سایت تخصصی پایان نامه های دانشگاهی

بازارهای کهن و تاریخی را از لحاظ نحوه کارکرد کنونی آنها می توان به سه گروه عمده طبقه بندی کرد : نخست بازارهای شهرهای بزرگ مانند تهران ، اصفهان ، تبریز و مانند آن که امروز حیاط اقتصادی آنها تداوم یافته و جاذبه های جهان گردی و تاریخی نیز موجب اهمیت یافتن آنها شده است ، اما به سبب تراکم برخی از    کاربری ها غالباً دگرگونی های نادرستی در آنها صورت گرفته است . گروه دوم بازارهای بعضی از شهرهای متوسط و کوچک است که حیاط اقتصادی آنها وابسته به نیاز بخشی از مردم شهر بوده و در سطحی محدود مورد استفاده قرار می گیرند و بخش هایی از آنها متروک و نیمه متروک شده اند . بازارهای شهرهای قزوین و سمنان از این گونه هستند . گروه سوم بعضی از بازارهای شهرهای کوچک را در بر می گیرد که به دلیل جابجایی مرکز شهر و دگرگونی های اساسی در مسیرهای راه های اصلی شهر و مراکز خرید ، به طور عمده متروک شده اند و برخی از فضاهای آنها در حال ویرانی است . بازارهای شهرهایی مانند نایین و زواره نمونه هایی از این گونه بازارها هستند ( سلطان زاده ، 1366: 109) . متاسفانه امروزه هیچ فضایی در شهرها وجود ندارد که از نظر کارکردهایاقتصادی-اجتماعی ، قدرت ، و سعت و دامنه نفوذ آن در حیات اجتماعی شهر ، مانند بازار در شهرهای قدیم باشد ( سلطان زاده ، 1366: 35) .

2-6- مراکز خرید در جهان

مراکز تجاری از مهم ترین فضاهای خدماتی هر شهر محسوب می شوند که نحوه ساماندهی آنها به منظور پاسخ گویی به بخش مهمی از توقعات و نیازهای انکار ناپذیر شهروندان ، نیازمند برنامه ریزی جامع و دقیق است . همچنین این مراکز را نمی توان از قلمرو زندگی اجتماعی منفک فرض کرد ، بلکه همانند همه مکان ها و فضاهای موجود در زندگی ، می توانند کلیت جامعه را بازنمایی کنند . در ادامه به شرح مختصری از چگونگی تغییر مراکز تجاری ، هم پای تغییر و تحول جامعه پرداخته و همچنین انواع مختلف مرکز تجاری با توجه به نیازهای گوناگون کاربران مورد بررسی قرار گرفته است .

2-6-1-سیر تحول مراکز خرید در جهان

مراکز خرید به منظور پاسخ گویی به تغییرات آب و هوایی ، در طول تاریخ تحول یافته و به شکل های مختلفی درآمده اند ؛ به گونه ای که طبقه بندی آنها بیش از پیش پیچیده شده است .اگرچه طبقه بندی سنتی بر اساس حوزه عملکردی ساختمان بود ، اما امروزه ویژگی های مهم دیگری چون موقعیت جغرافیایی ، گستردگی کالاهای ارائه شده ، فن فروش و فرم کالبدی از عوامل مهم در طبقه بندی گونه های مراکز تجاری محسوب می شوند .

از زمان تمدن های اولیه تا کنون ، فروشندگان برای فروش اجناس و ارائه خدمات در مکان هایی تجمع        می نمودندکه عموم مردم به آن دسترسی داشتند . در قرن دوم میلادی در یونان باستان ، آگوراها مراکز خریدی در قلب منطقه تجاری شهر بودند . در سال 110 بعد از میلاد مسیح ، در زمان امپراطور تراجان برده ای یونانی به نام آپولودروس که به حرفه معماری اشتغال داشت ، مرکز خریدی مجاور میدان عمومی شهر روم ( فوروم ) بنا نمود . این مرکز از دو طبقه حجره های جلوباز تشکیل شده بود که در برگیرنده یک هال سرپوشیدهو حدود 150 مغازه مستقل با تهویه مناسب و بسیار مشابه مفهوم امروزی مرکز خرید بود (De chinra,1990:779 ) .

بازارهای خیابانی لندن در قرون وسطی و بازارهای خاورمیانه نمونه هایی از شکل گیری اولیه فروشگاه هایی هستند که به شکل متمرکز فعالیت می کردند . این مکان های دادوستد که سازماندهی آنها توسط مالک صورت می گرفت ، شباهت زیادی با مراکز خرید امروزی داشت . موقعیت این بازارهای قدیمی بستگی به محل زندگی مردم و دسترسی آنها از طریق معابر داشت و این دو ، عامل حیات فروشگاه ها محسوب می شدند . طی سه دهه اخیر ، تحولات بسیار سبب پدید آمدن نوع جدیدی از مراکز تجاری شده است . در ابتدا ، رشد جمعیت منجر به توسعه شهرها به سمت حومه گردید . افزایش اتومبیل ها ، ناکافی بودن گنجایش خیابان ها و شلوغی بیش از حد مراکز شهر ، منجر به ضعیف شدن کار تجارت در مناطق مرکزی شهر شد و به تدریج تجار برای تامین آسایش مشتریان خود به سمت حومه شهرها حرکت کردند .

دانلود متن کامل پایان نامه مقطع ارشد معماری : طراحی مجتمع تجاری–تفریحی با رویکرد طبیعت گرایی با تاکید بر سازواره های طبیعی

تغییر عمده دیگر ، ساخت بزرگراه هایی بود که رقابت شدیدی را بین مراکز خرید ایجاد نمود . هم زمان با این امر و کاهش تدریجی خرده فروش ها ، فرسایش ساختمان های تجاری در مناطق مرکزی و نیاز به رقابت با مراکز خرید حومه ، سبب شد تا اقداماتی در جهت احیای مناطق مرکزی شهر صورت گیرد . مجموع دو  عامل بالا منجر به توسعه مراکز خرید امروزی در دو جهت عمده گردید . اول ، مراکز خرید حومه که در حال تبدیل به ابرمرکزها هستند و هر روزه با وجود فروشگاه های زنجیره ای بزرگ ، دفاتر کار ، هتل ها ، سرگرمی های جدید و تامین پارکینگ های کافی توسعه می یابند و دوم ، حوزه های تجاری مرکزی که با ساخت راه های سریع السیر جدید ، پارکینگ های طبقاتی و انجام پروژه های مرمتی با مراکز خرید حومه به  رقابت می پردازند (De Chiara , 1990: 779 ) .