریهای‌ مخابراتی‌ و شبکه‌های‌ رایانه‌ای‌ گسترده، فرصتی‌ پدید آمد که‌ بازیگران‌ صحنه‌ تجارت‌ آن‌ را بسیار سودمند یافتند.

‌ ‌<… تجارت‌ الکترونیک‌ نیم‌ قرن‌ پیش‌ درBERLIN AIRLIFT ریشه‌ گرفت. این‌ فعالیت‌ به‌ مبادله‌ الکترونیک‌ داده‌ها بدل‌ گردید یعنی‌ تبادل‌ اسناد استاندارد شده‌ الکترونیکی‌ مربوط‌ به‌ مبادلات‌ از یک‌ رایانه‌ به‌ رایانه‌ دیگر. اگرچه، آنچه‌ هم‌اکنون‌ می‌توان‌ نام‌ تجارت‌ الکترونیک‌ سنتی‌ بر آن‌ نهاد تنها به‌EDI محدود نمی‌شده‌ است‌ و دامنه‌ گسترده‌ای‌ از شکلهای‌ گوناگون‌ پیام، رمزینه‌(BARCODE) و پرونده‌ها را در حاشیه‌ ارسال‌ رایانه‌ای‌ اسناد، دربرمی‌گیرد.[5]

‌ ‌طی‌ بیست‌ سال‌ گذشته‌ یکی‌ از روندهای‌ عمده‌ در گسترش‌ تجارت‌ الکترونیک، کاهش‌ چشمگیر قیمت‌ سخت‌افزارهای‌ رایانه‌ای‌ و مهمتر از آن‌ ایجاد استانداردهای‌ جهانی‌ برای‌ توسعه‌ سخت‌افزارها بوده‌ است. چنین‌ فرایندی‌ را استانداردسازی‌ یکپارچه‌ سیستم‌های‌ باز می‌نامند. درمورد نرم‌افزارها نیز چنین‌ روندی‌ وجود داشته‌ است‌ اما استانداردهای‌ نرم‌افزاری‌ هنوز به‌ اندازه‌ استانداردهای‌ سخت‌افزاری‌ یکپارچه‌ و سازگار نیستند.

‌ ‌روند بعدی‌ پس‌ از یکپارچه‌سازی‌ و استانداردکردن، پدیدآمدن‌ امکانات‌ شبکه‌ای‌ و توانایی‌ ارتباط‌ میان‌ سیستم‌های‌ گوناگون‌ رایانه‌ای‌ بوده‌ است. شبکه‌های‌ ارتباطی‌ به‌ این‌ ترتیب‌ مهمترین‌ نقش‌ را در اطلاع‌رسانی‌ و سهیم‌ شدن‌ در اطلاعات‌ بازی‌ کرده‌اند.[6]

‌ ‌مهمترین‌ این‌ شبکه‌ها در دهه‌ 1960 جهت‌ انجام‌ همکاریهای‌ تحقیقاتی‌ میان‌ واحدهای‌ نظامی‌ گوناگون‌ در وزارت‌ دفاع‌ آمریکا شکل‌ گرفت. این‌ شبکه‌ که‌ <آرپانت>(3) نام‌ داشت‌ مبنای‌ اولیه‌ اینترنت‌ امروزی‌ به‌شمار می‌رود.

‌ ‌امروزه‌ به‌ لطف‌ کاهش‌ چشمگیر قیمت‌ سخت‌افزارها و انعطاف‌پذیری‌ و سازگاری‌ استانداردهای‌ نرم‌افزاری، امکان‌ مبادله‌ اطلاعات‌ در سطح‌ جهان‌ با هزینه‌های‌ اندک‌ برای‌ عامه‌ مردم‌ فراهم‌ شده‌ است. مبنای‌ اصلی‌ و بنیادی‌ تجارت‌ الکترونیک‌ دسترسی‌ سریع، ارزان‌ و آسان‌ به‌ اطلاعات‌ است.

چارچوب‌ نظری‌

‌ ‌چارچوب‌ تجارت‌ الکترونیک‌ از سه‌ سطح‌ عالی‌ تشکیل‌ شده‌ است:

1 – زیرساختار: سخت‌افزار، نرم‌افزار، پایگاههای‌ داده‌ای‌ و ارتباطاتی‌ را شامل‌ می‌شود که‌ برای‌ انجام‌ وظیفه‌ در قالب‌ خدمات‌WWW بر روی‌ اینترنت‌ یا پشتیبانی‌EDI و سایر اشکال‌ پیام‌گذاری‌ و پیام‌گیری‌ بر روی‌ اینترنت‌ یا سایر شبکه‌های‌ ایجاد ارزش‌افزوده‌ (4) به‌کار می‌روند.

2 – خدمات: پیام‌گذاری‌ و پیام‌گیری‌ و دامنه‌ گسترده‌ای‌ از خدمات‌ که‌ توانایی‌ پیداکردن‌ و ارائه‌ اطلاعات‌ (در صورت‌ نیاز در قالب‌ تجاری‌ آن) را فراهم‌ می‌آورند و شامل‌ جستجو برای‌ شرکای‌ تجاری‌ بالقوه‌ و همچنین‌ مذاکره‌ و توافق‌ درمورد مبادلات‌ تجاری‌ هستند.

3 – محصولات‌ و ساختارهای‌ تجارت‌ الکترونیک: پیش‌بینی‌ و تدارک‌ مستقیم‌ کالاها و خدمات‌ تجاری‌ وابسته‌ به‌ اطلاعات‌ برای‌ مشتریان‌ و شرکای‌ تجاری، همکاری‌ و سهیم‌ شدن‌ در اطلاعات‌ داخل‌ و خارج‌ سازمان‌ و سازماندهی‌ محیط‌ بازاری‌ الکترونیکی‌ و زنجیره‌ تهیه‌ و پشتیبانی.[7]

‌ ‌در این‌ چارچوب، تجارت‌ الکترونیک‌ و نتایج‌ حاصل‌ از آن‌ سه‌ زمینه‌ را پوشش‌ می‌دهند:

امور بازرگانی‌ با گرایش‌ به‌ مصرف‌کننده‌ نهایی;

تجارت‌ میان‌ شرکتها یا فعالیتهای‌ بازرگانی‌ عمده;

امور تجاری‌ درون‌ سازمانها.

‌ ‌مهمترین‌ و بازارگراترین‌ کاربردهای‌ عملی‌ تجارت‌ الکترونیک‌ بخش‌ مصرف‌کننده‌گرای‌ آن‌ است. این‌ کاربردها شامل‌ خرید از راه‌دور، عملیات‌ بانکی، دلالی‌ سهام، تبلیغات‌ مستقیم‌ می‌شوند. به‌هرحال‌ همان‌طور که‌ انتظار می‌رفت‌ پتانسیل‌ عظیم‌ این‌ بخش‌ بیشتر انگیزه‌های‌ مرتبط‌ با تجارت‌ الکترونیک‌ را به‌ خود جلب‌ می‌کند.

‌ ‌در بخش‌ امور تجاری‌ و فعالیتهای‌ میان‌ تهیه‌کنندگان‌ مواداولیه‌ و مصرف‌کنندگان، ارتباطاتی‌ که‌ به‌وسیله‌EDI برقرار می‌شوند بهترین‌ گروه‌ کاربردهای‌ تجارت‌ الکترونیک‌ هستند. سریع‌الرشدترین‌ زمینه‌ در این‌ سطح‌ از تجارت‌ الکترونیک، همکاری‌ و سهیم‌ شدن‌ در اطلاعات‌ به‌وسیله‌ اینترانت‌ها و اکسترانت‌ها است.

شبکه‌های‌ اینترانت‌ از گشایش‌ پایگاههای‌ داده‌ای‌ و انبارهای‌ داده‌ای‌ در داخل‌ شرکت، نشر و گسترش‌ اطلاعات‌ در قالب‌ صفحه‌های‌ وب‌ و همکاری‌ گروه‌ گرایانه‌ و مستقل‌ از موقعیت‌ جغرافیایی، در محدوده‌ مرزهای‌ اطلاعاتی‌ شرکت‌ را پشتیبانی‌ می‌کنند.

‌ ‌در قلب‌ چارچوب‌ تجارت‌ الکترونیک‌ محیطهای‌ بازاری‌ الکترونیکی‌ و سلسله‌ مراتب‌ الکترونیکی‌ وجود دارند که‌ ارتباطات‌ بازرگانی‌ و مبادلات‌ میان‌ شرکتها را تسهیل‌ می‌کنند. محیطهای‌ بازاری‌ الکترونیکی‌ به‌منظور تسهیل‌ مبادلات‌ از طریق‌ شبکه‌های‌ ارتباطی‌ میان‌ خریداران‌ و تهیه‌کنندگان‌ متعدد پدید آمده‌اند.

‌ ‌سلسله‌ مراتب‌ الکترونیک، ارتباطات‌ طولانی‌ مدت‌ تهیه‌کنندگان‌ – مصرف‌کنندگان‌ بین‌ شرکتها هستند که‌ به‌وسیله‌ شبکه‌های‌ ارتباطی‌ حفظ‌ شده‌ و بیشتر به‌وسیله‌ مدیران‌ هماهنگ‌ می‌شوند تا به‌وسیله‌ نیروهای‌ بازار. شکل‌گیری‌ سلسله‌ مراتب‌ الکترونیکی‌ میان‌ سازمانها به‌واسطه‌ باب‌ شدن‌ زنجیره‌های‌ ارزشی‌ یکپارچه‌ و پیشرفت‌ تولید به‌ موقع‌JIT) ) بوده‌ و با نیروی‌ سفارشهای‌ مشتریان، پشتیبانی‌ می‌شود. زنجیره‌های‌ ارزشی‌ شرکای‌ تجاری‌ تاحد قابل‌ توجهی‌ به‌وسیله‌ کاربرد سیستم‌های‌ اطلاعاتی‌ و شبکه‌های‌ مخابراتی‌ یکپارچه‌ شده‌اند.

‌ ‌آینده‌نگری‌ در تعیین‌ سطوح‌ موجودی‌ انبارها ازطریق‌ (مدیریت) زنجیره‌ ارزشی‌ در به‌ حداقل‌ رساندن‌ موجودی‌ انبارها و کاهش‌ سرمایه‌ در گردش‌ کمک‌ می‌کند. این‌ شکل‌ از عملیات، محدودیتهای‌ شدیدی‌ را بر هماهنگی‌ درون‌ و میان‌ سازمانی‌ تحمیل‌ می‌کند و انتظار بر این‌ است‌ که‌ اینترانتها، اکسترانتها و درکل‌ اینترنت‌ نقش‌ مهمی‌ در آن‌ بازی‌ کنند. در حقیقت‌ تکیه‌ هر سه‌ زمینه‌ تجارت‌ الکترونیک‌ بر بسته‌های‌ فناوری‌ یکسان‌ برای‌ یکپارچه‌شدن، حیاتی‌ است. ازطریق‌ ایجاد ارتباط‌ ایمن‌ میان‌ شبکه‌های‌ فرعی‌ و شبکه‌های‌ شرکای‌ تجاری‌ در یک‌ اکسترانت، که‌ تکیه‌ بر توانایی‌ ارتباطات‌ اینترنتی‌ و نرم‌افزارهای‌ آن‌ دارند، سازمان‌ و شرکای‌ تجاری‌ سهیم، می‌توانند گسترش‌ و توسعه‌ محصول، تولید و توزیع‌ یا تحویل‌ را هماهنگ‌ سازند.[8]

‌ ‌ازسوی‌ دیگر این‌ نوع‌ عملیات‌ و سهیم‌ شدن‌ در اطلاعات‌ منجربه‌ رقابت‌ بسیار شدید در بازار می‌شود. سازمانها در این‌ بازار دیگر نمی‌توانند با روشهای‌ سنتی‌ مدیریت‌ موفق‌ باشند. نتیجه‌ پیدایش‌ سازمانهای‌ مسطح، ساختار سازمانی‌ مجازی، کار از راه‌دور، تیمهای‌ کاری‌ گسترده‌ در تمام‌ نقاط‌ دنیا، و استفاده‌ از منابع‌ خارج‌ سازمان‌OUTSOURCING) ) برای‌ تامین‌ تقاضاها خواهدبود. این‌ نتایج‌ در بخش‌ آثار و برآیندهای‌ تجارت‌ الکترونیک‌ بررسی‌ خواهندشد.

فناوریهای‌ پشتیبانی‌کننده‌

‌ ‌تقسیم‌بندیهای‌ متفاوتی‌ از فناوریهای‌ پشتیبانی‌کننده‌ تجارت‌ الکترونیک‌ وجود دارد. برخی‌ از مراجع‌ علمی‌ و تحقیقاتی‌ اینترنت‌ و زیرمجموعه‌های‌ آن‌ مثل‌ اکسترانتها و اینترانتها را فناوری‌ اصلی‌ تجارت‌ الکترونیک‌ می‌دانند. برخی‌ دیگر نیز تقسیم‌بندی‌ خود را بسیار گسترده‌اند تا جایی‌ که‌ رمزینه‌ و نمابر را نیز در چارچوب‌ ابزارهای‌ تجارت‌ الکترونیک‌ گنجانیده‌اند. هریک‌ از این‌ تقسیم‌بندیها نیز توجیه‌ منطقی‌ خود را دارا هستند. یکی‌ از معتبرترین‌ مراکز تحقیقاتی‌ درمورد تجارت‌ الکترونیک‌ <مرکز منابع‌ تجارت‌ الکترونیک> است. این‌ مرکز فناوریهای‌ پشتیبانی‌کننده‌ تجارت‌ الکترونیک‌ را به‌ دو گروه‌ تقسیم‌ کرده‌ است: 1 – گروه‌ فناوریها و ابزارهای‌ ارتباطی‌ و مخابراتی‌ و 2 – فناوریها و ابزارهای‌ پشتیبانی‌کننده‌ تجارت‌ الکترونیک. مبنای‌ این‌ مقاله‌ این‌ تقسیم‌بندی‌ است.

فناوریهای‌ مخابراتی‌ و ارتباطی‌

‌ ‌گروه‌ فناوریهای‌ مخابراتی‌ و ارتباطی‌ پشتیبانی‌کننده‌ اینترنت‌ شامل‌ ابزارها و امکانات‌ ارتباطی‌ می‌شوند که‌ داده‌ها به‌وسیله‌ آنها میان‌ کاربران‌ منتقل‌ می‌شوند. این‌ گروه‌ شامل‌ موارد زیر می‌شوند:

شبکه‌های‌ پست‌ و تلگراف‌ و تلفن‌PPTS

شبکه‌های‌ ارزش‌افزوده‌ و خدمات‌ داده‌ای‌VALUE ADDED N=VADS) )

خطوط‌ ارتباطی‌ یکپارچه‌ خدمات‌ دیجیتال‌INTEGRATED SERVICE DIGITAL = ) ISDN NETWORK)

استاندارد ارتباطی‌ 400X.

شبکه‌ اینترنت‌

‌ ‌PPT به‌طور سنتی‌ به‌ شبکه‌های‌ پست‌ و تلگراف‌ و تلفن‌ گفته‌ می‌شده‌ است‌ اما امروزه‌ به‌ ارائه‌دهندگان‌ ملی‌ خدمات‌ مخابراتی‌ اشاره‌ دارد. در سطح‌ جهانی‌ اتحادیه‌ بین‌المللی‌ مخابرات(5) به‌عنوان‌ عامل‌ هماهنگ‌کننده‌ عمل‌ کرده‌ و گسترش‌ و به‌کارگیری‌ پروتکلهای(6) انتقال‌ اطلاعات‌ را هدایت‌ می‌کند. یکی‌ از زیرمجموعه‌های‌ سازمان‌ ملل‌ به‌ نام‌ITU-T به‌عنوان‌ عامل‌ استانداردکننده‌ عمل‌ کرده‌ و مسئولیت‌ ارتباطات‌ نوع‌V (ارتباطات‌ عمومی‌ رایج‌ درشبکه‌ تلفن) ارتباطات‌ نوع‌ X (ارتباطات‌ برای‌انتقال‌داده‌ازطریق‌شبکه‌های‌خاص)وارتباطات‌ نوع‌I (ارتباطات‌ انجام‌ شده‌ به‌وسیله‌ (ISDN را داراست.

‌ ‌شبکه‌های‌ ارزش‌افزوده‌ و خدمات‌ داده‌ای: این‌ شبکه‌ها به‌طور گسترده‌ برای‌ ارتباطات‌ عمومی‌ ازطریق‌EDI مورداستفاده‌ هستند. این‌ شبکه‌ به‌وسیله‌ عامل‌ ثالث‌ اداره‌کننده، راه‌اندازی‌ می‌شوند. خدمات‌ ذخیره‌ و بازیابی‌ اطلاعات‌ را ارائه‌ می‌کنند. مزایای‌ عمومی‌ این‌ شبکه‌ها شامل‌ ارائه‌ خدمات‌ سایر سرویسهای‌ اطلاعاتی‌ مثل‌ 7)BBS)، پست‌ الکترونیک، ایمنی‌ بالا، خدمات‌ آموزشی‌ و مشاوره‌ای، امکان‌ ردیابی‌ و دریافت‌ پیام‌ و پشتیبانی‌ بیشتر پروتکلهای‌ انتقال‌ اطلاعات‌ می‌شود. شرکتهای‌ بزرگ‌ این‌ انتخاب‌ را دارند که‌ شبکه‌های‌ خاص‌ خودشان‌ را برای‌ انتقال‌ داده‌ها نصب‌ و راه‌اندازی‌ کنند. این‌ شبکه‌ها توسط‌ شرکتها و برای‌ استفاده‌ از سیستم‌ داخلی‌ خود آنها اداره‌ می‌شوند اما می‌توانند به‌وسیله‌ خطوط‌ اجاره‌ای‌(LEASED LINE) و یا حتی‌ از طریق‌ شبکه‌های‌ عمومی‌ به‌ دیگر سایتها متصل‌ شوند.

‌ ‌خطوطISDN :شبکه‌ یکپارچه‌ خدمات‌ دیجیتال‌ نوعی‌ از شبکه‌های‌ عمومی‌ است‌ که‌ برای‌ اداره‌کردن‌ انتقال‌ صدا و داده‌ ازطریق‌ یک‌ ارتباط‌ منحصربه‌ فرد طراحی‌ گردیده‌ است. این‌ شبکه‌ ارتباط‌ نقطه-به-نقطه‌(END-TO-END) ازطریق‌ خط‌ دیجیتال‌ را فراهم‌ می‌کند. و از یک‌ مجموعه‌ مجزا از استانداردهای‌ واسطه‌ برای‌ سازگاری‌ با خدمات‌ گوناگون‌ موجود برای‌ انتقال‌ استفاده‌ می‌نماید. واژه‌ISDN هم‌ شبکه‌ها و هم‌ استانداردهای‌ مورداستفاده‌ برای‌ انتقال‌ را پوشش‌ می‌دهد. بر این‌ اساس،ISDN امکان‌ انتقال‌ همزمان‌ صدا، تصویر،EDI و فکس‌ را فراهم‌ می‌کند. دو نوع‌ ارتباط‌ در شبکه‌های‌ ISDN وجود دارد. نوع‌ اولیه‌ انتقال‌ داده‌ با سرعت‌ 64 کیلوبایت‌ برثانیه‌ در یک‌ کانال‌ دیجیتال‌ را پشتیبانی‌ می‌کند. نوع‌ دوم‌ ارتباط، 24 کانال‌ 64 کیلوبایتی‌ را بر روی‌ یک‌ خط‌ اداره‌ می‌کند.

‌ ‌استاندارد X.400: این‌ استاندارد یک‌ استاندارد بین‌المللی‌ است‌ که‌ به‌عنوان‌ یک‌ سیستم‌ اداره‌ پیام‌(MESSAGE HNADING SYSTEM=MHSS) گسترش‌ یافت‌ اولین‌ نسخه‌ 400X. در سال‌ 84 برای‌ خدمت‌ پست‌ الکترونیک‌ برپایه‌ ارسال‌ متن‌ میان‌ اشخاص‌ تعریف‌ شد. برای‌ هر کاربر یک‌ صندوق‌ پستی‌ الکترونیکی‌ تعریف‌ شده‌ و هر کاربر عامل‌ 400X. خاص‌ خودش‌ را دارا بود. پیامها میان‌ کاربران‌ و ازطریق‌ عامل‌ انتقال‌ پیام(8) منتقل‌ می‌شد. نسخه‌ کاملتر 400X. در سال‌ 1988 ارائه‌ شد که‌ 435X. نام‌ دارد و با نام‌PEDI شناخته‌ می‌شود. این‌ استاندارد جدید ویژگیهای‌ پوشش‌دهنده‌ هویت‌ افراد، یکپارچگی‌ داده‌ها را دربردارد. این‌ استاندارد علاوه‌ بر پست‌ الکترونیک‌ می‌تواند برای‌ انتقال‌ سایر انواع‌ داده‌های‌ ساخته‌ شده‌ مورداستفاده‌ قرار گیرد.

‌ ‌اینترنت: اینترنت‌ بدون‌ حرف‌I بزرگ‌ (یعنی‌internet) به‌ هر شبکه‌ رایانه‌ای‌ گفته‌ می‌شود که‌ به‌ صورت‌ متقابل‌(INTERACTIVE) به‌وسیله‌ مسیریابهاROUTERS) ) ابزارهای‌ شبکه‌ و یا رایانه‌های‌ میزبان‌(HOST COMPUTERS) به‌ هم‌ متصل‌ شده‌اند و بسته‌های‌ اطلاعات‌ را منتقل‌ می‌کنند.

‌ ‌اینترنت‌باحرف‌I بزرگ‌ (یعنی‌(Internet بزرگترین‌ نمونه‌ یک‌INTERNET است. این‌ شبکه‌ پروتکلهای‌ متعددی‌ را مثل‌ پروتکل‌ انتقال‌ پرونده، پروتکلهای‌ متعدد پست‌ الکترونیک‌ و… را پشتیبانی‌ می‌کند.[9]

‌ ‌پروتکل‌ اصلی‌ انتقال‌ اطلاعات‌ بر روی‌ شبکه‌INTERNET پروتکل‌9)TCP/IP ) است.

پیدایش‌ و پیشرفت‌ اینترنت‌

‌ ‌اینترنت‌ در اواخر دهه‌ 1960 در وزارت‌ دفاع‌ آمریکا شکل‌ گرفت. در آن‌ زمان‌ وزارت‌ دفاع‌ ایالات‌ متحده‌ آژانس‌ پروژه‌های‌ پژوهشی‌ پیشرفته‌ را شکل‌ داد که‌ نهادی‌ بود برای‌ گسترش‌ فناوریهای‌ اطلاعاتی‌ این‌ شبکه‌ARPANET نام‌ گرفت. آرپانت‌ اولیه‌ دربردارنده‌ مراکز پژوهشی‌ و نهادهای‌ نظامی‌ بود که‌ رایانه‌های‌ آنها به‌وسیله‌ خطوط‌ تلفن‌ به‌هم‌ متصل‌ بودند. هدف‌ اصلی‌ از راه‌اندازی‌ یک‌ چنین‌ مرکزی، ایجاد یک‌ سیستم‌ غیرمتمرکز برای‌ ارتباطات‌ پژوهشی‌ بود به‌طوری‌ که‌ حتی‌ در شرایط‌ اضطراری‌ درصورتی‌ که‌ هر بخش‌ از شبکه‌ به‌ هر دلیلی‌ از کار می‌افتاد سایر اجزاء شبکه‌ به‌ فعالیت‌ خود ادامه‌ می‌دادند.

‌ ‌در سال‌ 1971 آرپانت‌ با تعداد اندکی‌ رایانه‌ فعالیت‌ خود را شروع‌ کرد. در سال‌ 1984 تعداد رایانه‌ها به‌ بیش‌ از 100 عدد رسید.

پژوهشگرانی‌ که‌ با آرپانت‌ کار می‌کردند به‌ شبکه‌های‌ رایانه‌ای، سرعت‌ بالاتر برای‌ تحقیقات‌ روی‌ آوردند. در سال‌ 1986 موسسه‌ ملی‌ علوم‌ آمریکا شبکه‌NSFNET را برای‌ ارائه‌ ارتباطات‌ شبکه‌ای‌ به‌ مراکز تحقیقاتی‌ بیشتر و گسترش‌ شبکه‌ بین‌المللی‌ تاسیس‌ کرد. در سال‌ 1987 شبکه‌ بین‌المللی‌ اینترنت‌ مشتمل‌ بر بیش‌ از 10000 دستگاه‌ رایانه‌ گردید. تعداد رایانه‌ها تا سال‌ 1989 به‌ 100000 رسید. در سال‌ 1990 آرپانت‌ به‌ فعالیت‌ خود خاتمه‌ داد اما اینترنت‌ رشد کرد و در سال‌ 1992 به‌ یک‌ میلیون‌ و در سال‌ 1993 به‌ دو میلیون‌ رایانه‌ مجهز گردید.[10]

‌ ‌آمارهای‌ موجود نشان‌ می‌دهند که‌ هم‌اکنون‌ چیزی‌ بیش‌ از 25 میلیون‌ رایانه‌ مستقیماً‌ به‌ اینترنت‌ متصل‌ هستند و تعداد کاربران‌ آن‌ به‌ حدود 500 میلیون‌ نفر رسیده‌است.(10)

‌ ‌هدایت‌ و پیشبرد اینترنت‌ و گسترش‌ آن‌ به‌وسیله‌ هیئت‌ فعالیتهای‌ اینترنت‌ انجام‌ می‌شود. هیئت‌ معماری‌ اینترنت‌ در سال‌ 83 برای‌ هدایت‌ تحول‌ حتی‌ پروتکل‌TCP/IP و ارائه‌ توصیه‌های‌ پژوهشی‌ به‌ جامعه‌ اینترنت‌ ایجاد شد… این‌ سازمان‌ هم‌اکنون‌ دو گروه‌ اصلی‌ و چند زیرمجموعه‌ فرعی‌ دارد. گروه‌ کاری‌ مهندسی‌ اینترنت‌ و گروه‌ کاری‌ پژوهشی‌ اینترنت‌ دو گروه‌ اصلی‌ هستند. بخش‌ نخست‌ مسئولیت‌ تحول‌ و پیشبرد پروتکل‌ TCP/IP و استانداردسازی‌ آن‌ با توافق‌ هیئت‌ معماری‌ و یکپارچه‌سازی‌ سایر پروتکلها درقالب‌ عملیات‌ اینترنتی‌ را به‌عهده‌ دارد. گروه‌ کاری‌ پژوهشی‌ اینترنت‌ به‌ سازماندهی‌ و اکتشاف‌ مفاهیم‌ پیشرفته‌ در شبکه‌ تحت‌ هدایت‌ هیئت‌ معماری‌ و با پشتیبانی‌ سازمانهای‌ دولتی‌ گوناگون‌ ادامه‌ می‌دهد. یک‌ اداره‌ منشی‌گری‌ نیز برای‌ مدیریت‌ عملکرد روزانه‌ هیئت‌ معماری‌ و گروه‌ کاری‌ مهندسی‌ اینترنت‌ ایجاد شده‌ است. گروه‌ کاری‌ مهندسی‌ در سال‌ سه‌ بار رسماً‌ با 50 گروه‌ کاری‌ خود دیدار می‌کند. ثبت‌ آدرسهای‌ اینترنت‌ به‌وسیله‌ سازمان‌ اختصاص‌ شماره‌های‌ اینترنت‌ انجام‌ می‌شود که‌ بخشی‌ از مسئولیتهای‌ خود را درمورد ثبت‌ آدرسهای‌ اینترنتی‌ تفویض‌ کرده‌ است‌ و به‌عنوان‌ عامل‌ مرکزی‌ برای‌ اطلاعات‌ مربوط‌ به‌ اینترنت‌ فعالیت‌ می‌کند و خدمات‌ مربوط‌ به‌ مرکز اختصاص‌ شبکه‌ و سیستم‌ آدرسهای‌ منحصربه‌ فرد را ارائه‌ می‌کند. در برخی‌ موارد نیز شعبه‌هایی‌ برای‌ ثبت‌ آدرسها در کشورهای‌ گوناگون‌ دارد. همچنین‌ اداره‌ ثبت‌ اینترنت‌ خدمات‌ مربوط‌ به‌ مرکز نگهداری‌ سیستم‌ نام‌ آدرسها در فهرست‌ پایگاههای‌ اطلاعاتی‌ را ارائه‌ می‌کند که‌ این‌ نامها به‌ شعبات‌ توزیع‌ شده‌ سرویس‌دهنده‌های‌DNS بر روی‌ اینترنت‌ اشاره‌ دارند.

چگونگی‌ عرضه‌ اطلاعات‌

‌ ‌در بحث‌ عرضه‌ اطلاعات‌ و دسترسی‌ به‌ آنها بر روی‌ اینترنت‌ باید به‌ چند نکته‌ اشاره‌ شود. اولین‌ نکته‌ نحوه‌ اتصال‌ به‌ اینترنت‌ است‌ نکته‌ دوم‌ شیوه‌ مشخص‌ شدن‌ اطلاعات‌ بر روی‌ این‌ شبکه‌ یا شیوه‌ آدرس‌دهی‌ اینترنت‌ به‌شمار می‌رود. نکته‌ دیگر استانداردهای‌ انتقال‌ اطلاعات‌ یا پروتکلها بر روی‌ اینترنت‌ است. نهایتاً‌ درمورد صفحات‌ وب‌ و چگونگی‌ استفاده‌ از آنها و دریافت‌ اطلاعات‌ محتوی‌ آنها بحث‌ خواهدشد.

سطوح‌ تماس‌ با اینترنت‌

‌ ‌به‌طورکلی‌ به‌ سه‌ شیوه‌ می‌توان‌ به‌ اینترنت‌ متصل‌ شد:

سطح‌ اول: در این‌ شیوه‌ کاربر به‌وسیله‌ یک‌ شبکه‌ فرعی‌ که‌ ارتباطی‌ به‌ شبکه‌ جهانی‌ ندارد به‌ اینترنت‌ متصل‌ می‌شود. این‌ شبکه‌ ازطریق‌ یک‌ دروازه‌ اجازه‌ تماس‌ با شبکه‌ جهانی‌ را فراهم‌ می‌کند… در این‌ سطح‌ از ارتباط‌ امکانات‌ کاربر به‌ امکاناتی‌ که‌ شبکه‌ فرعی‌ دراختیارش‌ می‌گذارد محدود می‌شود.

سطح‌ دوم: کاربر به‌وسیله‌ یک‌ مودم‌ و یک‌ خط‌ تلفن‌ و رایانه‌ شخصی‌ خود به‌ شبکه‌ اینترنت‌ متصل‌ می‌شود… در این‌ حالت‌ رایانه‌ کاربر به‌وسیله‌ یک‌ نرم‌افزار مناسب، مودم‌ و خط‌ تلفن‌ به‌ یک‌ ارائه‌دهنده‌ خدمات‌ اینترنتی‌ متصل‌ شده‌ و رایانه‌ کاربر مثل‌ یک‌ رایانه‌ که‌ مستقیماً‌ به‌ یک‌ رایانه‌ بزرگ‌ متصل‌ است‌ عمل‌ می‌کند. دراین‌ حالت‌ کاربر دستورات‌ را بر روی‌ رایانه‌ خود تایپ‌ می‌کند اما این‌ فرامین‌ بر روی‌ رایانه‌ میزبان‌ سرویس‌دهنده‌ اجرا می‌شوند.

سطح‌ سوم: در این‌ سطح‌ کاربر ارتباط‌ مستقیم‌ با اینترنت‌ دارد. این‌ سطح‌ عالی‌ترین‌ و گران‌قیمت‌ترین‌ سطح‌ ارتباط‌ است. در این‌ سطح‌ فرد به‌ صورت‌ مستقیم‌ و ازطریق‌ خطوط‌ پرسرعت‌ (یا ماهواره) و ظرفیت‌ ارتباطی‌ اختصاصی‌ به‌ صورت‌ 24ساعته‌ با اینترنت‌ در تماس‌ است. این‌ سطح‌ ارتباط‌ عالی‌ درصورتی‌ مفید است‌ که‌ برای‌ یک‌ رایانه‌ اصلی‌ یا یک‌ سایت‌ رایانه‌ای‌ با صدها کاربر به‌ کار رود. اخیراً‌ روشهایی‌ برای‌ استفاده‌ از ارتباطات‌ در سطح‌ سوم‌ در ساعات‌ موردنیاز (و نه‌ 24ساعته) ابداع‌ شده‌ است‌ که‌ هزینه‌ کمتری‌ دربردارد.[11]

آدرسهای‌ اینترنت‌

‌ ‌به‌ هر رایانه‌ای‌ که‌ مستقیماً‌ به‌ اینترنت‌ متصل‌ است‌ یک‌ شماره‌ منحصر به‌فرد اختصاص‌ داده‌ می‌شود. همچنین‌ حتی‌ رایانه‌های‌ شخصی‌ که‌ به‌ صورت‌ موقت‌ به‌ اینترنت‌ متصل‌ می‌شوند نیز یک‌ آدرس‌ پروتکلی‌ اینترنت‌ موقت‌ اختصاص‌ داده‌ می‌شود. معمولاً‌ آدرسهای‌ اینترنتی‌ شامل‌ چهار عدد هستند که‌ به‌وسیله‌ سه‌ نقطه‌ از هم‌ جدا می‌شوند مثل‌ 23.128.215.125 این‌ اعداد نمایانگر محل‌ و نوع‌ کاربری‌ رایانه‌ هستند. در این‌ مجموعه‌ آخرین‌ عدد (23) شماره‌ منحصربه‌ فرد رایانه‌ است‌ و شماره‌ ماقبل‌ یعنی‌ 128 نماینده‌ سازمان‌ است. شبکه‌ رایانه‌ای‌ با عدد 215 و عدد 125 نشان‌دهنده‌ کشوری‌ است‌ که‌ رایانه‌ در آنجا واقع‌ است. از آنجا که‌ به‌ خاطر سپردن‌ اعداد کار ساده‌ای‌ نیست، به‌ جای‌ این‌ اعداد از اسامی‌ استفاده‌ می‌شود. بر روی‌ شبکه‌ اینترنت‌ در سایتهای‌ گوناگون‌ یک‌ پایگاه‌ داده‌ای‌ نگهداری‌ می‌شود که‌ کار ترجمه‌ کردن‌ و معادل‌یابی‌ اسامی‌ را براساس‌ این‌ شماره‌ها انجام‌ می‌دهد.

‌از آنجا که‌ هر رایانه‌ای‌ که‌ به‌ شبکه‌ اینترنت‌ متصل‌ است‌ دارای‌ یک‌ آدرس‌ اختصاصی‌ است‌ لذا می‌توان‌ هر پیامی‌ را به‌ هر رایانه‌ در هر نقطه‌ای‌ از جهان‌ ارسال‌ کرد یا با آن‌ ارتباط‌ برقرار کرد. مشروط‌ بر آنکه‌ رایانه‌ به‌ شبکه‌ اینترنت‌ متصل‌ باشد.[12]

اطلاعات‌ در صفحات‌ وب‌

‌ ‌روشهای‌ متعددی‌ برای‌ ارائه‌ اطلاعات‌ بر روی‌ شبکه‌های‌ رایانه‌ای‌ و به‌ویژه‌ اینترنت‌ وجود دارد اما معمولاً‌ در روی‌ اینترنت‌ اطلاعات‌ درقالب‌ صفحات‌ وب‌ دردسترس‌ ملاقات‌کنندگان‌ قرار می‌گیرند. پروتکل‌ مبنا برای‌ انتقال‌ صفحات‌ وب‌ بر روی‌ اینترنت‌ پروتکل‌(11)HTTP است. همچنین‌ بر روی‌ اینترنت‌ خدمات‌ بسیار متنوعی‌ قابل‌ دسترسی‌ هستند. از مهمترین‌ این‌ خدمات‌ خدمات‌ انتقال‌ پرونده‌ها، پست‌ الکترونیک‌ و مهمترین‌ آنها سرویس‌ تور گسترده‌ جهانی‌ یاWWW است. غالباً‌ صفحات‌ وب‌ بر روی‌ اینترنت‌ با پشتیبانی‌ این‌ سرویس‌ دردسترس‌ هستند.

‌ ‌پروتکل‌HTTP یا پروتکل‌ انتقال‌ ابرمتن‌ اجازه‌ می‌دهد تا متون‌ محتوی‌ داده‌ها که‌ با زبان‌(HYPERTEXT MARKUP LANGUAGE) HTML نوشته‌ شده‌اند به‌وسیله‌ سرویس‌ WWW به‌ کاربران‌ مختلف‌ منتقل‌ شوند. البته‌ زبانهای‌ دیگری‌ مثل‌ACTIVE PAGE ASP ) SERVER) نیز برای‌ طراحی‌ صفحات‌ وب‌ مورداستفاده‌ هستند.

‌ ‌تعریف‌ صفحات‌ وب: یک‌ سند بر روی‌ سرویس‌.WWW یک‌ صفحه‌ وب‌ شامل‌ یک‌ پرونده‌HTML همراه‌ با پرونده‌های‌ گرافیکی‌ و برنامه‌های‌ اجرایی‌ داخل‌ آن‌ در یک‌ زیرشاخه‌ بر روی‌ یک‌ ماشین‌ مشخص‌ است.

غالباً‌ یک‌ صفحه‌ اینترنت‌ ارتباطی‌ با سایر صفحه‌ها دارد.[13]

‌ ‌در یک‌ صفحه‌ وب‌ غالباً‌ می‌توان‌ متون، تصاویر نقاشی‌ متحرک، جداول‌ و نمودارها، فیلمهای‌ تبلیغاتی، پیامهای‌ صوتی‌ و اتصال‌ به‌ سایر صفحات‌ وب‌ یا وب‌ سایتهای‌ دیگر را مشاهده‌ کرد.

‌ ‌به‌ لطف‌ فناوری‌ ابرمتن‌(HYPERTEXT) می‌توان‌ از یک‌ صفحه‌ وب‌ که‌ بر روی‌ یک‌ رایانه‌ در نقطه‌ مشخص‌ قرار دارد به‌ اطلاعات‌ صفحات‌ دیگر در مکانهایی‌ بسیار دورتر از عمل‌ واقع‌ شدن‌ رایانه‌ میزبان‌ دسترسی‌ داشت. این‌ فناوری‌ باعث‌ گردیده‌ است‌ تا دسترسی‌ به‌ اطلاعات‌ برای‌ همه‌ کاربران‌ صرف‌نظر از موقعیت‌ جغرافیایی‌ و آگاهی‌ آنها درمورد موقعیت‌ قرارگرفتن‌ اطلاعات‌ موردنیاز، امکان‌پذیر گردد.

‌ ‌صفحات‌ وب‌ بر روی‌ اینترنت‌ همان‌طور که‌ پیشتر نیز گفته‌ شد، به‌وسیله‌ یک‌ آدرس‌ منحصربه‌ فرد مشخص‌ می‌شوند. غالباً‌ آدرس‌ موردنظر به‌ شکل‌ زیر:

پسوند. نام‌ سایت/WWW./HTTP:

مشخص‌ می‌گردد.http نشان‌دهنده‌ استاندارد مبادله‌ صفحات‌ وب،www نمایانگر سرویس‌ مورداستفاده، نام‌ سایت‌ نشان‌دهنده‌ صاحب‌ یا موسس‌ سایت‌ و پسوند نشان‌دهنده‌ نوع‌ کاربری‌ سایت‌ است.

اینترنت‌ها و اکسترانت‌ها

‌ ‌همراه‌ با گسترش‌ اینترنت، نیاز به‌ کاربردهای‌ مشابه‌ آن‌ برای‌ استفاده‌ در داخل‌ سازمانها و گروههای‌ متوسط‌ و بزرگ‌ پدید آمد. ایده‌ استفاده‌ از امکاناتی‌ که‌ تکیه‌ بر اینترنت‌ داخلی‌ در سازمانها و گروهها دارند تاحدی‌ به‌ ایده‌ شبکه‌های‌ بسته‌ نزدیک‌ است. راه‌حل‌ این‌ نیاز یک‌ <مینی‌ اینترنت> است‌ که‌ همه‌ به‌جز افراد درون‌ آن‌ یا افراد مرتبط‌ با آن‌ سازمان‌ یا گروه‌ بسته‌ است. اینترانت‌ یک‌ اینترنت‌ است‌ که‌ تنها برای‌ گروه‌ محدودی‌ از افراد در یک‌ منطقه‌ جغرافیایی‌ محدود قابل‌ دسترسی‌ است.

تعریف‌ اینترنت: شبکه‌ای‌ که‌ برای‌ پردازش‌ اطلاعات‌ در یک‌ شرکت‌ یا سازمان‌ طراحی‌ شده‌ است. کاربردهای‌ آن‌ شامل‌ توزیع‌ اسناد، توزیع‌ نرم‌افزار، دسترسی‌ به‌ پایگاههای‌ داده‌ای‌ و آموزش‌ می‌شود.

‌ ‌علت‌ نام‌گذاری‌ اینترنت‌ این‌ است‌ که‌ معمولاً‌ اینترانت‌ها برنامه‌هایی‌ را به‌ کار می‌گیرند که‌ مربوط‌ به‌ اینترنت‌ هستند مثل‌ صفحات‌ وب، مرورگرهای‌ وب، سایتهای‌FTP ، پست‌ الکترونیک، گروههای‌ خبری‌ و فهرستهای‌ پستی. این‌ خدمات‌ تنها برای‌ آنان‌ که‌ درون‌ سیستم‌ هستند قابل‌ دسترسی‌ است.[14]

تعریف‌ اکسترانت: یک‌ اکسترانت‌ را می‌توان‌ چیزی‌ بین‌ اینترنت‌ و اینترانت‌ به‌حساب‌ آورد. اکسترانت‌ یک‌ اینترنت‌ است‌ که‌ دسترسی‌ محدودی‌ برای‌ غیر دارد وبرای‌ این‌ گروه‌ جمع‌آوری‌ و ارائه‌ اطلاعات‌ بر روی‌ اینترانت‌ سازمان‌ را امکان‌پذیر می‌سازد.

‌ ‌با تائید اجازه‌ دسترسی‌ به‌وسیله‌ کلمه‌ عبور برای‌ افراد یا گروههای‌ ازپیش‌ تعیین‌ شده، امکان‌ تغییر درجه‌ دسترسی‌ به‌ اکسترانت‌ امکان‌پذیر می‌شود و امکان‌ کنترل‌ دسترسی‌ به‌ مطالب‌ حساس‌ مثل‌ قیمتهای‌ منطقه‌ای، شرایط‌ انجام‌ امور تجاری، انواع‌ محصولات‌ موجود و غیره‌ فراهم‌ می‌آید.[15]

‌ ‌پنج‌ مورد بالا فناوریهای‌ ارتباطی‌ پشتیبانی‌کننده‌ تجارت‌ الکترونیک‌ به‌شمار می‌روند. نکته‌ مهمی‌ که‌ باید موردتوجه‌ قرارگیرد این‌ است‌ که: ابزارهای‌ ارتباطی‌ و چه‌ ابزارهای‌ عملیاتی‌ تجارت‌ الکترونیک‌ تنها محدود به‌ موارد معرفی‌ شده‌ در این‌ نوشته‌ نمی‌شوند. امروزه‌ با پیشرفت‌ تکنولوژی‌ اطلاعات‌ هر روز ابزارهای‌ جدیدی‌ برای‌ تسهیل‌ امور تجاری‌ و بازرگانی‌ پدید می‌آیند.

ابزارهای‌ اجرایی‌ و عملیاتی‌

EDI,EDI ترکیبی،EDI متقابل‌ پست‌ الکترونیک‌ ابزارهای‌ اینترنتی‌ نمابر پیشرفته‌ ابزارهای‌ صوتی‌ پشتیبانی‌ پیوسته‌ درخواست‌ (21)CALS انتقال‌ پرونده‌ها طراحی‌ و تولید به‌ کمک‌ رایانه‌ ابزارهای‌ چندرسانه‌ای‌ تابلوهای‌ اعلان‌ الکترونیکی‌ کنفرانسهای‌ راه‌دور تعیین‌ هویت‌ به‌ صورت‌ خودکار.

مبادله‌ الکترونیک‌ داده‌ها

‌ ‌EDI یا مبادله‌ الکترونیکی‌ داده‌ها یکی‌ از قدیمی‌ترین‌ و بنیادی‌ترین‌ ابزارهای‌ یکپارچه‌سازی‌ فعالیتهای‌ تجاری‌ است. جالب‌ اینکه‌ به‌ علت‌ ماهیت‌ سازگار و استانداردسازیهای‌ صورت‌ گرفته، این‌ ابزار هنوز هم‌ یکی‌ از مفیدترین‌ و پیشروترین‌ کاربردهای‌ تجارت‌ الکترونیکی‌ امروزی‌ است.

تعریف‌:EDI مبادله‌ الکترونیک‌ داده‌ها یاEDI ، تبادل‌ داده‌های‌ تجاری‌ در یک‌ الگوی‌ استاندارد شده‌ میان‌ رایانه‌هاست. در تبادل‌ الکترونیکی‌ داده‌ها، اطلاعات‌ بر اساس‌ یک‌ الگوی‌ مشخص‌ که‌ به‌وسیله‌ طرفین‌ مبادله‌کننده‌ مشخص‌ شده‌ است‌ سازمانی‌ می‌شوند به‌طوری‌ که‌ اجازه‌ می‌دهند رایانه‌ها بدون‌ دخالت‌ مبادله‌ را صورت‌ دهند و نیازمند هیچ‌گونه‌ دخالت‌ عامل‌ انسانی‌ یا ورود مجدد اطلاعات‌ در دو سر مسیر نیستند. اطلاعاتی‌ که‌ در یک‌ مجموعه‌ مبادله‌ الکترونیک‌ وجود دارند در بیشتر موارد مثل‌ اسناد چاپی‌ متعارف‌ هستند.[16]

‌ ‌دو دلیل‌ عمده‌ برای‌ به‌کارگیری‌EDI وجود دارد:

کاهش‌ مبادلات‌ کاغذی;

کاهش‌ ورود مجدد اطلاعات.

‌ ‌استانداردهای‌ مبادله‌ داده‌ها در اسناد الکترونیکی‌EDI بسیار زیاد هستند. حتی‌ صنایع‌ گوناگون‌ در کشورهای‌ مختلف‌ نیز استانداردهای‌ خاص‌ خود را دارا هستند. استاندارد اصلی‌EDI استاندارد 12X است‌ که‌ به‌وسیله‌ کمیته‌ استانداردهای‌ آمریکا تعیین‌ شده‌ است. برای‌ ملاحظه‌ فهرست‌ کامل‌ استانداردها و نحوه‌ پیشرفت‌ آنها سایت‌ زیر را مشاهده‌ کنید:

Http:‌//WWW.ARMYEC.SRA.COM/ DOC/KNOWBASE/DOCS/22

‌ ‌مهمترین‌ پیشرفت‌EDI در سطح‌ بین‌المللی‌ ایجاد یک‌ ابزار استاندارد شده‌ جهانی‌ به‌ نام‌ ادیفاکت(13) توسط‌ سازمان‌ ملل‌ متحد است. ادیفاکت‌ به‌ معنی‌ مبادله‌ الکترونیک‌ داده‌ها برای‌ انجام‌ امور اجرایی، تجارت‌ و حمل‌ونقل‌ است. استانداردهای‌ ادیفاکت‌ به‌وسیله‌ هیئتهای‌ منطقه‌ای‌ و عوامل‌ گزارش‌دهنده‌ آنها تحت‌ نظر سازمان‌ ملل‌ ایجاد می‌شوند. زبان‌ استاندارد و ادیفاکت‌ زبان‌ اسپرانتو تعیین‌ شده‌ است. برای‌ کسب‌ اطلاعات‌ کامل‌ درموردEDI و ادیفاکت‌ آدرس‌ زیر را مشاهده‌ کنید. درضمن‌ می‌توانید نرم‌افزار آموزشی‌ ادیفاکت‌ را نیز از این‌ آدرس‌ دریافت‌ کنیدHttp://www.unece.org

:

EDI ترکیبی: هدف‌ از به‌کارگیری‌EDI حذف‌ تمامی‌ مبادلات‌ کاغذی‌ مرتبط‌ با فرایندهای‌ تجاری‌ است. گاهی‌ اوقات‌ برخی‌ از عوامل‌ فعال‌ در بخش‌ تجارت‌ کاربرEDI نیستند. EDI ترکیبی‌ به‌منظور برقراری‌ ارتباط‌ کاربران‌EDI با عوامل‌ فاقد آن‌ در سطح‌ بین‌المللی‌ استفاده‌ می‌شود و توانایی‌ دارد تا اسناد کاغذی‌ آنها را در قالب‌ اسناد الکترونیکی‌ منتقل‌ سازد. این‌ شیوه‌ مبادله‌ الکترونیکی‌ اجازه‌ می‌دهد تا تمامی‌ مبادلات‌ تجاری‌ طوری‌ انجام‌ شوند که‌ گویی‌ همه‌ طرفین‌ ازEDI بهره‌ می‌برند. با استفاده‌ ازEDI ترکیبی، پیامهایی‌ که‌ برای‌ عوامل‌ ناتوان‌ از استفاده‌EDI فرستاده‌ می‌شوند به‌ صورت‌ فکس‌ بر روی‌ کاغذ یا به‌ صورت‌ نامه‌های‌ پستی‌ ارسال‌ می‌شوند. همچنین‌ در برخی‌ موارد راه‌حلهای‌ نرم‌افزاری‌ ارائه‌ شده‌اند که‌ پیامهای‌ غیرEDI عوامل‌ فعال‌ بخش‌ تجارت‌ را به‌ پیامهای‌EDI ترجمه‌ کرده‌ و انتقال‌ می‌دهند.[17]

EDI متقابل: در بیشتر موارد پیامهای‌EDI به‌صورت‌ دسته‌بندی‌ شده‌ و مشخص‌ پردازش‌ می‌شوند. اما شرایطی‌ وجود دارد که‌ دیدگاهی‌ متقابل‌ برای‌ تجارت‌ الکترونیک‌ لازم‌ است. نمونه‌ این‌ شرایط‌ می‌تواند رزرو کردن‌ خدمات‌ مسافرتی‌ و تفریحی‌ برای‌ تعطیلات‌ باشد. در چنین‌ مواردی‌ عوامل‌ متعددی‌ مثل‌ رزرو پرواز، رزرو هتل‌ و اجاره‌ کردن‌ خودرو در مقصد و غیره‌ باید موردتایید قرار گیرند. عموماً‌ هریک‌ از این‌ عوامل‌ می‌بایست‌ به‌وسیله‌ سیستم‌های‌ جداگانه‌ای‌ ترتیب‌ داده‌ شوند و ممکن‌ است‌ برخی‌ موارد را نتوان‌ به‌ شکل‌ متناسب‌ مرتب‌ کرد. در این‌ موارد اگر بتوان‌ سیستم‌ها را به‌ یکدیگر متصل‌ کرد می‌توان‌ عملیات‌ رزرو کلی‌ و یکپارچه‌ را باتوجه‌ به‌ دسترسی‌ کلیه‌ عوامل‌ انجام‌ داد. وظیفه‌EDI متقابل‌ یکپارچه‌سازی‌ فرایندهای‌ گوناگون‌ در یک‌ سیستم‌ چندمنظوره‌EDI است.

مبادله‌ الکترونیکی‌ داده‌های‌ مالی: یکی‌ از تکنولوژی‌های‌ جدید در صنعت‌ مبادله‌ داده‌ها انتقال‌ الکترونیک‌ داده‌های‌ مالی‌(FEDI) است. مبادله‌ الکترونیک‌ داده‌های‌ مالی‌ دربردارنده‌ انتقال‌ رایانه‌ به‌ رایانه‌ دستورهای‌ پرداخت‌ و جزئیات‌ جمع‌ اقلام‌ با استفاده‌ از استانداردهای‌ بین‌المللی‌ پیام‌ است. نمونه‌ آن‌ می‌تواند یک‌ پرداخت‌ تجاری‌ باشد.

انتقال‌ الکترونیکی‌ وجوه: فناوری‌ جدید دیگر در صنعت‌EDI ، انتقال‌ وجوه‌ به‌ صورت‌ الکترونیکی‌ است‌ که‌ استفاده‌ از آن‌ برای‌ کاربران‌EDI می‌تواند مبادلات‌ مالی‌ آنها را بسیار تسهیل‌ کند.[18]

‌ ‌به‌طورکلی‌ برایندهای‌ حاصل‌ از استفاده‌EDI و سایر زیرمجموعه‌های‌ آن‌ را می‌توان‌ در دو طبقه‌ کلی‌ جای‌ داد:

نتایج‌ و مزایای‌ کلی‌ راهبردی‌ شامل: کاهش‌ هزینه‌های‌ اداری‌ و اجرایی، مزیت‌ بازاریابی‌ نسبت‌ به‌ رقبایی‌ که‌ کاربرEDI نیستند، افزایش‌ ارزش‌افزوده‌ ازطریق‌ افزایش‌ سرعت‌ و دقت‌ در پردازش‌ عملیات، بهبود کنترل‌ موجودی، یکپارچگی‌ استراتژیک‌ داده‌های‌EDI و پردازش‌ اطلاعات;

نتایج‌ و مزایای‌ عملیاتی‌ و فنی‌ شامل: بهبود ارائه‌ خدمات‌ به‌ مشتریان، حذف‌ کاغذ، فکس‌ و پیامهای‌ پستی‌ بدون‌ الگو، حذف‌ پردازشهای‌ تکراری‌ داده‌ها، حذف‌ پایانه‌های‌ رایانه‌ای‌ وقت‌گیر و مشکل‌ساز و برنامه‌های‌ محدودکننده، حذف‌ بایگانیهای‌ دستی، حذف‌ نیاز به‌ انطباق‌ اسناد و نسخه‌برداری‌ و پرونده‌سازی، حذف‌ نیاز به‌ ورود کلید واژه‌ها برای‌ جستجوی‌ اسناد و حذف‌ استانداردهای‌ مشکل‌سازی‌ حفظ‌ و نگهداری‌ اسناد و مدارک‌ اداری، کاهش‌ زمان‌ کلی‌ پردازش‌ معاملات، حذف‌ هزینه‌های‌ پستی‌ و هزینه‌ طراحی‌ و چاپ‌ فرمهای‌ اداری، بهبود مدیریت‌ نقدینگی‌ و نظارت‌ بر هزینه‌های‌ عملیاتی.

پست‌ الکترونیک‌

‌ ‌کاربرد اصلی‌ پست‌ الکترونیک‌ مبادله‌ پیامهای‌ محتوی‌ متن‌ ازطریق‌ پروتکل‌ پست‌ ساده‌ انتقال‌ بوده‌ است. همچنین‌ ارسال‌ پرونده‌های‌ دیگری‌ مثل‌ برنامه‌ها و پرونده‌های‌ صفحه‌ گسترده‌ با تبدیل‌ سیستم‌ کدگذاری‌ آنها به‌ سیستم‌ استاندارد امکان‌پذیر است. همچنین‌ می‌توان‌ سایر پرونده‌ها را به‌ صورت‌ ضمیمه‌ با یک‌ پیام‌ پست‌ الکترونیک‌ ارسال‌ کرد.[19]

‌ ‌امروزه‌ پست‌ الکترونیک‌ بعداز اینترنت‌ ابزار شماره‌ دو تجارت‌ الکترونیک‌ به‌شمار می‌رود. استفاده‌ از پست‌ الکترونیک‌ باعث‌ کاهش‌ بسیار شدید در هزینه‌های‌ مکاتبات‌ و سرعت‌ در انتقال‌ و پردازش‌ اطلاعات‌ گردیده‌ است. امروزه‌ به‌ لطف‌ فناوریهای‌ چندرسانه‌ای‌ می‌توان‌ به‌وسیله‌ پست‌ الکترونیک‌ متن، پرونده، تصویر، پیامهای‌ صوتی‌ و فیلمهای‌ تبلیغاتی‌ و تصاویر و نمودارهای‌ گوناگون‌ را به‌ هرجای‌ دنیا ارسال‌ کرد. سیستم‌ آدرسهای‌ پست‌ الکترونیکی‌ از استاندارد آدرس‌دهی‌ اینترنتی‌ یاDNS پیروی‌ می‌کند. معمولاً‌ یک‌ آدرس‌ پست‌ الکترونیکی‌ به‌ صورت‌ زیر است:

نام‌رایانه‌سرویس‌دهنده‌پست‌الکترونیکی@نام‌کاربر

‌ ‌نام‌ کاربر کلمه‌ای‌ است‌ اختیاری‌ که‌ به‌وسیله‌ کاربر انتخاب‌ می‌شود. علامت‌ @ نشان‌ می‌دهد که‌ آدرس‌ فوق‌ نمایانگر یک‌ صندوق‌ پستی‌ الکترونیک‌ بر روی‌ رایانه‌ سرویس‌دهنده‌ پست‌ الکترونیکی‌ است. سمت‌ راست‌ علامت‌ @ نام‌ رایانه‌ سرویس‌دهنده‌ آورده‌ می‌شود. این‌ آدرس‌ نیز مثل‌ آدرسهای‌ اینترنت‌ یک‌ عدد چهار رقمی‌ است‌ که‌ به‌ یک‌ نام‌ ترجمه‌ می‌شود.

ابزارهای‌ اینترنتی‌

‌ ‌ابزارهای‌ اینترنتی‌ اشاره‌ دارد به‌ کلیه‌ خدمات‌ و برنامه‌هایی‌ که‌ بر روی‌ اینترنت‌ قابل‌ دسترسی‌ و اجرا هستند. مهمترین‌ این‌ ابزارها صفحات‌ وب، خدمات‌ پیام‌گذاری‌ و پیام‌گیری، پست‌ اینترنتی‌ و… هستند. دامنه‌ شمول‌ ابزارهای‌ اینترنتی‌ تقریباً‌ از گسترده‌تر از همه‌ ابزارهای‌ دیگراست.

نمابر پیشرفته‌

‌ ‌نمابر پیشرفته‌ اشاره‌ به‌ فناوری‌ دارد که‌ می‌تواند پیامهای‌ پست‌ الکترونیکی‌ را به‌ صورت‌ نمابر بر روی‌ دستگاه‌ گیرنده‌ ارسال‌ کند.

ابزارهای‌ صوتی‌

‌ ‌گروه‌ ابزارهای‌ صوتی‌ کلیه‌ تواناییهای‌ ابزارهای‌ تجارت‌ الکترونیک‌ برای‌ ارسال، دریافت، تبلیغات‌ و پیام‌گذاری‌ به‌ صورت‌ صوتی‌ را پوشش‌ می‌دهد. امروزه‌ تعداد این‌ ابزارها مثل‌ ابزارهای‌ اینترنتی‌ بسیار زیاد و کاربرد آنها بسیار متنوع‌ است. یکی‌ از جالبترین‌ این‌ ابزارها ابزارهای‌ پاسخگوی‌ پیام‌ و ذخیره‌کننده‌ پیامهای‌ صوتی‌ اینترنتی‌ هستند.

پشتیبانی‌ درخواست‌ پیوسته‌

‌ ‌این‌ ابزار یک‌ استراتژی‌ جهانی‌ برای‌ یکپارچه‌سازی‌ هرچه‌ بیشتر سازمانها ازطریق‌ سرراست‌ کردن‌(STREAM LINING) فرایندهای‌ تجاری‌ و کاربرد استانداردها و فناوریها برای‌ توسعه، مدیریت، مبادله‌ و استفاده‌ از اطلاعات‌ بازرگانی‌ و فنی‌ است. این‌ ابزار پیشتر به‌نام‌ درخواست‌ و پشتیبانی‌ لجستیک‌ به‌ کمک‌ رایانه‌ نامیده‌ می‌شد.[20]

انتقال‌ پرونده‌ها

‌ ‌انتقال‌ پرونده‌ها یکی‌ از مهمترین‌ ابزارهایی‌ است‌ که‌ انتقال‌ اطلاعات‌ درقالب‌ پرونده‌ها را پشتیبانی‌ می‌کند. اساس‌ کار این‌ ابزار پروتکل‌ انتقال‌ پرونده‌ است. به‌وسیله‌ این‌ ابزار کاربران‌ می‌توانند به‌ سایت‌ موردنظر خود مرتبط‌ شده‌ و پرونده‌ موردنظر را دریافت‌ کنند. همچنین‌ می‌توان‌ اطلاعات‌ بازرگانی‌ و فنی‌ را به‌ صورت‌ پرونده‌ از شعبات‌ گوناگون‌ برای‌ مرکز یا بالعکس‌ ارسال‌ کرد. درمورد محتوای‌ اطلاعات‌ پرونده‌ و نوع‌ اطلاعات‌ ارسالی‌ در این‌ روش‌ تقریباً‌ هیچ‌گونه‌ محدودیتی‌ وجود ندارد و پرونده‌های‌ ارسالی‌ و دریافتی‌ کلیه‌ اشکال‌ داده‌های‌ موجود را پوشش‌ می‌دهند. این‌ پرونده‌ها می‌توانند اطلاعات‌ تجاری، مالی، فنی‌ شرکت‌ یا شعبات‌ آن، اطلاعات‌ پرسنلی‌ یا مشخصات‌ فردی‌ و یا حتی‌ کاتالوگ‌های‌ الکترونیکی‌ برای‌ مشتریان‌ باشند.

طراحی‌ و تولید به‌ کمک‌ رایانه‌

‌ ‌طراحی‌ و تولید به‌ کمک‌ رایانه‌ دو فناوری‌ را پوشش‌ می‌دهد:

CAD یا طراحی‌ به‌ کمک‌ رایانه: استفاده‌ از فناوری‌ اطلاعات‌ برای‌ عناصر فرایند طراحی‌ محصولات‌ تولیدی، مونتاژی‌ یا ساختنی‌ که‌ هم‌ نسخه‌های‌ پیش‌نویس‌ و آزمایشی‌ (در مرحله‌ ایجاد، تغییر، ذخیره‌سازی‌ و مهندسی‌ تولید و سایر شاخه‌های‌ فنی) و هم‌ در مرحله‌ مدل‌سازی‌ (ایجاد استفاده‌ از مدل‌های‌ کاملاً‌ سه‌بعدی) را پوشش‌ می‌دهد.

CAM تولید به‌ کمک‌ رایانه: کاربرد فناوری‌ اطلاعات‌ برای‌ کنترل‌ و مدیریت‌ فرایندهای‌ تولیدی‌ که‌ معمولاً‌ به‌ کنترل‌ ابزارهای‌ ماشینی‌ مثل‌ تراش‌ و فرز محدود می‌شوند یعنی‌ جایی‌ که‌ ابزار مستقیماً‌ به‌وسیله‌ رایانه‌ کنترل‌ می‌گردد.

‌ ‌اخیراً‌ فناوری‌ جدیدتری‌ به‌ نام‌ استاندارد مبادله‌ داده‌های‌ محصولات‌ / مدلها ابداع‌ شده‌ است. این‌ فناوری‌ مجموعه‌ای‌ است‌ از استانداردهای‌ درحال‌ توسعه‌ برای‌ برقراری‌ ارتباط‌ درمورد مدل‌ یک‌ محصول‌ تکمیل‌ شده‌ همراه‌ با اطلاعات‌ کافی‌ که‌ به‌وسیله‌ برنامه‌های‌ پیشرفته‌CAM/CAD قابل‌ تفسیر هستند(41)PDES . به‌عنوان‌ یک‌ استاندارد آمریکایی‌ و(51)STEP به‌عنوان‌ همتای‌ بین‌المللی‌ آن‌ درحال‌ توسعه‌ هستند.[21]

ابزارهای‌ چندرسانه‌ای‌

‌ ‌ابزارهای‌ چندرسانه‌ای‌ نمایانگر ادغام‌ صنایع‌ رایانه، ارتباطات‌ و پخش‌ هستند. با ترکیب‌ دامنه‌ وسیعی‌ از منابع‌ اطلاعاتی‌ مثل‌ صدا، گرافیک، نقاشی‌ متحرک، تصاویر، امکانات‌ صوتی‌ و تصویری‌ در یک‌ رسانه‌ جذاب‌ و فوق‌العاده‌ پویا، سیستم‌های‌ چندرسانه‌ای‌ شیوه‌ کار، یادگیری‌ و سرگرمی‌ را دگرگون‌ خواهندکرد.[22]

تابلوهای‌ اعلان‌ الکترونیکی‌

‌ ‌یک‌ بولتن‌ برد مشابه‌ یک‌ شبکه‌ و یک‌ اینترنت‌ است. یک‌ بولتن‌ برد می‌تواند شامل‌ دایراکتوری‌هایی‌ از پرونده‌ها (برای‌ دریافت‌ کاربران)، امکانات‌ پست‌ الکترونیکی‌ (یعنی‌ جایی‌ که‌ کاربران‌ می‌توانند پیامها را مبادله‌ کرده‌ یا آنها را ارسال‌ کنند) باشد. بسته‌ به‌ نوع‌ امکان‌ دسترسی‌ کسانی‌ که‌ از یک‌ بولتن‌ برد استفاده‌ می‌کنند، آنها می‌توانند پرونده‌های‌ ذخیره‌ شده‌ را بخوانند، آنها را دریافت‌ کنند (یک‌ نسخه‌ را از بولتن‌ برد دریافت‌ کنند)، پرونده‌هایی‌ را بر روی‌ بولتن‌ برد قرار دهند و حتی‌ آن‌ پرونده‌ها را تغییر دهند. بولتن‌ بردها می‌توانند روی‌ اینترنت‌ نیز قرار گیرند.[23]

کنفرانسهای‌ راه‌دور

‌ ‌کنفرانسهای‌ راه‌دور به‌ صورت‌ صوتی‌ و تصویری‌ بر روی‌ اینترنت‌ انجام‌ می‌شوند. از مهمترین‌ مزایای‌ این‌ کنفرانسها صرفه‌جویی‌ در هزینه‌های‌ مسافرتهای‌ بازرگانی‌ و وقت‌ تلف‌ شده‌ در این‌ حمل‌ونقلها است. یکی‌ از محبوب‌ترین‌ کاربردهای‌ کنفرانسهای‌ راه‌دور، گپ‌(CHAT) اینترنتی‌ است‌ که‌ هم‌ به‌ صورت‌ تایپ‌ لغات‌ و هم‌ به‌ صورت‌ ارسال‌ صوت‌ و تصویر انجام‌ می‌شود. این‌ خدمات‌ کاربران‌ بسیار زیادی‌ را به‌ خود جلب‌ کرده‌ است.

تعیین‌ هویت‌ به‌ صورت‌ خودکار

‌ ‌تعیین‌ هویت‌ به‌ صورت‌ خودکار به‌ معنی‌ شناخت‌ کاربران‌ به‌وسیله‌ ابزارهای‌ الکترونیکی‌ یا شناخت‌ آنها به‌وسیله‌ سوابق‌ ایجادشده‌ گذشته‌ است. آشناترین‌ شیوه‌ شناسایی‌ خودکار، شناسه‌هایی‌ هستند به‌ نام‌COOKIE که‌ هنگام‌ ملاقات‌ سایت‌های‌ گوناگون‌ بر روی‌ اینترنت‌ بر روی‌ سیستم‌ کاربر و بر روی‌ سایت‌ موردملاقات‌ ایجاد می‌شوند. در این‌ شناسه‌ تاریخ‌ ملاقات، نام‌ کاربر یا نام‌ رایانه، نوع‌ اطلاعات‌ دریافتی‌ و احتمالاً‌ کالاها یا خدماتی‌ که‌ سفارش‌ داده‌ است‌ ذخیره‌ می‌شوند. این‌ شناسه‌ در ملاقاتهای‌ بعدی‌ کاربر به‌ سرعت‌ به‌ ناظر سایت‌ نشان‌ می‌دهند که‌ چه‌ کسی‌ با چه‌ علایقی‌ به‌ سایت‌ وصل‌ شده‌ و کمک‌ می‌کند تا بهتر بتواند علایق‌ و نیازهای‌ او را تامین‌ کند.

‌ ‌علاوه‌ بر موارد فوق‌ درحال‌ حاضر ابزارهای‌ مالی‌ و ابزارهای‌ پرداخت‌ الکترونیکی‌ بخش‌ بسیار مهمی‌ از ابزارهای‌ پشتیبانی‌کننده‌ تجارت‌ الکترونیک‌ به‌شمار می‌آیند. به‌طورکلی‌ می‌توان‌ ابزارهای‌ الکترونیکی‌ پشتیبان‌ مالی‌ را به‌ دو گروه‌ ابزارهای‌ پرداخت‌ و ابزارهای‌ انتقال‌ تقسیم‌ کرد: ابزارهای‌ پرداخت‌ ابزارهایی‌ هستند که‌ برای‌ پرداخت‌ وجوه‌ کالاها و خدمات‌ به‌وسیله‌ کاربران‌ نهایی‌ و مصرف‌کنندگان‌ استفاده‌ می‌شوند مثل‌ کارتهای‌ اعتباری، کارتهای‌ هوشمند،(16) ژتون‌ و کوپن‌ الکترونیک، چک‌ الکترونیک‌ NETCHEQUE))، پول‌ دیجیتال‌(DIGICASH) و غیره. این‌ ابزارها درحال‌ حاضر در حال‌ گسترش‌ هستند و در برخی‌ موارد نیز به‌ صورت‌ آزمایشی‌ به‌ کار گرفته‌ شده‌اند. مشکل‌ اصلی‌ این‌ ابزارها امنیت‌ انتقال‌ اطلاعات‌ مالی‌ و حفظ‌ اطلاعات‌ خصوصی‌ افراد است.

‌ ‌گروه‌ دوم‌ ابزارهای‌ انتقال‌ وجوه‌ هستند. کاربرد این‌ ابزارها برای‌ انتقال‌ وجوه‌ عمده‌ میان‌ بانکها یا شرکتهاست. قدمت‌ این‌ ابزارها بسیار بیشتر از ابزارهای‌ پرداخت‌ است‌ و ایمنی‌ بالاتری‌ نیز دارند. از نمونه‌ این‌ ابزارها می‌توان‌ از انتقال‌ وجوه‌ میان‌ بانکها، انتقال‌ الکترونیکی‌ داده‌های‌ مالی‌(FEDI) انتقال‌ وجوه‌ به‌ صورت‌ الکترونیک‌(EFT) نام‌ برد.

پانویسها:

1- INFORMATION INFRASTRUCTURE TECHNOLOGY AND APPLICATIONS.IITA).)

2- ELECTRONIC DATA INTERCHANGE (EDI)

3- ADVANCED RESEARCH PROJECT AGENCY (ARPA)

4- VALUE ADDED AND DATA SERVICES NETWORK (VADs)

5- INTERNATIONAL TELECOMMUNI- CATION UNITY (ITU).

6 – تعریف‌ پروتکل: یک‌ زبان‌ یا مجموعه‌ای‌ از قواعد که‌ به‌ رایانه‌ها اجازه‌ می‌دهد تا به‌ شیوه‌ تعریف‌ شده‌ای‌ با یکدیگر ارتباط‌ متقابل‌ داشته‌ باشند.

7- BULLTIN BOARD SERVICE (BBS)

8- MES8SAGE TRANSFER AGENT (MTAS)

9- TRANSFER CONTROL PROTOCOL / INTERNET PROTOCOL (TCP/IP)

10 – برای‌ دریافت‌ اطلاعات‌ جامع‌ درمورد اینترنت‌ و فناوریها و کاربردهای‌ آن‌ می‌توانید به‌ آدرس‌ جامعه‌ اینترنتی‌ مراجعه‌ کنیدWWW.ISOC.ORG :

11 – HYPERTEXT TRANSFER PROTOCOL (HTTP)

12 – CONTINUOUS ACQUISITION AND LIFE-CYCLE SUPPORT, FORMERLY COMPUTER-AIDED ACQUISITION AND LOGISTIC SUPPORT.(CALS)

13 – ELECTRONIC DATA INTERCHANGE FOR ADMINISTRATION, COMMERCE AND TRANSPORTATION (EDIFACT)

14 – PRODUCT DATA EXCHANGE STANDARDS (PDES)

15 – STANDARD FOR THE EXCHANGE OF PRODUCT MODED DATA (STEP) /157knowbse/ newdocs/ doc /FOR MORE INFORMATION SEE: http://www.armyec.sra.com glossary.htm.

16 – کارت‌ هوشمند(SMART CARD) نوع‌ جدیدی‌ از کارتهای‌ اعتباری‌ هستند که‌ می‌توانند همزمان‌ چندین‌ نوع‌ ارز را نگهداری‌ کرده‌ و عملیات‌ تبدیل‌ آنها را به‌ یکدیگر انجام‌ دهند. در داخل‌ این‌ کارت‌ یک‌ تراشه‌ رایانه‌ای‌ قرار دارد. این‌ کارت‌ نرخهای‌ ارزهای‌ معتبر و قیمت‌ سهام، شاخصهای‌ قیمت‌ معتبر جهانی‌ را در حافظه‌ خود نگهداری‌ می‌کند و کاربر را در مدیریت‌ داراییها و وجوه‌ خود و تبدیل‌ آنها به‌ یکدیگر راهنمایی‌ می‌کند.

فهرست‌ منابع:

1- HANS PETER ERL, MASTER THESIS, THE EMERGENCE OF ELECTRONIC COMMERCE AND ELECTRONIC FORMS OF MONEY, TECHNICAL UNIVERSITY GERMANY./OF MUNICH

2- HANS PETER ERL, MASTER THESIS, THE EMERGENCE OF ELECTRONIC COMMERCE AND ELECTRONIC FORMS OF MONEY, TECHNICAL UNIVERSITY GERMANY./OF MUNICH

3- HANS PETER ERL, MASTER THESIS, THE EMERGENCE OF ELECTRONIC COMMERCE AND ELECTRONIC FORMS OF MONEY, TECHNICAL UNIVERSITY GERMANY./OF MUNICH

4- VELADIMIR ZWASS, STRUCTURE AND MACRO-LEVEL IMPACT OF ELECTRONIC COMMERCE: FROM TECHNICAL INFRASTRUCTURE TO ELECTRONIC MARKETPLACES.

5- VELADIMIR ZWASS, STRUCTURE AND MACRO-LEVEL IMPACT OF ELECTRONIC COMMERCE: FROM TECHNICAL INFRASTRUCTURE TO ELECTRONIC MARKETPLACES.

6- ELECTRONIC COMMERCE RESOURCE CENTER (ECRC). SEE: HTTP:

//www.ecrc.uofs.edu/title.htm 7- VELADIMIR ZWASS, STRUCTURE AND MACRO-LEVEL IMPACT OF ELECTRONIC COMMERCE: FROM TECHNICAL INFRASTRUCTURE TO ELECTRONIC MARKETPLACES.

8- VELADIMIR ZWASS, STRUCTURE AND MACRO-LEVEL IMPACT OF ELECTRONIC COMMERCE: FROM TECHNICAL INFRASTRUCTURE TO ELECTRONIC MARKETPLACES.

9- ELECTRONIC COMMERCE RESOURCE CENTER (ECRC), P 92. SEE: Http://www.ecrc. uofs. edu/title.htm.

10 – سیدابراهیم‌ ابطحی، متن‌شناسی‌ ساخت‌ یافته‌ فناوری‌ بزرگراههای‌ اطلاعاتی‌ در زبان‌ فارسی، ص‌ 66، تهران، وزارت‌ کشاورزی، اداره‌ کل‌ آمار واطلاعات، 1376.

11 – دکتر بیژن‌ هاشمی‌ ملایری‌ و فریده‌ باستانی، مقدمه‌ای‌ بر اینترنت‌ و شبکه‌ وسیع‌ جهانی، بخش‌ اول، مجله‌ علوم‌ پزشکی‌ تربیت‌ مدرس، تابستان‌ 77 شماره‌ 1; ص‌ 111.

12 – دکتر بیژن‌ هاشمی‌ ملایری‌ و فریده‌ باستانی، مقدمه‌ای‌ بر اینترنت‌ و شبکه‌ وسیع‌ جهانی، بخش‌ اول، مجله‌ علوم‌ پزشکی‌ تربیت‌ مدرس، تابستان‌ 77 شماره‌ 1 ص‌ 112.

13 – http://webservices.web.com. ch/ webservices / clientdoc/tutorial / glossary.html

14 – ELECTRONIC COMMERCE RESOURCE CENTER (ECRC). Http://www.ecrc.uofs.1 title. htm./edu

15 – Http://www. cenews.com /feature. html

16 – THE ELECTRONIC COMMERCE RESOURCE CENTER (ECRC), See: Http:/www.ecrc.uofs.edu/title.htm

17 – ELECTRONIC COMMERCE RESOURCE CENTER (ECRC), See: Http:/www.ecrc.uofs.edu/title.htm

18 – http://www.armyec.sra.com/ knowbase/ newdocs/ doc 751/glossary.html

19 – THE ELECTRONIC COMMERCE RESOURCE CENTER (ECRC), See: Http://www.ecrc.uofs.edu/title.htm

20 – http://www.armyec.sra.com/ knowbase/ newdocs/ doc 157/glossary.html.

21 – http://www.armyec.sra.com/ knowbase/ newdocs/ doc 157/glossary.html.

22 – http://www.armyec.sra.com/ knowbase/ newdocs/ doc 157/glossary.html.

23 – http://www.armyec.sra.com/ knowbase/ newdocs/ doc 157/glossary.html.

نسخه قابل چاپ ارسال خبر بصورت ایمیل برگشت

عناوین مرتبط

1- اداره کل توسعه تجارت الکترونیکی تشکیل شد چهارشنبه,30 آذر 1384

2- کنفرانس تجارت الکترونیکی برگزار شد چهارشنبه,23 آذر 1384

3- همایش تجارت الکترونیکی و توسعه برگزار می‌شود یکشنبه,15 آبان 1384

4- همایش تجارت الکترونیکی و توسعه برگزار می شود چهارشنبه,11 آبان 1384

5- تجارت الکترونیک (بخش سوم) شنبه,26 شهریور 1384

6- تجارت الکترونیک (بخش دوم) پنجشنبه,24 شهریور 1384

7- گزارش اجمالی از خدمات مرکز تجارت الکترونیکی ایران شنبه,19 شهریور 1384

8- تجارت الکترونیک (بخش اول) پنجشنبه,13 مرداد 1384

9- الفبای تجارت الکترونیکی پنجشنبه,13 مرداد 1384

10- همایش توسعه تجارت الکترونیکی و آینده ایران برگزار می‌شود شنبه,25 تیر 1384

11- قانون تجارت الکترونیک(1) دوشنبه,13 تیر 1384

12- تجارت الکترونیکی چیست؟ جمعه,27 خرداد 1384

13- باید استانداردهایی برای تجارت الکترونیکی در نظر گرفته شود شنبه,10 بهمن 1383

14- تجارت الکترونیک فقط به معنای خرید و فروش در اینترنت نیست سه شنبه,29 دی 1383

15- نادیده گرفتن نقش بانک مرکزی در تجارت الکترونیک معادل شکست است سه شنبه,22 دی 1383

——————————————————————————–

نظرات کاربران

——————————————————————————–

ارسال نظر

لطفا ابتدا وارد شوید. اگر عضو نیستید، ابتدا از اینجا عضو شوید

معرفی شبکه فن آوری اطلاعات ایران به یک دوست

ایمیل شما: ایمیل دوستتان:

با قراردادن کد ذیل می‌توانید از سیستم نمایشگار اخبار ما بصورت رایگان در سایت/وبلاگ خود استفاده کنید

<!– BEGIN IRITN Free Latest News Service –>

<script src=http://www.iritn.com/latestnews/iritnnews.js></script>

<!– END IRITN Free Latest News Service –>

تبـلیغــات

تبلیغات داخلی …

حامیان ما …

بزرگترین پایگاه فناوری اطلاعات ایران!

یاهو برای اصفهان

Sony Card 20

CenteralNet

Iran IT Network

سایت کویر ایران

شبکه فناوری اطلاعات

فناوری اطلاعات ایران

والا پلاستیک

طراحان کنترل شرق

نقل اخبار/اطلاعات سایر سایتها/پایگاه‌ها لزوما به معنای تائید آنها نیست، بلکه مسئولیت تمامی مطالب ارسالی به عهده پایگاه‌های مربوطه می‌باشد

نقل مطالب سایت با ذکر منبع (www.IRITN.com) و نام نویسنده مجاز است.

All rights reserved. Copyright 2003-2005 by KEYANA IT Co. Computed in 1.87 seconds

(Best Viewed With IE 6.0 or higher (1024×768

---

قیمت: 100 تومان

راهبری نوشته‌ه

gl/l (1090)

رفتن به محتوا

gl/l (1090)

مشخصات عمومی:

کشور ترکیه در نیمکره‌ی شمالی و نقطه‌ی تلاقی در قاره‌ی مهم آسیا و اروپا مکان‌یابی شده است. و همانطور که می‌دانیم این کشور در جنوب شرقی اروپا و غرب آسیای میانه واقع شده است و بین مدار 35 درجه و َ50 دقیقه‌ای و 42 درجه و 6 دقیقه عرض شمالی و 35 درجه و 50 دقیقه‌ای 44 درجه و 48 دقیقه طول شرقی نصف‌النهار گرینویچ قرار گرفته است. موقعیت جغرافیایی ترکیه باعث شده است، حالت پلی بین دو قاره آسیا و اروپا باشد و این کشور بوسیله‌ی گذرگاههای سفر و دارد انل از اروپا جدا می‌شود. ترکیه از معدود کشورهایی است که موقعیت ویژه‌ی ژئوپلیتیکی آن موجب شده است که حداقل طی نیم قرن اخیر یکی از عمده‌ترین عوامل اثربخشی و اهمیت ترکیه برای قطب‌های قدرت جهانی و واگذاری نقش‌های مهم و کلیدی به این کشور در عرصه سیاسی و سرنوشت‌ساز بودن نحوه‌ی عمل این دولت در معادلات بین‌المللی شود. موقعیت ارتباطی و ترانزیتی، نقطه‌ی اتصال در قاره آسیا و اروپا تسلط ترکیه بر حوزه‌های دریای مدیترانه و دریای اژه و دریای سیاه و همچنین آبراهه‌های استراتژیکی بسفر و داردانل موقعیت و نقش ترکیه در جهان اسلام، قرار گرفتن ترکیه در مناطق بحرانی قفقاز و آسیای مرکزی، اروپای شرقی و خاورمیانه، موقعیت هیدروپلیتیک مناسب ترکیه از حیث در اختیار داشتن منابع آبی فراوان و تسلط بر رودخانه‌های پرآب منطقه، روابط شکننده این کشور با همسایگان حوزه، عضویت در ناتو که کشور ترکیه را در منطقه و جهان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار ساخته است.

بطور کلی هر پدیده‌ای در هر یک از دو قارة آسیا و اروپا به نحوی با ترکیه و مسائل آن در ارتباط است. به لحاظ همین موقعیت اروپایی ـ آسیایی است که رژیم حاکم بر آن برچگونگی سیاست‌های اجرایی قدرتهای جریان مؤثر است. و چه بسا حساسیت حفظ وضع موجود در ترکیه عامل در تعادل قوا محسوب می‌شود. در مورد موقعیت ژئوپلیتیکی و استراتژیکی کشور ترکیه می‌توان گفت که این کشور با عضویت در ناتو نزد اروپائیان و سیاستمداران آمریکایی از موقعیت خاصی برخوردار است، که با خاتمه‌ی جنگ سرد و عادی شدن روابط بین دو قدرت بزرگ و بی‌انگیزه بودن پیمان ناتو چنین تصور می‌شود که ترکیه اهمیت گذشته‌ی خود را از دست داده است. اما موقعیت ژئوپلیتیکی ترکیه که بلافاصله پس از جنگ سرد به شدت از اهمیت گذشته‌ی آن کاسته شده بود با تجاوز عراق به خاک کویت و تشکیل نیروهای اعتلاف در پی آن و همچنین با پیدایش جمهوری‌های تازه استقلال یافته و طرح مسائل امنیت حوزة دریای سیاه و مدیترانه بیش از پیش اهمیت یافته است.

جغرافیای طبیعی ترکیه:

آب و هوا در مناطق مختلف کشور ترکیه با توجه به عواملی هم چون توپوگرافی، دوری و نزدیکی به دریا و چگونگی وزش بادهای محلی و منطقه‌ای دارای آب و هوای متنوع است. وجود مناظر و طبیعت گوناگون بویژه کوههایی که در امتداد سواحل قرار گرفته‌اند عمده‌ترین عامل تنوع آب و هوایی محسوب می‌گردد.

الف) آب و هوای مدیترانه‌ای:

1) اقلیم مرطوب مدیترانه‌ای 2) اقلیم نیمه مرطوب مدیترانه‌ای

ب) اقلیم دریای سیاه ج) اقلیم نیمه مرطوب دریای مرمره د) اقلیم استپی.

هـ) اقلیم حاره‌ای ( نواحی داخلی کشور.

از لحاظ توپوگرافی نیز این کشور از دو شبه جزیرة آناتولی (بخش آسیای صغیر) و تراس (بخش اروپایی تشکیل شده است. که شبه جزیرة تراس در رشته کوههای پوشیده از جنگل محصور شده و دو دورة آن ارتباط این ناحیه را با قلل بغار را فراهم می‌کند.

از نظر توپوگرافی ترکیه به هفت ناحیه تقسیم می‌شود. نواحی دریای سیاه، دریای مرمره، اژه مدیترانه، آناتولی مرکزی، آناتولی شرقی، آناتولی جنوب شرقی که بزرگترین ناحیه‌ی ترکیه آناتولی شرقی می‌باشد. دو تنگه‌ی ترکیه: تنگه‌ی بسفر (تنگه‌ای در جنوب شرق اروپا و جنوب غرب آسیا که دریای سیاه را به دریای مرمره وصل (بسفر) می‌کند. و بسفر ترکیه‌ی آسیایی را از ترکیه‌ی اروپایی جدا می‌کند. تنگه‌ی داردانل، تنگه‌ای در شمال غرب ترکیه که ترکیه‌ی آسیایی و شبه جزیرة گای پولی در ترکیه‌ی اروپایی واقع شده است، که دریای مرمره را از دریای مدیترانه جدا می‌کند.

ـ رودهای مهم ترکیه: 1) طویلترین رود‏، رود قزل ایلماق به طول 1355 کیلومتر است که به دریای سیاه می‌ریزد. 2) رود دجله و فرات. 3) رود آسی 4) رود ارس.

دریاچه‌ها: بیشتر از 300 دریاچه‌ی طبیعی و 130 دریاچه‌ی مصنوعی که حقیقتاً کشور دریاچه‌هاست. ترکیه با 8 کشور همسایه است: 1) ایران 2) عراق 3) سوریه 4) روسیه 5) گرجستان 6) ارمنستان 7) بلغارستان 8) یونان

جغرافیای انسانی ترکیه:

تاریخ، فرهنگ، پیشینه‌ی تاریخی‌: هجوم ترک‌ها از استپ‌های آسیای مرکزی یکی از تحولات مهم در خاورمیانه است. ورود اولین گروه ترک زبان به آناتولی در قرن (11.م) اتفاق افتاد. در قرن (13.م) با ضعف و زوال امپراطوری روم، عثمانی در سال (1299هـ.ق) اعلام استقلال کرد. با استقرار امپراطوری عثمانی و آغاز عصر تهاجم به اروپا دنیای غرب از خواب قرون وسطایی بیدار شد، به طوری که آنها توانستند در قرن (16.م) تمام ترک‌ها را در اعماق اروپا متوقف نمایند. به تدریج رهبران عثمانی اصلاحاتی در زمینه‌های اداری و آموزشی را احساس نموده و از این طریق نسلی در جامعه‌ی عثمانی پرورش یافت که خواهان اخذ تمدن و فرهنگ از غرب گردیدند. در این میان نقش دیپلماتهای خارجی‏، مسیونرهای خارجی، تجار و مسافران اروپایی همراه با اعزام دانشجویان نظامی و آموزش به روش غربی بسیار حائز اهمیت گردید. در عصر زوال امپراطوری، استراتژیهای عثمانی گرایی، اسلام گرایی، پان ترکیسم به طور رسمی پذیرفته شد. سقوط امپراطوری و تأسیس جمهوری در سال 1923 به رهبری آتاترک روند اصطلاحات غربی گرایانه را شهرت بخشید و استراتژی غرب‌گرایانه در سطح وسیع اعمال می‌گردید. اگر در عصر امپراطوری فرهنگ غربی در میان تعدادی از دولتمردان و هیئت حاکمه عثمانی نفوذ داشت. اما در عصر جمهوری این فرهنگ به میان مردم برده و ترویج می‌گردد. در واقع جمهوری ترکیه از خرابه‌های امپراطوری کهن عثمانی سربرآورد. رهبر آن کمال مصطفی پاشا معروف آتاترک بعنوان الگوی رهبران غرب‌گرا دست به اصلاحات وسیعی زد و سعی نمود هرآنچه شرقی و مذهبی در جامعه‌ی ترکیه می‌باشد منسوخ و به جای آن ارزشهای غربی را حکمفرما سازد. با القای حکومت عثمانی در 21 اکتبر 1923.م آتاترک بعنوان رئیس جمهور تعیین و حتی تا پایان عمرش یعنی نوامبر 1938.م ادامه یافت که با اقدامات او تغییراتی در وضع حکومتی ترکیه حاصل شد.

بعد از گروه آتاتورک عصمت انیونو رهبر حزب خلق به ریاست جمهوری رسید. عصمت اینونو که بین سالهای 1938 تا سال 1950 رئیس جمهور ترکیه بود توانست ترکیه را در مدت زمان بیشتری از جنگ جهانی دوم بی‌طرف نگه دارد. ولی فشار متفقین موجب شد که ترکیه در ژانویه سال 1945 به آلمان و ژاپن اعلام جنگ بدهد. پس از پایان جنگ برسر اختلافاتی که میان ترکیه و شوروی بر سر دو تنگه‌ی بسفرو داردانل روی داد روابط سیاسی در کشور سخت‌تیره شد و به دنبال همین ترس از هجوم بود که ترکیه در سال (1952.م) به پیمان ناتو پیوست. در انتخابات سال (1950.م) عصمت شکست خورد.

جلال بایر، رهبر حزب دموکرات به ریاست جمهوری رسید و عدنان مندس نخست‌وزیر شد. که حکومت او نیز با کودتای ژنرال جمال گورسل در سال (1960) به پایان رسید. تا اینکه در انتخابات 1965 حزب عدالت به رهبری دمیرل پیروز شد، که او نیز به دنبال یک سری اعتصابات کارگری و دانشجویی و موجی از ناآرامی‌ها تحت فشار نظامیان دمیرل مجبور به استعفا شد. پس از این کودتای تاریخی تا انتخابات (1973.م) ارتش بطور غیرمستقیم با انتصاب نخست‌وزیران بی‌طرف و جلب آراء مجلس زمام امور را در دست داشت. در سال (1974) آقای بولنست اجویت از حزب جمهوری خواه خلق (متمایل به چپ) با اعتلاف با حزب راستگرای رستگارهای (با تمایلات اسلامی) به نخست‌وزیری برگزیده شد. مقاومت اجویت در مقابل درخواست (ضمیمه‌سازی) قسمت شمالی جزیرهه قبرس از سوی حزب رستگرای ملی پیشنهاد می‌شد. به موجب استعفای وزرا و سقوط کابینه اجویت و روی کارآمدن سلیمان دمیرل در آوریل 1975 رئیس جمهور شد، که در انتخابات ژوئن 1979 بی‌ثباتی دمیرل به اثبات رسید و او نیز استعفا داد. که با روی کار آمدن مجدد دمیرل و استعفای او و همچنین اجویت در سال 1980 نظامیان به رهبری ژنرال کنعان اوران دست به کودتایی زدند و دمیرال سرنگون شد. و در سال 1985 رهبر حزب مام میهن به نام تورگت اوزال، نخست وزیر شد. اما در سال 1996 نجم‌الدین ارکان به رهبری اسلامگرایان به پیروزی رسید. اریکان که از سر شدن روابط ترکیه با اعراب و کشورهای اسلامی در ارتباط با برقراری ارتباط با اسرائیل و بستن آب فرات بر روی سوریه نگران بود در جهت نزدیک شدن به کشورهای اسلامی گام برداشت. و نظامیان ترکیه را به رویارویی با خود برانگیخت.

و در همین شرایط سلیمان دمیرل رئیس جمهور وقت را برآن داشت تا اریکان را عزل کند و مسعود ییلماز به نخست‌وزیری برگزید. ترکیه به عنوان یکی از یازده کشوری که در لیست انتظار برای پیوستن به اتحادیه‌ی اروپا قرار دارد مدت ده سال است که در این زمینه تلاش می‌کند ولی برخلاف انتظار در کنفرانس مارس 1998 لندن شرکت نداشت. و علت آن هم استفاده‌ی دولت آلمان از حق وتوی خود برای جلوگیری از دعوت این کشور برای شرکت در کنفرانس مذکور اعلام گردید. در انتخابات پارلمانی آوریل 1999 حزب دموکراتیک چپ با کسب 3/22% آراء و 136 کرسی به اکثریت نسبی دست یافت. و رهبر آن بولنت اجویت در رأس یک دولت قرار گرفت. در سال 1999 عبدالله اوجالان رهبر استقلال طلبان کردهای ترکیه توسط عوامل اطلاعات این کشور در کفیا دستگیر و به زندان انداخته شد. در این سال احمد نجدت لرز از طرف مجلس برای هفت سال بعنوان رئیس جمهور انتخاب گردید.

سیر تحولات فرهنگی:

تحول فرهنگی که در اواخر عهد عثمانی البته با گرایش شدید به غرب آغاز شد در دورة جمهوری با شدت هرچه تمامتر با هدف محو کامل تمدن عثمانی صورت گرفته و در کلیه‌ی شئون اجتماعی و فرهنگی تغییرات بنیادین به عمل آمد. در این دوره پان تر کیست‌ها با هدف رها کردن تمدن شرق و پذیرش کامل تمدن غرب وارد صحنه‌ی فرهنگی ترکیه شدند، که گسترش افکار آنان منجر به اقداماتی همچون جدایی دین از سیاست‏، تغییر در پوشش مردم، تغییر در نظام آموزشی، تغییر الفبای زبان ترکی و.‌.. گردید. این تحول فرهنگی ـ اجتماعی امروزه در نسل نوین ترکیه دیده می‌شود. که با پدیدة بحران هویت فرهنگی روبه روست. در ارتباط با ساختار اجتماعی جامعه‌ی ترکیه نیز تفاوت آشکاری در میان روستائیان و شهرنشینان شهرهای بزرگ به چشم می‌خورد. در حقیقت سنت‌گرایی و تجددخواهی با دو چهرة متفاوت در مقابل یکدیگر در این دو اجتماع نمودهای متفاوتی یافتند.

زبان و خط:

ترکی زبان رسمی و ملی کشور ترکیه است و مردم به لهجه‌های مختلف بخصوص ترکی استامبولی تکلم می‌کنند. این زبان که گروه زبان اورال ـ آلتایی است به وسیله‌ی سلجوقیان در اواخر قرن 11 به ترکیه وارد شد. علاوه بر ترکی عده‌ای نیز به زبانهای کردی، قفقازی و ارمنی تکلم می‌کنند. پس از اعلام جمهوری در سال (1923.م) از سال (1928.م) رسم الخط ترکیه تغییر نمود و الفبای لاتین جایگزین حروف عربی شد.

اسلام و مذاهب اسلامی در ترکیه:

هرچند بیش از 8/99% از جمعیت کشور ترکیه را مسلمان تشکیل می‌دهد این کشور دارای دولتی غیرمذهبی و لائیک بوده و آن را باید یکی از قابل توجه‌ترین کشورهای اسلامی دانست که از نظر دینی و مذهبی بیشترین تحولات را داشته است. نیاکان ترکان فعلی در قرن (8.م) اسلام آورد و از اوایل قرن (16.م) بیش از چهار قرن آخرین حکومت پرچمدار خلافت اسلامی بودند. با به قدرت رسیدن آتاترک، جمهوری ترکیه به پرچمدار گرایش‌های ضد دینی در بین کشورهای مسلمان نمایان ساخت. و سیاست دین زدایانه خود را در همه‌ی شئون حیات اجتماعی بصورت شاخص‌ترین کشور مسلمان نمایان ساخت. تحولات موردنظر به این ترتیب بود که با برچیده شدن خلافت در سال (1924.م) در اولین قانون اسلامی، اسلام بعنوان مذهب رسمی ترکیه اعلام شد. با سرکوبی دینی در کردستان ترکیه یک سال بعد از آن سیاست‌های ضد دینی آتاترک تشدید گردید، و مناصب دینی و مراتب روحانی را برداشته و آموزش مسائل دینی در مدرسه کنار گذاشته شد، و در مواردی حتی مساجد نیز تعطیل شدند. در سال (1928.م) طی یک متمعی که برقانون اساسی سال (1924) نوشته شد رسمیت دین اسلام در ترکیه لغو شد. الفبای لاتین جای الفبای عربی و تقویم اسلامی گردید و از نکات جالب در این دوره ممنوعیت اذان به زبان عربی و سفر حج بود. با این حال اعتقادات مذهبی مردم ترکیه به حدی بود که این سیاست‌های اسلام ستیزانه‌ی آتاترک مؤثر واقع شد و حکومتهایی که بعد از سال (1950 میلادی) روی کار آوردند سعی نمودند تا بین دین و دولت رابطه ایجاد نمایند. اما با کودتایی در سال (1960.م) که به وقوع پیوست مجدداً براصل جدایی دین از سیاست و لائیک بودن دولت تأکید شد. کودتای نظامیان در سال (1980.م) و قانون اساسی در سال (1982.م) نگاشته شد نیز معتقد به اصل فوق‌الذکر است.

برخی از مذاهب و طریقت‌های موجود در ترکیه:

حنفی‌ها: جمعیت قابل ملاحظه‌ای از اهل سنت ترکیه را حنفی‌ها تشکیل می‌دهند.

شافعی ها: که شاخه‌ای از اهل سنت است. پیروان این فقه در ترکیه بیشتر کردها تشکیل می‌دهد.

شیعیان: شیعیان به معنی خاص کلمه در ترکیه جمعیتی در حدود یک میلیون نفر را تشکیل داده و بیشتر در مجاورت مرز ایران ساکن هستند.

علویان: پیدایش زمینه‌ی اعتقادی علویان در ترکیه را در ابتدای قرن (13) دانسته‌اند که در دورة عثمانی تحت فشار بوده و به مناطق کوهستانی پناه برده‌اند. اما در دوره‌ی جمهوری به تدریج احساس امنیت کردند. امروزه جمعیت علویان در ترکیه بین (18 تا 20 میلیون نفر) برآورد شده است. و شهروندان درجه‌ی دو محسوب می‌شوند.

بکتاشی‌ها: که در قرن (16.م) در آناتولی رواج یافت که عقایدشان شبیه علی‌اللهیان کرد است.

نقشبندیه: این طریقت هم برپایه‌ی تصوف پایه‌گذاری شده است. در اواخر قرن (15.م) وارد ترکیه شد.

قزل باش: در ترکیه به علویان و بکتاش‌ها قزل‌باش می‌گفتند.

سایر ادیان و مذاهب: مسیحیان که حدود 2% جمعیت غیرمسلمان ترکیه را تشکیل می‌دهند و یهودیان که در گذشته تعدادشان حدود یکصد هزار نفر بوده است. که اما بعدها به دلایل مختلف از جمله مهاجرت به سرزمین‌های اشغالی تعدادشان روبه کاهش نهاد.

نژاد و قومیت:

از نظر نژادشناسان به طور کلی ساکنان ترکیه را در گروه نژادی آناتولیا وابسته به نژاد سفید قرار می‌دهند. ترکیه علاوه بر ترکها و کردها عده‌ای یونانی، ارمنی، گرجی و عرب سکونت دارند. از آنجایی که دو نژاد بیشترین جمعیت ترکیه را به خود اختصاص داده‌اند به شرح مختصری از آنها می‌پردازیم.

ترک‌ها: مردمانی بودند که ریشه‌ی اجدادی آنها به چهار هزار سال قبل و به قبایل ترک در دشتهای وسیع آسیای مرکزی باز می‌گردد، که در پی بروز خشک‌سالی در سرزمین‌های خودشان بصورت امواج متوالی به مهاجرت از این مناطق پرداختند. بین سالهای (1766 ق.م) تا سال (1990.م) ترک‌ها مجموعاً 9 امپراطوری بزرگ در بسیاری از قسمت‌های اروپا، آسیا و شمال آفریقا تأسیس نمودند. دو گروه عمدة نژاد ترک عبارتند از: ترک‌های شرقی، ترک‌های غربی. گروه شرقی اکثریت مردم ساکن در ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان، قزاقستان و منطقه‌ی سینک کیانگ در چین را شامل می‌شود. و گروه غربی به اکثریت ترک ساکن در غرب آسیا، شمال غرب ایران، جمهوری آذربایجان و مردم ترک ساکن اروپا اطلاق می‌شود.

کردها: کردها مردمی از نژاد هندو اروپایی بوده و مهمترین اقلیت ترکیه را تشکیل می‌دهند. جنوب شرقی ترکیه بیشترین کردهای این کشور را در خود جای داده است که تقریباً 20% جمعیت ترکیه را شامل می‌شود که دوسوم آنان سنی و پیرو شافعی بوده یک‌سوم دیگر شیعه و یا علوی هستند.

تأثیر و نفوذ قومیت‌ها در اوضاع سیاسی جامعه:

مسئله کرد برای ترکیه حیاتی است. در واقع برای آنکارا هیچ یک از حایل استراتژیک درونی و بیرونی به اندازه‌ی واگرایی سنتی کردها مهم تلقی نمی‌شود. سالیانه حدود 30% بودجه‌ی نظامی کلان ترکیه به مناطق کردنشین اختصاص می‌یابد و کردها بارها همسایگان شرقی و جنوبی خود بر سر این مسئله به مشاجره پرداختند. تهدید سوریه به جنگ تمام عیار هجوم‌های دوره‌ای و مستمر به شمال عراق، بمباران روستاهای مرزی ایران و.‌.. تنها بخشی از حساسیت‌های ترکیه در این زمینه را منعکس می‌کند. مسئله‌ی کردها می‌تواند یک منبع مهم تنش و مشاجره و یا منبع هماهنگی و همکاری در بین 3 کشور همجوار یعنی ایران، ترکیه و عراق خواهد بود.

خصوصیت جمعیتی ترکیه:

با تأسیس جمهوری، نخستین سرشماری در سال (1927.م) انجام گرفت. و از سال 1935 تا سال 1990 هر 5 سال و از آن به بعد هر 10 سال یکبار سرشماری انجام شده است. در سال (2001.م) کشور ترکیه دارای 000/600/66 نفر جمعیت بوده است. از سال 1920 تا 1960 حکومت ترکیه رسماً سیاست افزایش زاد و ولد و باروری تشویش می‌کرد. در حال حاضر ترکیه دارای رشد سالانه‌ی جمعیت برابر با (7/1%) بوده است. که با این حساب جمعیت این کشور در عرض 47 سال دو برابر می‌شود.

و پیش بینی می‌شود که با روند فعلی جمعیت ترکیه تا سال (2030.م) به (000/700/90) نفر برسد. در حال حاضر جمعیت ترکیه حدود 70 میلیون نفر می‌باشد.

ـ جمعیت شهری و روستایی ترکیه: در این مورد می‌توان گفت که در حال حاضر حدود 25% جمعیت در روستاها و بقیه در شهرها زندگی می‌کنند. در مورد عمدة مهاجرت‌های خارجی در ترکیه می‌توان گفت که با آغاز بحران اقتصادی و متعاقب آن کاهش شدید نیروی کار در جوامع اروپایی، و جمهوری فدرال آلمان (آلمان غربی) پذیرش کارگران ترک را که از چند دهه قبل آغاز کرده بود. از اوایل دهه‌ی 1990 سیاست بازگشت به آنان را به صورت اختیاری در پیش گرفت. که بیشتر بخاطر این بود که در خلال دهه‌ی 1960 بخش قابل توجهی از کارگران ترک طی اقداماتی بی‌وقفه در جستجوی کار، به خارج از کشور مهاجرت کردند. که دولت ترکیه سالهای متمادی مهاجرت کارگران ترک را به خارج از کشور به لحاظ تأثیر مثبتی که برتخفیف بیکاری در داخل و نیز کسری موازنه پرداختهای کشور وارد می‌ساخت رسماً تشویق و تسهیل می‌کرده است. گفتنی است که تا پایان سال (1994.م) حدود 000/100/1 نفر ترک در اروپا سکونت داشته‌اند، که حدود دوسوم این مهاجران در آلمان و 10% در فرانسه زندگی می‌کنند. بعلاوه در حدود 150 هزار نفر ترک در عربستان سعودی و دیگر کشورهای عربی حوضه‌ی خلیج فارس در حال کار کردن می‌باشند.

ساختار اقتصادی ترکیه:

اقتصاد پویای ترکیه بر پایه‌ی صنایع مدرن، تجارت و کشاروزی سنتی استوار است. دولتهای ترکیه در دوره‌های مختلف با اتخاذ سیاستهایی همچون نظام اقتصاد بازار آزاد، برون‌گرایی، تشویق صادرات و.‌.. زمینه را برای رشد اقتصادی این کشور فراهم نموده‌اند، بطوریکه بانک جهانی در گزارش تحت عنوان «شاخصهای توسعه‌ی جهانی در سال (1997.م) ترکیه را بعنوان یکی از 10 کشور بزرگ در حال رشد و توسعه معرفی کرده است. در عین حال سیاست‌های مذکور در راستای عوامل داخلی و خارجی دیگر، سبب بروز بحرانهای مختلف از جمله افزایش نرخ تورم و کاهش ارزش پول ملی ترکیه شده است.

از دهه‌ی 1960 به بعد این کشور با اجرای برنامه‌های 5 ساله، توسعه‌ی اقتصادی با رشد بخش کشاورزی صنعت و خدمات و تولید ناخالصی داخلی مواجه بوده، اما به سطوح تعیین شده نرسیده است. ترکیه در مقایسه با سایر کشورهای در حال توسعه هم‌گروه خود، طی دورة زمانی یکسان توانسته سهم فزاینده‌ای از درآمد ملی خود را به سرمایه‌گذاری اختصاص دهد. بطوریکه به یک تحول ساختاری مهمی دست پیدا نمود و همچنین بخش صادرات نیز در آستانه‌ی وضعیت عدم تمرکز بر مواد اولیه قرار گرفت.

ترکیه در 3 دهه‌ی اخیر بالاترین رشد اقتصادی را در اروپا داشته، که یکی از دلایل آن واگذاری بخش‌های مختلف اقتصادی به بخش خصوصی و افزایش سرمایه‌گذاری در این بخش بوده است. از دهه‌ی 1990 نرخ تورم در این کشور بشکل یک عدد دو رقمی باقی مانده است. دولتهای وقت برای مقابله با تورم و استمرار رشد اقتصادی به اخذ وامهای کلان از بازار داخلی، صندوق بین‌المللی پول (TMF)، بانک جهانی و سایر نهادهای پولی و مالی خارجی روی آوردند. بطوریکه این کشور در ابتدای سال (2003.م) با نزدیک شدن، به 230 میلیارد دلار بدهی خارجی و داخلی روبه رو می‌باشند.

سیاست و حکومت در ترکیه:

قانون اساسی در ترکیه: اولین قانون اساسی در سال (1876.م) و در زمان سلطنت عبدالحمید دوم سلطان عثمانی تنظیم و تدوین شد که به موجب آن پاره‌ای حقوق فردی به مردم اعطا و حدود و اختیارات قوه‌ی مقننه و مجریه تعیین گردید.

در سال (1920.م) هنگامیکه ترکیه در مسائل سیاسی و نظامی و جنگهای استقلال و بیرون راندن خارجیان بود مصطفی کمال و آتاترک با صدور فرمانی در مارس 1920 تشکیل مجلس کبیر ترکیه را اعلام داشت و قانون اساسی لهستان که با الهام از قانون اساسی سال (1875.م) فرانسه تهیه شده بود پایه و اساس قرار گرفت. قانون اساسی در سالهای (1971، 1973 و 1974) دچار تغییراتی گردید و برخی از امور اصلاح، حذف یا امور جدیدی به آن اضافه شدند. عناصر متشکلات قلمرو سیاسی ترکیه (رئیس جمهور: احمد نجوت مرز نخست‌وزیر رجب طیب اردوغان)

1) قوه مجریه 2) شورای وزیران 3) قوه‌ی مقننه 4) قوه قضائیه 5) شورای امنیت ملی

نگاهی به احزاب سیاسی در ترکیه:

احزاب سیاسی در ترکیه در قالب و مفهوم غربی آن، نخستین نمودش را در اواسط قرن (نوزدهم 19.م) آشکار ساخت. در سال (1945.م) عبور از سیستم چندحزبی را که بدنبال نطق همت اینوئر بود و به دنبال آن در سالهای (50-1945) در حدود 27 حزب سیاسی در ترکیه بوجود آمد.

بعد از تصویب قانون اساسی جدید در ترکیه و از سال (1987) مقام احزاب سیاسی اجازة شرکت در انتخابات را یافتند. تا زمانیکه حزب اسلام‌گرای رفاه در سال (1998.م) توسط دادگاه قانون اساسی منحل و ممنوع از فعالیت شد. احزاب عمدة سیاسی در ترکیه عبارتند از:

ـ حزب چپ دموکراتیک (Democratic left party) (DLP):

این حزب در سال (1985.م) توسط رخشان اجویت همسر بلند اجویت تأسیس شد و بعد از ورود بلند اجویت به فعالیت‌های سیاسی و از سال (1987.م) این حزب توسط بلند اجویت رهبری می‌شود. این حزب در انتخابات نوامبر (2002) تنها (21/1 درصد) آراء را کسب کرده و از راهیابی به پارلمان بازماند.

ـ حزب جنبش ملی: این حزب، که در سال (1969.م) توسط آلب ارسلان تورکس تأسیس شد. باتوجه به ساختار فرانظامی سازمان این حزب (MHP) سبب شدت‌یابی فشارها و اواخر دهه‌ی (1970.م) می‌باشد. پس از کودتای (1980) این حزب منحل شد. اما در سال (1915) تورکس دوباره روی کار آمد و طی انتخابات اخیر در (2002) نیز این حزب توانست (3/8 درصد) آراء را کسب کرده و از راهیابی به پارلمان باز ماند.

ـ حزب فضیلت: این حزب که توسط رهبران رفاه بعد از ممنوع الفعالیت شدن حزب شان، حزب نوینی به اسم حزب فضیلت بوجود آوردند و تمام حزب رفاه به حزب فضیلت پیوستند. این حزب تحت رهبری رجایی کوتان اداره می‌شد در سال (2001) منحل شد.

ـ حزب عدالت و توسعه: این حزب شاخه‌ای نوگرای حزب‌های منحله‌ی اسلامی به رهبری نجم‌الدین ازبکان و حزب فضیلت به رهبری رجایی کوتان محسوب می‌شد. این حزب در آخرین انتخابات پارلمانی در نوامبر (2003.م) توانست حائز اکثریت آراء شده و به تنهایی کابینه را تشکیل دهد.

ـ حزب مام میهن: این حزب در سال 1983 توسط تورگوت اوزال تأسیس شد و از لحاظ فکری در مرکز افکار سیاسی راست قرار می‌گیرد این حزب از سال (1983.م) تا (1991.م) بر ترکیه حکومت کرد. این حزب یکی از بزرگترین بازماندگان انتخابات آوریل (1999.م بود و با 14% آراء حزب چهارم ترکیه شد. این حزب در انتخابات سال (2002.م) نیز با 1/5 درصد آراء در جای هفتم ایستاد و از راهیابی به پارلمان بازماند.

ـ حزب راه راست: این حزب در سال (1983.م) توسط سلیمان دمیرل تأسیس شد. این حزب، محافظه کار بوده و به شدت از حقوق روستائیان دفاع می‌کند. پس از انتخابات آوریل (1999.م) این حزب با (12درصد) آراء پنجمین حزب سیاسی کشور شد. اما طی انتخابات (2002.م) که در پی شکست در انتخابات (1999.م) مجدداً رأی بدست آورد با کسب (39/19 درصد) آراء تنها حزب رقیب پارلمانی ترکیه شد.

ـ حزب دموکراتیکی خلق: این حزب یک حزب سیاسی کرد است که در سال (1994.م) جایگزین حزب منحل شده (Dep) گشت. این حزب طی انتخابات اخیر در سال (2002) تنها (22/6 درصد) آراء را کسب کرده و نتوانستند به پارلمان ترکیه راه یابند.

ـ حزب جوان: این حزب در سال (2002.م) توسط یک مهندس جوان به نام جم اوزان تأسیس شد. در آخرین انتخابات نوامبر (2002) این حزب به طوری حیرت‌انگیزی توانست (25/7درصد) آراء را تنها با 3 ماه فعالیت سیاسی کسب کند. اما محدودیت (10 درصدی) آراء برای ورود به مجلس، مانع از ورود اعضای آن به مجلس شد.

انتخابات در ترکیه:

طبق قانون اساسی ترکیه همه‌ی شهروندان حق رأی دادن، انتخاب شدن بطور مستقل یا در داخل یک حزب در فعالیت‌های سیاسی مشارکت داشتن و رفراندومی که مطابق با قانون باشد را دارا می‌باشند. تمام شهروندان ترک بالای 19 سال حق رأی دادن در انتخابات را دارند.

ـ روند مبارزه با اسلام‌گرایی:

سیاست مبارزه با اسلام‌گرایی بعنوان یک اصل غیرقابل برگشت بخصوص طی سالهای اخیر در دستور کار نظامیان بوده و ما کمک سیستم قضایی، احزاب سیاسی و جناحهای دیگر لائیک با اعمال فشار آنها بر دولتها بطور جدی پیگیری شده و می‌شود. ادامه‌ی ممنوعیت استفاده از حجاب برای دختران بعنوان سمبل اسلام‌گرایی و نه تنها در ادارات دولتی بلکه در سطوح مختلف آموزشی نیز همچنان در حال اجرا می‌باشد.

مسئله‌ی کردها و استراتژی ترکیه در برخورد با بحران کردها:

قومیت و مسائل قومی از جمله مباحث عمده‌ای است که امروز تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی را تحت تأثیر قرار داده است. مسئله‌ی کردهای ترکیه به دلیل ماهیت خاص خود از بعد منطقه‌ای آغاز شده و سپس در جامعه‌ی ترکیه نمود یافته و در نهایت اهمیت بین‌المللی پیدا کرده است.

جنگ ایران و عراق و استفاده دو طرف از کردها برعلیه یکدیگر و همچنین جنگ خلیج فارس و شکل‌گیری یک استان خودمختار کردنشین در منطقه امنی که با کمک نیروهای متحدین به رهبری آمریکا از سوی سازمان ملل بود به هرچه شدیدتر شدن مسئله و پیچیدگی آن کمک می‌کرد.

ـ عمده‌ترین محورهای برخورد ترکیه با بحران کردی را می‌توان به شرح زیر فهرست کرد.

1) استراتژی ادغام، حذف و همانندسازی جامعه‌ی کرد در درون جامعه‌ی ترک و تشکیل ناسیونالیسم ملی ترکی در مقابل ناسیونالیسم محلی و قوم‌گرایی کرد.

2) استراتژی برخورد نظامی و اقدامات امنیتی یا نظامی در جهت ضربه زدن به گروههای تجزیه‌طلب کردی.

3) استراتژی بهره‌برداری از وجود متغیر کردی در میان همسایگان ترکیه و در راستای ریشه‌کن کردن بحران کردستان، ترکیه و فشار به کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای همکاری با این کشور در مبارزة فراگیر برعلیه گروههای معترض کردی.

این سیاست دولت ترکیه به نوعی فرافکنی بحران داخلی تعبیر می‌شود. موجب شده است در سطح روابط منطقه‌ای بحران کردستان ترکیه به زمینه‌ای برای همگرایی یا واگرایی تبدیل شده و در عین حال به اهرمی در جهت پیشبرد اهداف اقتصادی و سیاسی ترکیه در منطقه خصوصاً شمال عراق شود. وضعیت موجود در ترکیه بیانگر آن است که مسئله‌ی کردها نقش اساسی در آینده خواهد داشت. و آزمایشی است برای این کشور در مبارزه برای حفظ نظام آتاترک و در کل مسئله‌ی کردها در ترکیه مسئله‌ای حساس است. ترکیه نه تنها با سرکوب کردها نمی‌تواند ژست لازم دموکراتیک غرب را که مورد توجه آنان است بگیرد و راه را برای آرزوی دیرینه‌ی سیاستمدارن ترکیه که همانا ورود به خانواده‌ی اروپایی است، هموار کند، بلکه برای غرب مشخص کرده که با ادامه‌ی بحران کردها نمی‌تواند به ترکیه‌ای ظاهراً دموکراتیک توجه کند.

راه حل‌هایی هم که برای حل مسئله‌ی کردها مطرح می‌شود. شامل: تغییر در سیاست‌های موجود، تدابیر اقتصادی و یا حقوق فرهنگی می‌باشد.

ـ سیاست منطقه‌ای ترکیه:

اساس سیاست خارجی ترکیه در منطقه در خلال جنگ سرد بر پرهیز از شرکت در منازعات مسائل خاص منطقه استوار بود. سیاست سنتی ترکیه همیشه بر این اصل استوار بوده است که خود را از منازعات خاورمیانه به دور نگه دارد. ترکیه در جنگ طولانی ایران و عراق بی‌طرفی خود را حفظ کرد. و این بی‌طرفی از همان سیاست سنتی منشأ می‌گیرد.

ـ اصول و سیاست خارجی ترکیه در منطقه در طول جنگ سرد به شرح زیر است:

1) عدم مداخله در مناقشات بین کشورهای منطقه.

2) عدم مداخله در امور داخلی کشورهای منطقه.

3) توسعه‌ی روابط همه جانبه با کشورهای منطقه.

4) پیشینه کردن تجارت و روابط اقتصادی با کشورهای منطقه.

5) جدایی مستمر میان مجموعه کشورهای عربی به منظور تضعیف اعراب در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی.

6) تفکیک مسئله‌ی روابط خاورمیانه‌ای از نقش ترکیه در میان متحدان غربی خود.

7) موازنه‌ی دقیق برخورد با مسئله‌ی فلسطین و اسرائیل. پس از جنگ سرد شرایط جدیدی برای دستگاه سیاست خارجی ترکیه بوجود آمد. مجموعه تحولاتی که از اواخر دهه‌ی (80.م) رخ داد آنکارا را برآن داشت تا در جهت ایفای نقش فعال در صحنه‌ی بین‌المللی گام بردارد. در این راستا تورگات اوزال رئیس جمهور پیشین ترکیه براین عقیده بوده که باید سیاست خارجی نوین را اتخاذ کرد. بطور کلی سیر تاریخی سیاست منطقه‌ای ترکیه را می‌توان به 4 دوره تقسیم کرد.

1) دوره اول: از جنگ جهانی دوم تا سال 1960. در این دوره ترکیه از سوی شوروی مورد تهدید بود و از طرفی دیگر اعراب نیز درگیر حرکتهای ناسیونالیستی و چپ‌گرا قرار داشتند. لذا ترکیه با قرار گرفتن در جبهه‌ی غرب (عضویت در ناتو) در سال 1952) عملاً در رو در روی اعراب قرار گرفت.

2) دوره دوم: از آغاز بحران قبرس تا بحران نفتی (1973) ترکیه: در این ترکیه دوره متوجه اهمیت کشورهای منطقه در دیپلماسی خود شده و سیاست نزدیکی با این کشورها را در پیش گرفت.

3) دوره سوم: از بحران نفتی تا جنگ نفت در خلیج فارس: در این دوره اعراب منطقه به عنصر اساسی در سیاست خارجی ترکیه مبدل شدند. این امر ناشی از دو علت بود. 1) افزایش قیمت نفت. 2) بازار مصرفی کشورهای منطقه.

4) دوره چهارم: جنگ نفت تا حال حاضر: با شروع جنگ نفت و اشغال کویت توسط عراق و سقوط شوروی و بلوک شرق معادلات امنیتی را به ضرر ترکیه می‌نمود. در این زمان ترکیه احساس می‌نمود که باید سیاست سنتی و عدم مداخله در مناقشات منطقه‌ای را کنار بگذارند، بنابراین برعلیه جنگ عراق وارد جبهه‌ی متحدان گردید.

«روابط»

ـ روابط ترکیه و آمریکا:

بعد از کودتای (1980.م) ترکیه، روابط آنکارا و واشنگتن بهبود و گسترش یافت. این تلاشها نیز به قراردادهای همکاری اقتصادی و دفاعی در سال (1980.م) مقرر گردید.

اوزال با نگرش‌های آمریکایی خود باعث تقویت و گسترده شدن این روابط گردید و در آغاز دهه‌ی 90 با تحولاتی که صورت گرفت اهمیت ترکیه برای جهان غرب تا حدودی کاهش پیدا نمود. ترکیه در جنگ آمریکا با افغانستان ضمن باز کردن آسمان خود برای هواپیماهای آمریکایی جهت آماده ساختن فرودگاههای مناسب در قفقاز، آذربایجان و در آسیای مرکزی مسئولیت یافت. نکته‌ی دیگر اینکه با توجه به رأی آمریکا در اعطای اعتبارات چند میلیارد دلاری صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی به ترکیه، همواره این کشور ناچار به تبعیت از درخواستهای سیاسی، اقتصادی و نظامی آمریکا بوده است. ناظران آگاه مناسب ترکیه با آمریکا را در شرایط فعلی دوران سیرنزولی از مشارکت به هم پیمانی ـ نظامی ارزیابی کرده و بر این عقیده‌اند که تحولات داخلی در آمریکا به ویژه پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آن کشور و نتایج جنگ قدرت بین جناحهای داخلی آمریکا روند عادی مناسبات واشنگتن و آنکارا شکل خواهد داد.

حمایت آمریکا از ترکیه برای پیوستن به اتحادیه یک رابطه‌ی دیگر است. ترکیه در ارتباط با حمله‌ی نظامی آمریکا به عراق در رابطه با آمریکا در یک پارادوکس قرار داشت. از یک سو بعنوان عضو ناتو مجبور به همسویی با آمریکا بود. برای پیوستن به اتحادیه‌ی اروپا ترکیه برای کسب جواز عضویت در اتحادیه نیاز به حمایت آمریکا داشت. از سویی دیگر یک کشور اسلامی نمی‌توانست بطور علنی از حمله‌ی آمریکا به عراق حمایت کند. نگرانیهای عمده‌ی ترکیه در قبال عراق عبارتند از:

1) بی‌ثباتی عراق منجر به تلاش برای تأسیس یک دولت کرد در منطقه گردد.

2) بی‌ثباتی عراق موجب اوج مهاجرت از این کشور به ترکیه گردد.

3) مناسبات ترکیه با رهبران کرد عراق به خطر می‌افتد.

ـ روابط ترکیه با رژیم اشغالگر قدس:

در مورد پیشینه‌ی تاریخی روابط بین دو کشور باید گفت که اعتلاف ترکیه با غرب اساسی‌ترین عامل خارجی مؤثر بر سیاست‌های منطقه‌ای ترکیه بوده است. با توجه به این مطلب آنکارا پس از دو ماه که آمریکا، اسرائیل را به رسمیت شناخت آنکارا هم اسرائیل را به رسمیت شناخت.

سیاست ترکیه در نیمه‌ی دوم سال (1960.م) را نیز باید در راستای استفاده‌ی همه‌جانبه‌ی این کشور از طرفین درگیر در مسئله‌ی فلسطین دانست. این رویکرد نیز در سیاست‌های خارجی ترکیه دوام چندانی نیافت. و این کشور به قطعنامه‌های طرح شده از جانب اعراب علیه رژیم صهیونیستی در سازمان ملل متحد رأی موافق داده و همچنین با رسمیت شناختن سازمان آزادی‌بخش فلسطین در ژانویه‌ی (1975.م) بعنوان نماینده‌ی انحصاری فلسطینی‌ها چرخش جدیدی را در روابط خود با تل آویونشان می دهد. اهداف ترکیه از توسعه‌ی روابط با اسرائیل:

1ـ تلاش برای ایفای نقش قدرت منطقه‌ای. 2ـ همکاری امنیتی و تقویت بنیه‌ی نظامی. 3ـ مقابله با تهدیدات یونان و سوریه. 4ـ بهره‌گیری از توان سرمایه‌گذاری صاحبان سرمایه (اسرائیل)

ـ اهداف اسرائیل: 1ـ مقابله با گسترش اصول‌گرایی در منطقه (بیشتر متوجه ایران است). 2ـ استفاده از موقعیت ژئوپلیتیکی ترکیه بعنوان پل ارتباطی با مناطق استراتژیکی آسیاس مرکزی و قفقاز. 3ـ تأمین منافع امنیتی برای مقابله با دشمنان مشترک اسرائیل و روند صلح خاورمیانه. 4ـ دستیابی به منابع آب ترکیه در صورت بروز بحران در سطح منطقه‌ی خاورمیانه. 5ـ یکی از مهمترین اهداف اسرائیل از روابط با ترکیه خروج از انزوای سیاسی و اقتصادی منطقه است.

روابط ترکیه و ایران:

روند مناسبات ایران و ترکیه طی سالیان متمادی حاکی از فراز و نشیب‌هایی در ابعاد سیاسی و اقتصادی بوده است و البته این مناسبات تا کنون نتوانسته بر روی پایه‌ای استوار برقرار گشته و از روند طبیعی و منجی برخوردار شود. این فراز و نشیب‌ها و تحولات، خود شدیداً از تحولات بین‌المللی و مسائل داخلی در کشور نشأت می‌گیرد. روابط سیاسی ایران و ترکیه بطور رسمی از سال 1835 با تأسیس سفارت عثمانی در تهران برقرار گردید. ـ روابط ترکیه و ایران قبل از انقلاب اسلامی:

پایان جنگ جهانی اول همراه با تحولات و دگرگونیهای سیاسی در کشورهای جهان و بویژه منطقه‌ی خاورمیانه بود. اوضاع داخلی دو کشور ایران و ترکیه و سیاست و جریانات حاکم بر جهان منجر به انقراض سلسله‌ی قاجاریه در ایران و انقراض و تجزیه‌ی امپراطوری عثمانی و پس از آن روی کار آمدن رضاخان در ایران و مصطفی کمال پاشا (آتارترک) در کشور ترکیه شد.

گسترش روابط دو کشور و ارتقای سطح آن بعد از رضاخان توسط جانشین وی و بعد از درگذشت آتاترک توسط رؤسای جمهوری بعدی ترکیه دنبال گردید. روابط ایران و ترکیه در این دوره علاوه بر مناسبات معمول و دوجانبی نزدیک، عمدتاً در چهارچوب پیمان‌های منطقه‌ای سنتوو (R.C.D) اکو شکل یافت در کنار امضای این پیمانها، همکاریهای دو کشور در بسیاری از زمینه‌های اقتصادی، فرهنگی و نظامی در زمان حکومت محمدرضاشاه پهلوی جریان داشت. که از آن جمله می‌توان به حدود 20 هیئت نظامی طرفین که در طی آن سالها از کشورهای یکدیگر دیدار نمودند، اشاره کرد.

ـ روابط ترکیه و ایران بعد از انقلاب اسلام:

پیروزی انقلاب اسلامی در ایران باعث تغییر جهت اساسی در سیاست خارجی شد. که خروج از سنتو در سال (1979.م) و روی نمودن به کشورهای عدم تعهد (غیرمتعهدها) از جمله مظاهر بارز آن بود که ترکیه اندکی قبل از پیروزی انقلاب، سفیر خود را فراخواند و سپس با خلع سفرای رژیم گذشته از سوی ایران روابط سیاسی کشور به سطح تنزل یافت.

وقوع جنگ نفت در خلیج فارس، شکست حزب مام میهن در انتخابات اوایل (1990.م) ترکیه تقویت، موقعیت محافل غیردینی غرب‌نگر در سطوح رهبری ترکیه و مهمتر از آنها، درگذشت اوزال، سبب شد دورانی از روابط ایران و ترکیه آغاز شود که کاهش سطح روابط در بیشتر زمینه‌ها بوجود آمد. روابط اقتصادی دو کشور با کاهش سطح مبادلات تجاری نسبت به سالهای گذشته در مورد سیاست‌های منطقه‌ای نیز به علت توسعه‌ی بی سابقه روابط تلاویو و آنکارا، روابط ایران و ترکیه رو به سردی گرایید. اما در سال 1376 علی رغم برگذاری مانور نظامی مشترک ترکیه آمریکا و اسرائیل در دریای مدیترانه (در دی ماه 1376) که با نارضایتی اکثر کشورهای اسلامی، عربی و ناخرسندی ایران مواجه شد در اسفند 1376 تهران و آنکارا تصمیم گرفتند تا روابط دیپلماتیک خود را به سطح سفیر باز گردانند. لذا سفیر ترکیه در اسفند ماه به ایران آمد و پس از آن سفیر ایران راهی ترکیه شد.

روابط در کشور در حال حاضر در سطح سفیر بود و دو کشور کنسولگریهایی را نیز در خاک یکدیگر دایر کرده‌اند. روابط ایران و ترکیه پس از روی کار آمدن سید محمد خاتمی گسترش یافت. ترکیه در سال 2003 میلادی پس از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه، مناسبات خود را با ایران در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی تجاری و امنیتی، انرژی و فرهنگی گسترش داد. وجود اعتماد متقابل که در سالهای اخیر بین دو کشور ایجاد شده است، در سال (2003.م) مستحکم شد.

روابط ترکیه و اتحادیه‌ی اروپا

مقدمه:

برخی آغاز پیوند ترکیه با اروپا را از زمان حکومت پیشین آن یعنی امپراطوری عثمانی و از جنگ کریمه می‌دانند. اروپایی شدن ترکیه پس از جنگ جهانی اول و فروپاشی امپراطوری عثمانی و شکل‌گیری ترکیه‌ی امروزی بصورت جدی آغاز شد. کمال مصطفی پاشا (آتاترک) با پیروی اندیشه‌ی جدایی دین از سیاست، بسیاری از مظاهر زندگی غربی را در جامعه‌ی ترکیه با اکثریت مسلمان وارد کرد.

پیوند اصلی ترکیه با غرب و اروپا بیشتر از 2 جنبه بود.

1) از نظر اجتماعی، اقتصادی حضور هزاران ترک مهاجر ترکیه در اروپا و بویژه در آلمان نوعی وابستگی دوجانبه را سبب شد از یک سو اروپا و بویژه آلمان از نیروی کار ارزان ترکیه به اشعار کرد و از سوی دیگر دستمزد کارگران منبع درآمد چشمگیری برای ترکیه بود.

2) از نظر سیاسی ـ نظامی: عضویت ترکیه در ناتو در سال 1952 این کشور را در مدار سیاسی ـ نظامی غرب و ابزار کاربرد سیاست در جلوگیری از نفوذ کمونیست درآمد، با ورود ترکیه به ناتو نیاز امنیتی غرب به ترکیه از یک سو و تلاش رهبران کشور به تبدیل ترکیه به یک کشور اروپایی از سوی دیگر باعث گردید که این کشور به زودی در سازمانهای عمدتاً اروپایی عضو شود.

لذا عمدتاً نگرش ترکیه به این سازمانها به گونه‌ای تدوین شد که به سیاست خارجی ترکیه بعد اقتصادی دارد. به این ترتیب سیاست خارجی ترکیه در این چهارچوب تا اواخر دهه‌ی شصت میلادی بصورت تابعی از سیاست غرب در خاورمیانه بطور اخص، و در میان کشورهای جهان سوم به طور اعم بود. گرایش رهبران ترکیه به سمت غرب و اروپا به عنوان یکی از اصول کمال از یک سو و وابستگی نسبی و متقابل غرب و ترکیه در چارچوب فضای جگ سرد و نظام دو قطبی زمینه را برای پیگیری الحاق ترکیه به ساتارهای اروپایی را فراهم نموده است. در این چارچوب در راستای نیل به هدف مهم عضویت کامل در جامعه‌ی اروپا براساس مفاد معاهده‌ی آنکارا دولت ترکیه صرف‌نظر از اقدامات سیاسی در سال 1980.م برنامه‌ی وسیعی تحت عنوان (برنامه‌ی تثبیت و اصلاحات) را مورد اجرا گذاشت.

این برنامه که با هدف مواجهه با فشارهای وارده به بودجه‌ی عمومی از ناحیه‌ی موازنه‌ی منفی قیمت‌ها با ایجاد تعادل در بازارهای عمده، جلوگیری از شتاب نرخ تورم و نیل به ثبات قیمت‌ها، خصوصی‌سازی شرکتها دولتی و آزادسازی تجارت و پرداختهای خارجی، طراحی شده بود. با اجرای برنامه‌ی اصلاحات اقتصادی سال 1980 و اصلاحات ساختاری که در اقتصاد این کشور ایجاد گردید. اقتصاد ترکیه از ماهیت درون‌نگر خود به اقتصادی مبتنی بر بازار آزاد و با جهت‌گیری صادرات متحول گردید. با نمایان شدن کار عملی این تحولات بر اقتصاد ترکیه وافزایش قابل توجه توان صنعتی کشاورزی و صادرات این کشور سازمان توسعه‌ی اقتصادی که مسئولیت پیگیری تحولات روابط ترکیه و جامعه‌ی اروپا را به عهده داشت پس از تجزیه و تحلیل موضوع عضویت این کشور در جامعه‌ی اقتصادی اروپا و نتیجه‌گیری مثبت از وضعیت موجود، در آوریل 1987 درخواست رسمی ترکیه برای عضویت کامل شورای تسلیم وزیران جامعه نمود. با این وجود اگرچه ترکیه در مسیر پیوستن خود به اتحادیه با دشواریها و پیش‌شرطهایی از طرف اتحادیه‌ی اروپا روبه رو بوده است، اما همواره سعی کرده است که در مسیر رفع این دشواریها و اتخاذ معیارهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی مورد نظر اتحادیه قدم بردارد. در راستای چنین هدفی جامعه، سیاست، اقتصاد در ترکیه در دهه‌های اخیر تغییرات قابل توجه داشته است. البته با توجه به موقعیت منطقه‌ای ترکیه اتحادیه‌ی اروپا هرگز خواهان ترک و بیگانه شدن ترکی نیست.

در این حال هیچ اتفاق نظری نه در ترکیه و نه در اتحادیه در خصوص روابط بین دو طرف و عضویت این کشور در اتحادیه‌ی اروپا وجود ندارد.

زمینه روابط ترکیه و اتحادیه‌ی اروپا

برای ارائه روشن‌تر و واضح‌تر روابط این دو مجموعه ناگزیر هستیم که یک بررسی تاریخی از روابط آنها داشته باشیم. روابط ترکیه بخشی از روند طولانی غربی شدن این کشور است که ریشه‌های آن پایان قرن هجدهم برمی‌گردد، اما پیشرفت‌های عمده در رابطه‌ی این دو بطور رسمی از دهه‌ی 1950 آغاز شد. در این مدت جنگ سرد که فرصت‌ها و مشکلات زیادی به بار آورد. ترکیه پس از آغاز جنگ سرد در این مدت که دارد دکترین ترومن و طرح مارشال آمریکا شد، به سازمانهای بزرگ غربی از جمله شورای اروپا و ناتو پیوست. وقتی ترکیه در سال 1959 تقاضای عضویت در جامعه‌ی اقتصادی اروپا را مطرح کرد. بلافاصله یونان پس از معاهده‌ی جامعه‌ی اقتصادی اروپا با این تقاضا موافقت کرد و پس از مذاکرات مشقت‌بار قراردادی نیز با عنوان توافق آنکارا (AA) توسط آنکارا و بروکسل به امضاء رسیده این قرارداد عضویت کامل ترکیه را در آینده دربر می‌گرفت. در حقیقت ترکها توافق آنکارا را به مثابه تأیید هویت غربی و آغاز پیوستن نهایی کشورشان به اتحادیه اروپا می‌نگریستند و این آرزوی همیشگی کمال آتاترک بوده است. این تحولات داخلی و خارجی پس از توافق آنکارا بطور چشمگیری پایه‌ی این روابط را سست نمود و بر جایگاه ترکیه در سیاست‌های بین‌المللی و در کل بر روباط غرب تأثیر گذاشت. البته امضای پروتکل الحاقی در 1970 موجب هماهنگی ترکیه با جامعه‌ی اقتصادی اروپا در زمینه‌ی اقتصادی شد.

تحولات داخلی و خارجی در روابط ترکیه و جامعه‌ی اقتصادی اروپا و فرایند پیوستن ترکیه را به مراتب پیچیده کرد. اما با روی کار آمدن ترگوت اوزال و سیاست‌های او که قادر بود تصمیم عضویت کامل در سال 1987 را بگیرد. اما وقتی اوزال به قدرت رسید به دلیل شناخته شدن او بعنوان یک سیاستمدار مخالف اروپا و سیاست‌های نظامی ضد دموکراتیک او موجب سردی روابط شد. او در سال 1986 با یک چرخش سریع 180 درجه‌ای خود که یک رویکرد عملگرایانه و لیبرالیستی بود شرایط را تغییر داد. و آمریکا بطور رسمی ترکیه را تشویق می‌کرد، و آشکارا به کشورهای اروپایی دستور داد درها را به روی آنکارا نبندند. همزمان نیز اوزال اعلام کرده بود که این درخواست بخشی از غربی شدن ترکیه است. که بطور مسلم به جامعه‌ی اروپا خواهد پیوست.

ـ پایان جنگ سرد و نظر کمیسیون در سال 1989. میلادی:

در این کمیسیون بحثها با استدلالهای خیلی معروف بر سر موافقت‌های سیاسی و اقتصادی ترکیه در برابر دوازده کشور اروپایی شروع شد که با ابهام ناشی از هویت ترکیه پایان یافت. اما کمیسیون در گزارش رسمی خود بودن توجه به مسئله‌ی هویت ترکیه به دو نکته متمرکز شد.

1) سیستم سیاسی 2) سیستم اقتصادی ترکیه. بطور کلی کمیسیون گزارش خود را بر مسئله‌ای متمرکز کرده بود که در 30 سال گذشته میان آنکارا و بروکسل وجود داشت.

طبق این گزارش اگرچه ترکیه از نظر اقتصادی به پیشرفت خوبی رسیده بود اما هنوز مشکلات حل نشدنی زیادی داشت. اما ترکیه با وجود اینکه با مشکلات عوامل جدید مواجه بود سعی کرده است تا از آنها در توسعه‌ی روابط خود با غرب و بویژه درحد پیوستن به اتحادیه‌ی اروپا بهره ببرد حقیقت این است که روابط ترکیه با اتحادیه در همین دهه متأثر از تحولات جهانی و منطقه‌ای بود. از سال 1990 و رابطه‌ی ترکیه با اروپا بهبود یافت. به رغم جنبه‌های منفی نظر کمیسیون بی‌تردید روشن شد که اروپائیان باید روابط خود را با ترکیه تقویت کنند اعضای جامعه‌ی اروپا به غیر از یونان نظر کمیسیون را بی‌هیچ اظهارنظری پذیرفتند. اما یونان همواره براهداف خود شامل حل مسئله‌ی قبرس، نظام دموکراتیک و بهبود وضعیت حقوقی بشر در ترکیه تاکید می‌کرد. بعد از درخواست شورای جامعه‌ی اروپا از کمیسیون مبتنی بر توسعه‌ی روابط جامعه با ترکیه. کمیسیون در سال (1990.م) ابلاغیه‌ای را تصویب کرد که طرح ماتاتوس نامیده شد، که این طرح شامل:

1) تکمیل توافق اتحادیه‌ی گمرکی تا سال (1995.م)

2) انتشار چهارمین پروتوکل که در سال (1981.م) به امضاء رسیده بود.

3) توسعه‌ی همکاری در گفت گوی سیاسی و فرهنگی با ترکیه.

تعداد از کشورهای اتحادیه‌ی اروپا بویژه فرانسه و بریتانیا از چنین واکنشی استقبال کردند، و این سیاست از سوی آلمان نیز مورد استقبال قرار گرفت. اما اعتراض یونان و دیگر اعضای کوچکتر بخاطر عدم علاقه به ترکیه این امکان را بوجود آورد تا طرح ماتاتوس تحت نظارت بریتانیا در سال (1992.م) دوباره فرمول‌بندی شود.

ـ نشست سران اتحادیه‌ی اروپا و اجلاس هلیسنکی:

فصل تازه در روابط ترکیه با اتحادیه‌ی اروپا تا زمان اعلام نتایج سران اتحادیه‌ی اروپا در هلیسنکی در دسامبر (1999.م) هیچ تغییر ضروری به نفع ترکیه صورت نگرفت. در این حین ترکیه همواره برای بهبود روابط خود با اتحادیه‌ی اروپا بر تحقیق شرایط صرار داشت. اتحادیه‌ی اروپا باید رسماً ترکیه را عضو داوطلب اعلام کند، موقعیت ترکیه باید همانند موقعیت دیگر کشورهای داوطلب باشد و در نهایت اتحادیه‌ی اروپا باید با کشورهای داوطلب یک نشست «روند توسعه» را ساماندهی کند نه روند عضویت. در شرایط مذکور ترکیه به نشست سران اروپا در هلسینکی دعوت شد. در مجموع افکار عمومی ترکیه از این تصمیم بعنوان یک لحظه‌ی تاریخی استقبال کرد و آنرا گامی مثبت برای پیوستن به اتحادیه‌ی اروپا عنوان کرد.

ـ نقش حزب عدالت و توسعه درالحاق ترکیه به اتحادیه‌ی اروپا:

رأی پارلمان اروپا به شروع مذاکرات به عضویت ترکیه بزرگترین پیروزی حزب عدالت و توسعه «رجب طیب اردوغان» و عبدالله گل در سیاست خارجی و داخلی پس از پیروزی در آخرین انتخابات پارلمان ترکیه به شمار می‌رود. که اتحادیه‌ی اروپا 3 اکتبر 2005 را مشخص کرد تا ترکیه مذاکراتش را برای عضویت کامل در اتحادیه‌ی اروپا آغاز کرد. اما شاید مهمترین تحول داخلی ترکیه در سال 2004 بتوان کمرنگتر شدن حضور نظامیان در عرصه‌ی سیاست این کشور خواند. دوستی با دشمنان قدیمی با اجلاس آنکارا در سال 2004 که میزبان شدن سوریه، روسیه و یونان بود، تحولی بود که ترکیه در عرصه‌ی سیاست خارجی اش پس از سالها تجربه کرد. نهایتاً شروع مذاکرات عضویت ترکیه با اتحادیه‌ی اروپا، پیروزی حزب عدالت توسعه محسوب می‌شد. زیرا ورود به اتحادیه‌ی اروپا یکی از مهمترین اهداف سیاست خارجی ترکیه در چند دهه‌ی اخیر بوده است. در شرایطی که احزاب راست و چپ گرا در دولتهای اعتلافی خود در دهه‌ی 90 توان پیشرفت جدی را در این راهبرد نداشتند. حزب اسلامگرایی و توسعه در دوران حکومت خود با سلسله‌ای از اقدامات تدرجی بلندترین و سخت‌ترین گام را در این فرایند برداشت. از طرف دیگر در مجموع اردوغان نیز پس از رسیدن به قدرت به جای درافتادن با مدار قدرت نخبان ترک و یا محتمل‌ترین وضعی که پیش‌بینی می‌شد، یعنی ضد و بند با نخبگان حاکم و تلاش برای حفظ وضع موجود. به گزینه‌ی سوم روی اورد. و تلاش کرد که اجماعی در بین نخبگان ایجاد کند و ترکیه را از منازعات داخلی و تأثیرپذیری از فرایندهای داخلی تا حد قابل توجهی نجات دهد، و تغییرات بوجود آمده را به درستی مدیریت کند. بدین ترتیب روابط تاریخی ترکیه با اتحادیه‌ی اروپا روشن ساخت که ترکیه از چند طیف طرفداران و مخالفان در اتحادیه برخوردار می‌باشد و تا اندازه‌ای مشخص شد که ترکیه با چه نوع مشکلاتی برای عضویت در اتحادیه اروپا مواجه می‌باشد. حال که تصویری کلی از کیفیت و فعالیت این دو مجموعه بدست آمد لازم است به متغیرهای داخلی و خارجی در کیفیت و روند عضویت ترکیه در اتحادیه‌ی اروپا پرداخته شود.

ـ دلایل ترکیه برای عضویت در اتحادیه‌ی اروپا:

بر پایه‌ی استدلال ترکیه عضویت در اتحادیه‌ی اروپا سبب تحولاتی سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در کشور خواهد شد. که دسته‌ای بطور مستقیم و دسته‌ای دیگر به پیروی از تحولات رخ می‌دهد.

از دلایلی که بیشتر صاحب‌نظران سیاسی در مورد پافشاری ترکیه برای عضویت در اتحادیه‌ی اروپا به دست می‌دهند موارد زیر است:

1) ایجاد ثبات و امنیت سیاسی بیشتر. 2) ایجاد تعامل در جهت کاهش قدرت نظامیان 3) ارائه و تقویت جدایی دین از سیاست 4) بهرمندی از مزایای اقتصادی عضویت در اتحادیه‌ی اروپا 5) جذب سرمایه‌گذاری و کاهش بیکاری و بدهی‌های کشور 6) انتقال دانش و فناوری و برآوردن منافع مالی 7) بی‌اثر کردن تلاشهای مخالفین کشور مانند یونان 8) داشتن اهرمی در بهبود روابط با همسایگان آسیایی و نفوذ در خاورمیانه.

ترکیه با درنظر گرفتن دلایل بالا با طرحهای ضربتی موضوع عضویت در اتحادیه را پیگیری کرده و مرتب‌تر سرعت و شدت اصلاحات افزوده است. تا اوت 2002، 3 رشته اصلاحات را برپایه‌ی خطوط ترسیم شده کمیسیون اروپا شامل: 1) از بین بردن مجازات اعدام 2) اعطای حقوق مربوط به زنان و تحصیلات به اقلیت کرد.

اصلاحات مربوط به برقراری اقتصاد آزاد و نیز در سال گذشته اصلاحات بیشتر برای تأمین معیارهای کپنهاگ را انجام داده است.

ـ موانع و چالشهای عضویت ترکیه در اتحادیه‌ی اروپا:

ترکیه برای پیوستن به اتحادیه‌ی اروپا با موانع متعددی روبه‌رو می‌باشد. از نگاه اتحادیه‌ی اروپا بایستی تغییرات زیادی در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، باید صورت دهد. تا این کشور همگرایی بیشتری نسبت به اتحادیه‌ی اروپا پیدا نماید. در یک تقسیم‌بندی کلی طیف وسیعی از مشکلات و موانع اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و سیاست‌های خارجی در ترکیه وجود دارد که بایستی رفع شوند و در عمل نیز پیدا کرده‌اند. البته در این قسمت به بررسی و مطالعه‌ی عوامل واگرا و چالش‌زا در پیوستن به اتحادیه‌ی اروپا می‌پردازیم. اولین مسئله وجود تردید در خصوص ماهیت اروپایی بودن ترکیه است. ماده پنج پیمان، ستریخت بر این نکته

---

راهبری نوشته‌ه