دکتر عصمت مهدیخانی مقدم

استاد مشاور

دکتر جواد کریمی

مهرماه ۱۳۹۰

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

چکیده:

به منظور شناسایی نماتدهای انگل گیاهی ریزوسفر مزارع خانواده کدوئیان استان خراسان رضوی، طی سال های ۱۳۸۸ ، ۱۳۸۹و ۱۳۹۰ تعداد ۵۴ نمونه خاک از مزارع گیاهان خانواده کدوئیان استان جمع آوری گردید. نمونه های خاک به آزمایشگاه گیاه پزشکی دانشگاه فردوسی مشهد منتقل شده و در دمای ۴ درجه سانتی گراد نگهداری شدند.سپس مرحله ی شستشوی خاک ها واستخراج نماتدها با بهره گرفتن از روش تغییر یافته تلفیق الک و سانتریفیوژ جن کینز(Jenkins, 1964 ) انجام شد ونماتدهای استخراجی طبق روش دگریس (De Grisse, 1969 ) تثبیت و به گلیسیرین منتقل شدند. سپس از آنها اسلایدهای میکروسکوپی توسط میکروسکوپ نوری جهت بررسی مشخصات مرفولوژیکی تهیه شد. درنهایت تعداد ۱۸۰۰ نماتد از ۵۴ نمونه خاک،پس از اندازه گیری های لازم و رسم تصاویر مورد نیاز شناسایی شدند که با بهره گرفتن از منابع و کلیدهای موجود توانستند در ۲۳ گونه نماتد متعلق به ۱۵ جنس طبقه بندی شدند که عبارتند از:

Aphelenchus avenae, A. isomerus, Basiria graminophila, Boleodorus thylactus, Ditylenchus medicaginis, D. tenuidens, Filenchus cylindricaudus, F. thornei, F. vulgaris, ، Helicotylenchus egyptiensis, H. pseudorobustus, Geocenamus tenuidens, Irantylenchus clavidorus, ، Merlinius brevidens, ، Meloidogyne javanica ,، Neopsilenchus magnidens, Pratylenchus coffeae, ، P. thornei, P. neglectus, Psilenchus iranicus, Tylenchorhynchus goffarti, T. solani, Zygotylenchus guevarai

از بین جنس ها و گونه های شناسایی شده چهارگونه ، Psilenchus iranicus ، F. vulgaris ، Geocenamus tenuidens و Meloidogyne javanica بیشترین فراوانی را در مزارع استان برخوردار بودند.در ادامه تحقیق، به منظور شناسایی نماتدهای ریشه گرهی مزارع کدوئیان استان تعداد ۸ نمونه خاک و ریشه آلوده به نماتد از مناطق مختلف استان جمع آوری گردید. که در این نمونه ها گونه Meloidogyne javanica جداسازی و شناسایی گردید.

کلید واژه‌ها: خراسان رضوی، ریزوسفر ، کدوئیان ، نماتدهای انگل گیاهی

فهرست مطالب

فصل اول. ۱

مقدمه و اهمیت تحقیق. ۱

۱-۱-گیاهشناسی خانواده کدوئیان. ۱

۱-۱-۱-گیاه شناسی خربزه ، منشأ و تاریخچه. ۱

۱-۱-۲-گیاه شناسی خیار، منشأ و تاریخچه. ۴

۱-۱-۳-گیاه شناسی طالبی، منشأ و تاریخچه. ۳

۱-۱-۴-گیاه شناسی کدو، منشأ و تاریخچه. ۳

۱-۱-۵-گیاه شناسی هندوانه ، منشأ و تاریخچه. ۴

۱-۲- نیازهای محیطی خانواده کدوئیان. ۴

۱-۳- بررسی وضعیت سطح زیر کشت، عملکرد و تولید در جهان. ۵

۱-۴- بیماری های مهم کدوئیان. ۶

۱-۵- اهمیت و اهداف تحقیق. ۶

فصل دوم. ۹

بررسی منابع. ۹

۲-۱- اهمیت نماتد های انگل گیاهی بر روی خانواده کدوئیان. ۹

۲-۲- مطالعات انجام شده در جهان و ایران. ۱۰

فصل سوم. ۱۵

مواد و روش ها ۱۵

۳-۱- نمونه برداری ۱۵

۳-۲- استخراج نماتدها ۱۸

۳-۲-۱- استخراج نماتدهای کرمی شکل از خاک ۱۸

از ریشه. ۱۹

۳-۴- کشتن، ثابت کردن و انتقال نماتدها به گلیسیرین خالص ۲۰

۳-۵- تهیه اسلاید های میکروسکوپی ۲۱

۳-۵-۱- تهیه اسلایدهای دایم از نماتدهای کرمی شکل. ۲۱

و تهیه اسلاید میکروسکوپی ۲۲

۳-۶- مشخصات مورفولوژیک و مورفومتریک مورد استفاده در تشخیص گونه ها ۲۲

۳-۶-۱- مورفومتری و رسم تصاویر. ۲۴

۳-۷- جداسازی نماتد های ریشه گرهی و خالص سازی آنها ۲۶

: ۲۷

۳-۸-۱-انجام واکنش PCR : 27

۳-۸-۲-روش دستی PCR 28

۳-۸-۳- تشخیص فرآورده های PCR 29

فصل چهارم. ۳۱

نتایج و بحث ۳۱

۴-۱- نتایج ۳۱

۴-۲- شرح جنس ها و گونه های شناسایی شده ۳۲

۱۸۶۵٫ ۳۲

Bastian , 1865. 32

Anderson & Hooper,1980. 33

۱۹۵۹٫ ۳۴

siddiqi,1959. 35

۱۹۴۱٫ ۳۷

Thorne, 1941. 37

۱۹۳۶٫ ۳۹

Wasilewska, 1965. 39

Gritzenko, 1971. 40

Andrassy,1954 (Mey,1961) 42

(wu,1969) siddiqi, 1986. 43

(Thorne & Malek,1968)Siddiqi,1986. 44

(Brzeski,1963) Lownsbery ,1985. 46

۱۹۶۸٫ ۴۷

, Thorne & Malek, 1968. 48

۱۹۴۵٫ ۵۱

, Tarjan, 1964. 52

(Steiner,1964) Golden ,1956. 53

۱۹۷۲٫ ۵۵

, Kheiri,1972. 56

۱۸۹۲٫ ۵۷

(Treub,1885) chitwood, 1949. 59

۱۹۷۰٫ ۶۱

(Allen,1955) siddiqi,1970. 61

۱۹۶۸٫ ۶۳

(Thorne,1949) Thorne & Malek, 1968. 64

۱۹۳۶٫ ۶۶

(Zimmermann, 1898)Filipjev & Schuurmans Stekhoven, 1941. 66

(Rensch, 1924) Filipjev & Schuurmans stekhoven, 1941. 67

, Sher & Allen ,1953. 68

۱۹۲۱٫ ۷۰

, Kheiri,1970. 71

۱۹۱۳٫ ۷۲

, Sturhan, 1966. 74

, Gupta & Uma, 1982. 74

۱۹۶۳٫ ۷۶

(Tobar jimenz, 1963) Braun & Loof,1966. 76

فصل پنجم. ۷۹

نتیجه گیری کلی و پیشنهادات ۷۹

۵-۱- نتیجه گیری کلی ۷۹

۵-۲- پیشنهادات ۷۹

منابع ۸۱

فهرست جداول

جدول۳-۱: مکان، زمان و نوع آبیاری در نمونه های خاک جمع آوری شده ۱۶

جمع آوری شده ۱۹

جدول ۳-۳-: اجزاﺀ واکنش PCR برای ژن ITS. 28

آدرس سایت برای متن کامل پایان نامه ها

جدول ۳-۴-: برنامه PCR مورد استفاده برای ژن ITS. 29

(اندازه ها بر حسب میکرومتر). ۳۴

(اندازه ها برحسب میکرومتر). ۳۶

(اندازه ها بر حسب میکرومتر). ۳۸

از استان خراسان رضوی(اندازه ها بر حسب میکرومتر). ۴۲

(اندازه ها بر حسب میکرومتر). ۴۷

از استان خراسان رضوی (اندازه ها بر حسب میکرومتر). ۵۰

(اندازه ها بر حسب میکرومتر). ۵۵

(اندازه ها بر حسب میکرومتر). ۵۷

از استان خراسان رضوی (اندازه ها بر حسب میکرومتر). ۶۰

(اندازه ها بر حسب میکرومتر). ۶۳

s (اندازه ها بر حسب میکرومتر). ۶۵

(اندازه ها بر حسب میکرومتر). ۷۰

(اندازه ها بر حسب میکرومتر). ۷۲

(اندازه ها بر حسب میکرومتر). ۷۵

(اندازه ها بر حسب میکرومتر). ۷۷

فهرست اشکال

– نقشه مکان های نمونه برداری توسط دستگاه GPS. 17

– نتیجه الکتروفورز محصول PCR ونمایشگر محدوده ی مارکر. ۳۰

مقدمه و اهمیت تحقیق

۱-۱-گیاهشناسی خانواده کدوئیان

۱-۱-۱-گیاه شناسی خربزه ، منشأ و تاریخچه

نام علمی خربزه Cucumis melo L.

عقیده کلی بر این است که منبع اولیه خربزه آسیا است و چون شاهدی دال بر کاشت آن در زمان های قدیم موجود نیست ، احتمالاً در زمان های قدیم کاشت نمی شده است .

به نظر متخصصان طبقه بندی گیاهی ناحیه اصلی و منبع اولیه خربزه به شکل کنونی کشور ایران و قفقاز و کشورهای همسایه ایران است. نظریه دیگر دانشمندان طبقه بندی گیاهی بر این است که گونه های مختلف در آسیا و آفریقا به طور مجزا پدیدار گشتند )مبرلی ۱۹۸۷) .

مطالعه تحقیقات موجود نشان می دهد مراکز ثانوی خربزه در هندوستان ، ایران ، جنوب روسیه و چین بوده است . خربزه بهترین نتیجه را در آب و هوای گرم و خشک می دهند .این گیاه بر اساس منشأ خود طالب گرما و به ویژه نور است . هوای ابری و بارانی در موقع رسیدن میوه باعث می شود که خربزه طعم مطبوع و کیفیت لازم را پیدا نکند . دوره رویش این گیاهان طولانی تر از دوره رویش خیار بوده و بین ۸۰ تا ۱۰۰ روز متفاوت است . هرچند که خربزه در طیف وسیعی از انواع خاک ها کشت می شود ولی تنها در خاک های حاصلخیز که دارای مواد غذایی آلی و معدنی کافی باشند بهترین نتیجه را می دهند . ارقام کشت شده در ایران عبارتند از : تاشکندی ، مشهدی عباسی ، گرگاب ، شاه آبادی ، جعفری ، خاقانی ، حـاج ماشاءاللهی ، گرمساری ، محمد آبادی ، مجیدی ، روستاق ، صابونی ، جعفر آبادی ، عباس شوری ، سوسکی ، تخم محمد ، بلخی ، زرد ایوانکی ، شفیع آبادی ، شیرازی ، جارجو ، زابلی ، آتشین و شهسواری