ابزارها و تکنیک های اجرای سیاست خارجی
سیاست خارجی یک کشور پس از تصمیم گیری به وسیله افراد یا نهادهای رسمی و با استفاده از ابزارها و تکنیک های مختلف به مرحله اجرا گذاشته می شود. استفاده ی صحیح از این ابزارها در تحقّق هدف های سیاست خارجی و در میزان موّفقیّت یک کشور نقش تعیین کننده دارد. مهمترین این ابزارها عبارتند از : دیپلماسی (ابزار سیاسی) ،اقتصادی ،نظامی ،تبلیغاتی – فرهنگی . 10برای آشنایی با هر کی از این موارد به بررسی آن ها می پردازیم:
1- دیپلماسی:
این واژه دارای ریشه ی یونانی بوده و از کلمه ی «دیپلم» 11گرفته شده که به معنای «تا کردن» است. کلمه ی «دیپلما» 12 نیز از واژه «دیپلم» مشتق شده که به نوشته ی تاشده یا طومار مانندی اطلاق می گردید که به افراد خاصی اعطا می شد و دارنده ی آن از امتیازات ویژه ای برخوردارمی گردید.
با گذشت زمان، این واژه به سندی اطلاق شد که به فرستادگان دولت ها داده می شد. و امروزه واژه «دیپلمات» 13به افراد مجرّب و با مهارتی اطلاق می شود که حرفه ی آن ها «دیپلماسی» 14است. دیپلماسی از دوران قدیم میان دولت ها رایج بوده و امروزه نیز حکومت ها در تلاش برای تحصیل هدف ها و دفاع از منافع شان ،از این ابزار استفاده می کنند. یکی از محقّقین روابط بین الملل ،بیش از 46 تعریف برای دیپلماسی جمع آوری کرده،که هر یک از آن ها جنبه ای از دیپلماسی را نمایان می سازد. 15اگر بخواهیم تعریفی کوتاه ،در عین حال گویا از دیپلماسی ارایه دهیم،چنین باید بگوییم:
« دیپلماسی ، عبارت است از فن اداره ی سیاست خارجی و یا تنظیم روابط بین المللی و نیز حل و فصل اختلافات بین المللی از طرق مسالمت آمیز». 16
گر چه دیپلماسی به عنوان یکی از ابزارهای اجرای سیاست خارجی محسوب می شود ،ولی در فرایند استفاده از حربه های اقتصادی،فرهنگی و نظامی نیز کاربرد مؤثری دارد.
2- اقتصادی :
یکی دیگر از تکنیک های مؤثر و رایج در اجرای سیاست خارجی،استفاده از ابزارهای اقتصادی،مالی ،تجاری و تکنولوژیک است. استفاده از این ابزارها منحصر به عصر کنونی روابط بین الملل نیست،بلکه در اعصار گذشته نیز دولت ها تلاش کرده اند تا از این ابزار استفاده کنند. البته امروزه اقتصاد به صورت یکی از هدف های دیپلماسی درآمده و اهمیت بیشتری یافته است.
در عصر کنونی،دولت ها به اشکال گوناگونی از جمله: اعطا یا عدم اعطای کمک های مالی،اعزام کارشناسان مسایل اقتصادی به کشورها یا فراخوانی آن ها،صدور تکنولوژی و یا تحریم صدور آن ، تحریم تجاری و بازرگانی،محاصره ی اقتصادی،مسدود کردن دارایی ها،افزایش یاکاهش تعرفه- های گمرکی از این شیوه استفاده می کنند.
3- نظامی:
ابزار نظامی به طور معمول آخرین ابزاری است که دولت ها از آن استفاده می کنند. در بعضی مواقع نیز،دولت ها به طور هم زمان از تمامی حربه های فرهنگی،تبلیغاتی،اقتصادی و نظامی بهره می گیرند. گاهی تصوّر می شود که جنگ، پایان دیپلماسی است ولی ممکن است در خلال جنگ،دیپلماسی فعّال شده و به طور هم زمان از سیاست تنبیه و تشویق استفاده شود. استفاده از این حربه،تابع امکانات و توانایی های موجود در یک کشور است. توسّل به تهدید و یا اشاره به آن،اعطای کمک های نظامی و تسلیحاتی در انواع مختلف از مصادیق ابزار نظامی در سیاست خارجی است. (www.ensani.ir/fa/content/53750/default.aspx)

مبحث چهارم:پایان روابط دیپلماتیک
– قطع روابط
– خاتمه مأموریت
قطع روابط : روابط دیپلماتیک کلاً قطع می شود و بصورت زیر می توان گفت :
1- وجود حالت جنگ بین دوکشور با اعلان رسمی .
2- قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور به علت بروز حادثه یا اختلاف شدید سیاسی .
در کنار این باید گفت که قطع رابطه ممکن است به صورت یکجانبه یا بطور متقابل صورت گیرد . 1- وجود حالت جنگ بین دو کشور با اعلان رسمی :
چون روابط دیپلماتیک روابط دوستانه است وقتی کشوری به کشور دیگر اعلان جنگ بدهد طبیعتاً روابط دوستانه باقی نمی ماند ، در نتیجه اولین قدم قطع روابط و بستن سفارت خانه های هر طرف در کشور دیگر و احزار کلیه مأموران دیپلماتیک است . درین مواقع اگر کشور فرستنده خود پیش قدم در بستن سفارت و احزار مأموران خود نشود ، کشور پذیرنده به مأموران دیپلماتیک آن کشور اعلان میکند که کشوری پذیرنده را در مهلت که معین میکند ، ترک کنند . این وضع در حقیقت نتیجه لغو عملی عهدنامه ها بر اثر جنگ است و هر چند در حقوق جدید بعضی عهد نامه ها بین دو کشور به علت جنگ لغو نمی شوند ولی حد اقل متوقف میگردد و توافق بر برقراری روابط دیپلماتیک از جمله توافق های است که مشروط به روابط دوستانه است و ادامه آن با وجود جنگ خلاف منطق خواهد بود.
2- قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور به علت بروز حادثه یا اختلاف شدید سیاسی: